Historiek

Op de locatie van de hoeve was in de 18de eeuw reeds een omwalde hoeve aanwezig in het landbouwgebied tussen Balegem en Elene. Rondom lagen akkers, weilanden en enkele bospercelen ten westen. De hoeve zelf was toegankelijk via een toegangsdreef. Op de Atlas der Buurtwegen en de Vandermaelenkaart wordt de hoeve aangeduid als hoeve Volderstraat. De hoeve werd ontsloten door een netwerk van wegen en voetwegen, die de hoeve verbonden met de gehuchten dorpen in de buurt zoals Walsegem en Elene en met de steenweg tussen Aalst en Oudenaarde ten zuiden van de hoeve. In de 2de helft van de 19de eeuw werd ten westen van de hoeve de spoorlijn Gent-Geraardsbergen aangelegd met later ook het station Balegem-Zuid. Het bosperceel ten westen van de hoeve was tegen dan omgezet naar weiland. Midden 20ste eeuw verschijnt voor het eerst de naam Waterhof op de topografische kaarten.

Beschrijving

De hoeve ligt vandaag in een overwegend agrarisch landschap en is toegankelijk via een onverharde oprijlaan. In het noordoosten wordt de hoeve ontsloten via de historische veldweg Volderstraetlos. De grachten zijn bewaard langs drie zijden en worden gemarkeerd door onder andere een rij populieren op de wal. Op het erf staan nog een aantal fruitbomen. Door de beplanting vormt de site een beeldbepalend element in de overwegend open agrarische omgeving.

Beschrijving van de hoeve (1989)

Achterin gelegen, enkelvoudig omgrachte en door populieren omringde grote hoeve van het semigesloten type, zogenaamd "het Waterhof" of het "Hof de Volderstraat", voorheen met stokerij (gesloopt). Toegangsdreef vanuit het noordwesten, afgeboord door populieren deel uitmakend van de landschappelijk waardevolle omgeving. Gewit bakstenen hoevecomplex onder schilden zadeldaken (Vlaamse pannen), uit de 17de eeuw met uitbreidingen en aanpassingen uit de 19de eeuw. Gekasseid rechthoekig binnenerf geopend aan de achterzijde (vroeger gesloten).

Toegangspoort met doorrit naar het binnenerf in de grootste vleugel aan de noordwestelijke erfzijde, tussen het woonhuisgedeelte (ten zuidwesten) en de dwarsschuur (ten noordoosten). Brede korfboogpoort in zandstenen omlijsting met booglijst op imposten voorzien van het jaartal 1675; geprofileerde booglijst, en platte sluitsteen. Rechthoekige schuurpoort met zandstenen hoekblokken rechts en houten latei. Merkwaardig schuurgebint.

Oorspronkelijk boerenhuis van één bouwlaag en vier traveeën met ten zuidwesten aansluitende in de 19de eeuw toegevoegde woning van twee bouwlagen en vier traveeën, op kelderverdieping. Buitengevel met doorlopende hoge sokkel met gepikte plint en zandstenen afzaat. Twee kleine segmentboogvensters boven elkaar in de eerste travee met opkamer. Voorts drie rechthoekige vensters, waarvan het eerste met sponning, onder houten latei. Tweede woning met getoogde vensters en brede getrapte daklijst. Naar het zuidoosten georiënteerde erfgevel van het oud boerenhuis met hoge gecementeerde plint voorzien van een smalle rechthoekige kelderdeur rechts, een keldergat links en een pomp tegen de haardtravee. Rechthoekige vensters van verschillende hoogte, waarvan twee met sponning. Lage rechthoekige deur in een gepikte bakstenen omlijsting met oren, voorzien van een dubbele bordestrap en onder een breed, geschoord pannen afdak. Bewaarde houten zoldering met moerbalk op console en uitgesneden stermotieven op de balkzool.

Aan de noordoostelijke erfzijde: schuurtravee met zijpuntgevel voorzien van horizontale houten bebording. Aanleunende paardenstallen en brede wagenpoort met houten latei. Houten verankering op de bouwnaad tussen de paardenstallen en kleinere hokken. Koestallen en varkensstallen aan de zuidwestelijke erfzijde. Resten van houten stijlen en verankeringen in de gevel van het ovenkot tussen de stallen en de woning. Getoogde staldeur met sponning tegenover de mestvaalt. Op de zuidhoek aangebouwd bakstenen wagenhuis met zadeldak, top van voorpuntgevel met horizontale beplanking. Op het erf alleenstaande, kleine rechthoekige bakstenen constructie van twee bouwlagen onder schilddak (Vlaamse pannen), waarschijnlijk uit midden 19de eeuw, met onduidelijke functie (vermoedelijk een honden- en hoenderhok). Rondboog met vierdelige deur onder omlopende booglijst. Linker zijgevel met hoekafschuining onder getrapte overstek.

• Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
• Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
• Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven in 1846-1854, schaal 1:20.000.
• Topografische kaarten van België, Eerste editie, Krijgsdepot, uitgegeven in 1865-1880, schaal 1:20.000.
• Kaart van België, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1928-1950, schaal 1:20.000.

• Onroerend Erfgoed Oost-Vlaanderen, beschermingsdossier DO000804, Waterhof: uitbreiding van bescherming (VAN DEN BOSSCHE H., 1988).