Teksten van Huis Poswick en omheiningsmuur

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36925

Huis Poswick ()

Dit dorpsgezicht omvat het rectorshuis, de omheiningsmuur en hun onmiddellijke omgeving.

Historiek

Dit voormalig rectorshuis behoorde toe aan de kanunniken van Hoogcruts, bedienaars van de tegenover het complex gelegen Heilig Grafkapel. Het pand werd gebouwd in 1656. Het gebouw werd aanzienlijk aangepast en vergroot in 1714 en in de tweede helft van de 18de eeuw. In deze periode werd er tevens een pensionaat en humaniora in ondergebracht. In 1798 werd de laatste kanunnik door de Fransen gedeporteerd, waarop de stichting een jaar later werd opgegeven. De goederen werden aangeslagen en verkocht aan de gebroeders Mesmaker van Sittard, reguliere kanunniken van Sint-Augustinus die zelf ook uit hun klooster te Nunheim verdreven waren. Na hun dood gingen de goederen in 1802 over naar de heer van Neerkanne. Later werd het huis eigendom van burgemeester Felix Poswick, aan wie het pand zijn huidige naam dankt. Een gedenkplaat op de voorgevel herinnert aan een moord in het huis tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Beschrijving

Gebouwen

Het gebouwencomplex bestaat uit twee vleugels. De gebouwen zijn opgetrokken in mergelsteen, in een regionale variant van de Maasstijl, doorgaans gekenmerkt door de combinatie van bak- en mergelsteen. Deze streek was immers het centrum van de mergelontginning. Het bouwjaar, 1656, is aangegeven door middel van muurankers op de westelijke gevel van de oostelijke vleugel. Toch vertonen de gebouwen een aangepaste, classicistische ordonnantie uit de tweede helft van de 18de eeuw.

Oostelijke vleugel

De oostelijke vleugel betreft het hoofdgebouw, met name een herenhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak. Het gebouw wordt gekenmerkt door een omlopende, geprofileerde mergelstenen kroonlijst. De oostelijke gevel is voorzien van smeedijzeren muurankers met krullen uit de 17de eeuw. De getoogde vensters hebben een kalkstenen omlijsting met licht uitspringende sluitsteen. De deur is gelijkaardig met een kalkstenen tussendorpel, geprofileerde neg en getralied bovenlicht. De westelijke gevel is voorzien van twee getoogde mergelstenen vensters met sluitsteen. De eerste bouwlaag gaat schuil achter aanbouwsels. De noordelijke zijgevel heeft een aandak, twee getoogde mergelstenen vensters en twee kleine rechthoekige vensters in de geveltop. Er bevindt zich ook een gedenksteen met als opschrift: "Hier werden in de nacht/ van 18 augustus 1914/ door Duitse soldaten vermoord/ Mevr. Anna Reggers/ echtgenote van Felix Poswick/ burgemeester en provincieraadslid/ en/ advokaat Jean Derriks/ lid van de Bestendige Deputatie/ van de Provincieraad van Limburg". De zuidelijk gevel heeft een gelijkaardig uitzicht. Op de benedenverdieping zijn er twee rechthoekige vensters in een kalkstenen omlijsting met sluitsteen. Het interieur van het herenhuis is afgewerkt met Lodewijk XVI-stucwerk.

Aan de westelijk gevel zijn twee constructies aangebouwd. Aan de straatzijde betreft het een gebouw van twee traveeën en één bouwlaag onder een mansardedak. Het gebouwtje heeft getoogde, mergelstenen vensters met sluitsteen. Aansluitend is er een laag gebouwtje van drie traveeën onder een lessenaarsdak met een verhoging in het midden. Links is er een licht getoogde deur in een rechthoekige, kalkstenen omlijsting met sluitsteen. Rechts is er een rechthoekige mergelstenen deur en een klein venstertje.

Westelijke vleugel

Ten westen van het herenhuis bevindt zich een mergelstenen gebouw van twee traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak. De straatgevel van dit gebouw is blind. Het pand heeft een gewijzigde ordonnantie met rechthoekige, 19de-eeuwse muuropeningen.

