Oorspronkelijk éénbeukige kerk, eind 17de eeuw gebouwd, in 1872 gerestaureerd en voorzien van een nieuwe toren en in 1926 uitgebreid met zijbeuken.

Historiek

Oorspronkelijk éénbeukige kerk, eind 17de eeuw gebouwd door prins-bisschop Jean-Louis d'Elderen (1688-1694), qua stijl aanleunend bij de Maasstijl van het ogenblik.

In 1872 sterk gerestaureerd door J.H. Van den Boorn, waarbij de nog bestaande romaanse toren van silex en mergelsteen vervangen werd door de huidige constructie. In 1926 werden zijbeuken toegevoegd naar ontwerp van M. Christiaens.

In 2002 en 2010 werd bij archeologisch onderzoek aangetoond dat de oudst aangetroffen resten behoorden tot een eenbeukig romaans zaalkerkje/kapel. Later werd een toren toegevoegd tegen de westmuur. Mogelijk gaat de bouwgeschiedenis van de kerk nog verder terug tot de Merovingische tijd. Er werden ook enkele recenter te dateren graven aangetroffen.

Beschrijving

De plattegrond beschrijft een driebeukig schip van drie traveeën met voorstaande westtoren, een transept en koor van twee rechte traveeën met driezijdige koorsluiting en aanleunende sacristie aan de zuidzijde.

Bakstenen gebouw, voorzien van mergelstenen hoekblokken, een mergelstenen kroonlijst op ojiefvormige consoles waartussen een ruitenfries. Rondboogvormige en licht spitsboogvormige vensters in geprofileerde mergelstenen omlijsting. De traveeën zijn gemarkeerd door steunberen, voorzien van mergelstenen hoekblokken.

De toren telt twee geledingen, de bovenste is op elke zijde voorzien van een galmgat. Ingesnoerde naaldspits op de toren; zadeldaken en lessenaarsdaken (leien) boven de overige delen.

Bepleisterd interieur, de midden- en zijbeuken worden gescheiden door een rondboogarcade op pijlers, voorzien van gestileerde Ionische kapitelen. Kruisribgewelven en boven het koor een dubbel stergewelf, de ribben gedragen door Ionische kapiteeltjes. De overwelving van de begane grond van de toren behield elementen van de oorspronkelijke romaanse toren in de vorm van gesculpteerde kraagstenen met maskerkoppen en monstervoorstellingen.

Meubilair

Schilderij op doek met voorstelling van de Kruisafnemening, altaarstuk van het voormalige hoofdaltaar (18de eeuw); Beeldengroep, Sint-Anna-ten-Drieën, gepolychromeerd hout (15de -begin 16de eeuw); Beeld van Onze-Lieve-Vrouw met Kind, gepolychromeerd hout (eerste helft 16de eeuw); Beeld van Sint-Martinus, gepolychromeerd hout (16de eeuw); Beeld van Onze-Lieve-Vrouw met Kind, gepolychromeerd hout (17de eeuw); Beeld van Christus aan het kruis, gepolychromeerd hout (eind 17de eeuw); Beeld van Sint-Augustinus, gepolychromeerd hout (begin 18de eeuw); Communiebank, gietijzer (tweede helft 19de eeuw); Preekstoel, eik (eerste helft 18de eeuw); Biechtstoel, eik (midden 19de eeuw); Wijwatervat, kalksteen, gedateerd "1763" en met initialen "M C B"

Grafmonument van prins-bisschop Jean-Louis d'Elderen (+1694), afkomstig uit de afgebroken kathedraal Sint-Lambert te Luik, door Arnold Hontoire uit Luik, zwart en wit marmer; Grafsteen van Godenoel III van Elderen (+1305) en echtgenote Marula (+1300), kalksteen met witte marmer, gotisch; Grafsteen van Goswijn van Elderen, zijn vrouw Agnes van Herck en zijn zonen Goswijn, Godenoel (+1428) en Willem, gotisch (eerste kwart 15de eeuw); Grafsteen van Willem van Elderen (+1515) en zijn vrouw Maria van Widooie, laatgotisch; Grafsteen van pastoor Petrus Hermans (+1672), kalksteen

Kerkhof

De Sint-Martinuskerk is gelegen te midden van het ommuurde kerkhof. De bakstenen omheiningsmuur wordt aan de noordzijde onderbroken door twee bakstenen pijlers met een natuurstenen bolbekroning.

