is aangeduid als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Watermolen Hogemolen met omgeving
Deze bescherming is geldig sinds
omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Watermolen Hogemolen
Deze vaststelling is geldig sinds
omvat de aanduiding als beschermd monument Watermolen Hogemolen
Deze bescherming is geldig sinds
omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hogemolen
Deze vaststelling was geldig van tot
Watermolen op de Jeker. De benaming dateert uit 19de-20ste eeuw. Eerste vermelding in 1579, samen met de eigenaar, jonker Liebrecht van Hulsberg, genaamd van Schaloen. De oorspronkelijke korenmolen is in de 17de eeuw vervangen door een tarwe-en roggemolen. In 1647 uit zijn ruïneuze toestand hersteld, doch in 1654 door Lorreinse troepen in brand gestoken; heropgebouwd in 1655. Het woonhuis wordt in 1770 vergroot; in 1782 bouw van de schuur aan de overkant van de straat. Buiten bedrijf sinds 1955.
L-vormig gebouw (woon- en molenhuis), de overige dienstgebouwen grotendeels aangepast en opgedeeld in verschillende eigendommen. Restauratie is aan de gang.
Breedhuis van tien (?) traveeën en anderhalve bouwlaag onder zadeldak (Vlaamse pannen) met rechts schild, op een recente gevelsteen gedateerd HOGEMOLEN/ 1679 1973/ BAILLIEN. Bakstenen gebouw, voorzien van rechthoekige vensters in kalkstenen omlijsting (eind 18de eeuw), een gelijkaardige deur, een rondboogdeur in een rechthoekige kalkstenen omlijsting met negblokken en sluitsteen (waarschijnlijk 1679) en twee waarschijnlijk recente rondboogpoorten.
Waterrad (overgang van midden- naar onderslagrad), maalsluis, pegel. Inwendig: raderwerk met klassieke koppelingen, drie maalkoppels en een kraan met bijhoordende armen; raderwerk van de zakkentrekker met windas.
Haakse aanbouw met 19de-eeuwse muuropeningen.
Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van VANTHILLO C. 1990: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kantons Riemst - Tongeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
De Kabinetskaart van de Ferraris geeft de watermolen weer op een omhaagde akker. Aan weerszijden van de Jeker komen meersen voor, al dan niet omhaagd of afgezoomd door een bomenrij. De kaart van Vandermaelen stelt de molen voor te midden van grasland langs de Jeker.
Rondom de molen liggen het erf en de historische tuinpercelen aan beide zijden van de Jeker die vandaag bestaan uit weiland omzoomd met bomen en populierenaanplanten. De Jeker zelf wordt begeleid door een bomen- en struikenrij en vormt een groen lint doorheen het landschap.