De kasteelhoeve bestaat uit stallen, een schuur en een woonhuis, geschikt rond een onregelmatige binnenkoer, en enkele bijgebouwen.

Historiek

Het landbouwgoed is een overblijfsel van de oude kasteelhoeve behorend bij het kasteel van de heren van Merelbeke (het zogenaamde Hof ter Wallen). Nadat het middeleeuws kasteel vermoedelijk tijdens de godsdiensttroebelen van de 16de eeuw vernield was, liet de nieuwe eigenaar, de Gentse edelman Antoon Triest (overleden in 1621), het in het begin van de 17de eeuw restaureren of herbouwen.

Fr. De Potter zag in 1864 boven de ingang van het hoofdgebouw nog de witte steen met het wapenschild van de familie Triest. Kasteel en hoeve, in hun toestand van 1641, zijn afgebeeld in A. Sanderus’ Flandria Illustrata, hier eveneens vergezeld van het wapenschild van de Gentse familie Triest. Het hoofdgebouw, een sierlijk waterkasteeltje met octogonaal torentje, raakte in de 19de eeuw volledig in verval. Tijdens de Eerste Wereldoorlog stortte het gebouw in. De toenmalige eigenaar, ridder van Tieghem de ten Berghe uit Heusden, liet de nog bruikbare materialen recupereren.

Nu duiden alleen nog een kleine puinhoop en een opgevulde gracht de plaats aan van het vroegere kasteeltje. Slechts de hoeve is bewaard gebleven. Een groot deel van het domein werd in recente tijd opgeslorpt door het gemeentelijk sportcomplex. Een ander deel werd verkaveld (de huidige Hof ter Wallenlaan), terwijl ook de strook langs de Kerkstraat grotendeels ingenomen is door woonhuizen.

Beschrijving

Rond een onregelmatige binnenkoer (waaruit in het oosten een deel is weggenomen voor de tuin van een aanpalend woonhuis), bevinden zich de stallen (zuidoosten), de schuur (zuiden) en het woonhuis (noorden), terwijl achter het woonhuis het vroegere ovenbuur en nog stallen staan. De toegang tot het erf is geflankeerd door een rij knotwilgen. Het oorspronkelijk boerenhuis lag naast de toegangspoort van het kasteeldomein, in het verlengde van de stallen en parallel met de huidige Kerkstraat: het gebouw met de trapgevel en de schouw van de gravure uit 1641. Op die plaats werden tijdens funderingswerken van een huis in de Kerkstraat een keldergewelf en een waterput ontdekt. Het huidige woonhuis is niet afgebeeld op de gravure en dateert uit de tweede helft van de 17de of de 18de eeuw.

Het bakstenen gebouw op gepikte plint en waarvan de langsgevels rood en wit beschilderd zijn is van het dubbelhuistype en telt vijf traveeën en één bouwlaag onder een zadeldak (Vlaamse pannen). Het wordt gekenmerkt door een aflijnend getrapte baksteenfries, rechthoekige vensters, zandstenen dorpels en lateien en aan de geveluiteinden negblokken van hetzelfde materiaal. Binnenin een monumentale schoorsteen in de woonkamer, vloer in blauwe hardsteen, vrij gaaf bewaarde eikenhouten dakconstructie, een kelder met bakstenen gewelven en een balklaag met moerbalken op natuurstenen consoles.

De schuur, een langgerekt bakstenen gebouw met in de beide langsgevels twee rechthoekige veldpoorten en spleetvormige muuropeningen, is duidelijk te onderscheiden op de gravure van 1641. Volgens de huidige bewoner droeg een balk in het oorspronkelijke dakgeraamte een datum (1680 of 1608). Na een brand een brand ten gevolge van blikseminslag in 1920 werd de dakstoel vernieuwd en belegd met betonpannen. Het dak verkeert in slechte staat.

Van de oorspronkelijke langgerekte stallen bij de toegang, nog duidelijk te onderscheiden op de gravure, is alleen het zuidwestelijk deel bewaard. Enkel achter het woonhuis bevinden zich nog een vrij van het huis staand dubbeltoilet en het bakhuis, met een nog goed bewaarde bakoven, gedeeltelijk ingebouwd in een recenter stalgedeelte (20ste-eeuws).

Kasteelhoeve opgericht op het vroegere "Nederhof Ter Haghen", in oorsprong een middeleeuwse hoeve waarop sinds minstens 1460 de heren van Merelbeke verbleven. In 1460 werd het leengoed "Nederhof Ter Haghen" met de daaraan verbonden meierij over Merelbeke en Lemberge door de graaf geschonken aan Willem vender Cameren. In de 16de eeuw opgevolgd door de familie Triest die het kasteel met neerhof zoals afgebeeld in Sanderus' Flandria Illustrata van 1641 lieten bouwen: het grotendeels door grachten afgelijnde kasteeldomein bevatte een neerhof en een binnen afzonderlijke brede walgrachten gelegen kasteel. Dit waterkasteel raakte in de 19de eeuw in verval en werd gesloopt nadat het tijdens de Eerste Wereldoorlog was ingestort. Het grootste deel van het vroegere "Hof ter Wallen" is nu ingenomen door het gemeentelijk sportcomplex en werd met uitzondering van het vroeger neerhof verkaveld.

Hoeve met losse bestanddelen. Toegang aan de straat via een houten hek tussen twee vierkante hekpijlers en geflankeerd door een rij knotwilgen.

Ruim boerenhuis ten noorden met zuidelijk georiënteerde voorgevel gericht naar de straat; één bouwlaag en vijf traveeën onder zadeldak (Vlaamse pannen), daterend uit het vierde kwart van de 18de eeuw (?) met 19de-eeuwse aanpassingen. Verankerd bakstenen huis met gepikte plint en zandstenen hoekstenen tot verschillende hoogte. Voor- en achtergevel gekalkt in ossenbloedkleur. Zuidgevel met dubbelhuisopstand en omlijst door gewitte platte banden. Rechthoekige vensters en deur in gewitte bandomlijstingen onder een bepleisterde en geprofileerde daklijst. Zijpuntgevels voorzien van zoldervensters met zandstenen latei. In de achtergevel: twee rechthoekige vensters met luiken en sponning en drie getraliede smallere vensters waarvan twee met zandstenen latei. Aflijnende getrapte daklijst. Bewaarde houten zoldering op moerbalken met console en brede Vlaamse haard. Houten waterpomp op het achtererf.

Ten westen lange bakstenen dwarsschuur met twee rechthoekige poorten met doorrit; twee rijen luchtgaten in de erfgevel. Zadeldak met betonpannen uit eerste kwart 20ste eeuw. Ten zuiden: aan de straat overblijvend gedeelte van stallen met pannen zadeldak. Ten noorden: achter het boerenhuis ingeplante kleinere dienstgebouwen waaronder een bakhuis met een venster met luiken, zandstenen dorpels en hoekstenen.