Ten noorden situeert zich een aansluitend lager gebouwtje van mergelsteen onder een lessenaarsdak van Vlaamse pannen. Dit gebouw is eveneens voorzien van recentere muuropeningen.

Omheiningsmuur

Het gebouwencomplex is volledig ommuurd en is in het noorden toegankelijk via een houten poort tussen geblokte, kalkstenen pilasters met siervaasbekroning. Het gebied binnen de omheiningsmuur, inclusief het gekasseide erf, maakt volledig deel uit van dit dorpsgezicht.


Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Huis Poswick en omheiningsmuur [online], https://id.erfgoed.net/teksten/154231 (geraadpleegd op ).


Huis Poswick ()

Voormalig rectorshuis van de kanunniken van Hoogcruts, bedienaars van de Heilig Grafkapel. Gebouwd in 1656. In 1798 wordt de laatste kanunnik door de Fransen gedeporteerd; de goederen worden aangeslagen en verkocht aan de gebroeders Mesmaker van Sittard, reguliere kanunniken van Sint-Augustinus, uit hun klooster te Nunheim verdreven. Na hun dood gaan de goederen in 1802 over naar de heer van Neerkanne.

Gebouwencomplex, bestaande uit twee vleugels, geschikt rondom een gekasseide binnenplaats. Het ommuurde geheel is ten noorden toegankelijk via een houten poort tussen geblokte kalkstenen pilasters met siervaasbekroning.

De mergelstenen gebouwen dateren van 1656 (muurankers op de westgevel van de oostvleugel), doch hebben een aangepaste, classicistische ordonnantie uit de tweede helft van de 18de eeuw.

De oostvleugel is een herenhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak. Omlopende, geprofileerde mergelstenen kroonlijst. De oostgevel is voorzien van gesmeed ijzeren muurankers met krullen (17de eeuw). Getoogde vensters in een kalkstenen omlijsting (rechthoekig op de eerste bouwlaag), met licht uitspringende sluitsteen. Gelijkaardige deur met kalkstenen tussendorpel, geprofileerde neg en getralied bovenlicht. De westgevel is voorzien van twee getoogde mergelstenen vensters met sluitsteen. De eerste bouwlaag gaat schuil achter aanbouwsels. De noordelijke zijgevel heeft een aandak, twee getoogde mergelstenen vensters en twee kleine rechthoekige vensters in de geveltop. Gedenksteen met opschrift: "Hier werden in de nacht/ van 18 augustus 1914/ door Duitse soldaten vermoord/ Mevr. Anna Reggers/ echtgenote van Felix Poswick/ burgemeester en provincieraadslid/ en/ advokaat Jean Derriks/ lid van de Bestendige Deputatie/ van de Provincieraad van Limburg". Zuidgevel met gelijkaardig uitzicht. Op de benedenverdieping twee rechthoekige vensters in een kalkstenen omlijsting met sluitsteen.

Interieur met Lodewijk XVI-stucwerk. Twee aanbouwsels tegen de westgevel. Aan de straatzijde een gebouw van twee traveeën en één bouwlaag onder mansardedak. Getoogde, mergelstenen vensters met sluitsteen. Aansluitend laag gebouwtje van drie (?) traveeën onder lessenaarsdak, met verhoging in het midden. Links, licht getoogde deur in een rechthoekige kalkstenen omlijsting met sluitsteen. Rechts, een rechthoekige mergelstenen deur en een klein venstertje.

Ten westen, mergelstenen gebouw van twee traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak. Blinde straatgevel. Gewijzigde ordonnantie met 19de-eeuwse, rechthoekige muuropeningen.

Ten noorden, aansluitend lager gebouwtje van mergelsteen onder lessenaarsdak (Vlaamse pannen), eveneens voorzien van recentere muuropeningen.

Ten zuiden, buiten de ommuring van de binnenplaats, bouwvallige resten van een achthoekig mergelstenen torentje (één behouden bouwlaag), dat deel uitmaakte van een oorspronkelijk ruimere omheining, waarvan muurresten bewaard bleven.

  • Bibliografie, confer Heilig Grafkapel.

Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van VANTHILLO C. 1990: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kantons Riemst - Tongeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Huis Poswick en omheiningsmuur [online], https://id.erfgoed.net/teksten/36925 (geraadpleegd op ).