Oorspronkelijk éénbeukige kerk, eind 17de eeuw gebouwd door prins-bisschop Jean-Louis d'Elderen (1688-1694), qua stijl aanleunend bij de maasstijl van het ogenblik. In 1872 sterk gerestaureerd door J.H. Van den Boorn, waarbij de nog bestaande romaanse toren van silex en mergelsteen vervangen werd door de huidige constructie; in 1926 werden zijbeuken toegevoegd naar ontwerp van M. Christiaens.

De kerk is gelegen te midden van het ommuurde kerkhof. De plattegrond beschrijft een thans driebeukig schip van drie traveeën met voorstaande westtoren, transept en koor van twee rechte traveeën met driezijdige sluiting, met aanleunende sacristie aan de zuidzijde.

Bakstenen gebouw, voorzien van mergelstenen hoekblokken, een mergelstenen kroonlijst op ojiefvormige consoles waartussen een ruitenfries. Rondboogvormige en licht spitsboogvormige vensters in geprofileerde mergelstenen omlijsting. De traveeën zijn gemarkeerd door steunberen, voorzien van mergelstenen hoekblokken.

De toren telt twee geledingen, de bovenste op elke zijde voorzien van een galmgat. Ingesnoerde naaldspits op de toren; zadeldaken en lessenaarsdaken (leien) boven de overige delen.

Bepleisterd interieur, de midden- en zijbeuken gescheiden door een rondboogarcade op pijlers, voorzien van naïef uitgevoerde Ionische kapitelen. Kruisribgewelven; boven het koor een dubbel stergewelf, de ribben gedragen door Ionische kapiteeltjes. De overwelving der begane grond van de toren behield elementen van de oorspronkelijke romaanse toren in de vorm van gesculpteerde kraagstenen met maskerkoppen en monstervoorstellingen.

Mobilair: Schilderij op doek met voorstelling van de Kruisafnemening, altaarstuk van het voormalige hoofdaltaar (18de eeuw). Beeldengroep, Sint-Anna ten Drieën, gepolychromeerd hout (15de eeuw - begin 16de eeuw);beeld van Onze-Lieve-Vrouw met Kind, gepolychromeerd hout (eerste helft 16de eeuw); beeld van Sint-Martinus, gepolychromeerd hout (16de eeuw); beeld van Onze-Lieve-Vrouw met Kind, gepolychromeerd hout (17de eeuw); beeld van Christus aan het kruis, gepolychromeerd hout (eind 17de eeuw); beeld van Sint-Augustinus, gepolychromeerd hout (begin 18de eeuw).

Communiebank, gietijzer (tweede helft 19de eeuw). Preekstoel, eik (eerste helft 18de eeuw). Biechtstoel, eik (midden 19de eeuw).

Wijwatervat, kalksteen, gedateerd 1763 en met initialen M C B. Grafmonument van prins-bisschop Jean-Louis d'Elderen (+1694), afkomstig uit de afgebroken kathedraal Sint-Lambert te Luik, door Arnold Hontoire uit Luik, zwart en wit marmer; grafsteen van Godenoel III van Elderen (+1305) en echtgenote Marula (+1300), kalksteen met witte marmer, gotisch; grafsteen van Goswijn van Elderen, zijn vrouw Agnes van Herck en zijn zonen Goswijn, Godenoel (+1428) en Willem, gotisch (eerste kwart 15de eeuw); grafsteen van Willem van Elderen (+1515) en zijn vrouw Maria van Widooie, laat-gotisch; grafsteen van pastoor Petrus Hermans (+1672), kalksteen.