erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Martinus

bouwkundig element
ID
37568
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37568

Juridische gevolgen

Beschrijving

Neoclassicistische kerk, in 1844 aangebouwd tegen de behouden, romaanse toren van de oorspronkelijke kerk uit de 12de eeuw. Gelegen te midden van het ommuurde kerkhof.

De plattegrond beschrijft een driebeukig schip van zes traveeën, met deels ingebouwde westtoren, en een koor van een rechte travee met halfronde sluiting en aangebouwde recentere sacristieën aan weerszij.

Vierkante westtoren, op het bovenste gedeelte der westgevel na (mergelsteen), volledig opgetrokken uit silex, met mergelstenen en kalkstenen hoekblokken. De westgevel is voorzien van een rechthoekig, neoclassicistisch portaal (1844) in een geprofileerde omlijsting van Franse steen; erboven een gotisch spitsboogvenster (14de eeuw) in een geprofileerde, mergelstenen omlijsting met maaswerk; de galmgaten zijn voorzien van een drielobbige boog. De noord- en zuidzijde zijn voorzien van een gedichte oculus, een rondboogvormige bifora (deelzuiltje in zuidzijde verdwenen), een venster met drielobbige boog, ingeschreven in een spitsboogvormige omlijsting, en twee bifora met drielobbige boog, ingeschreven in een rondboogvormige omlijsting als galmgaten; al deze muuropeningen hebben een geprofileerde, mergelstenen omlijsting. Tentdak (leien).

Bakstenen schip met pseudo-basilicale opstand onder zadel- en lessenaarsdak. Silex-plint. Rondboogvensters in een kalkstenen omlijsting met licht uitspringende imposten. Sporen van een gedicht portaal in de eerste travee van de zuidelijke zijbeuk.

Bepleisterd interieur, de middenbeuk van de zijbeuken gescheiden door een rondboogarcade op zuilen. Overwelving van de begane grond der toren door middel van een gotisch kruisribgewelf van mergelsteen (14de eeuw). Overwelving van het schip door middel van kruisribgewelven, waarvan de gordelbogen uitlopen op een entablement. Cassettenplafond over het koor.

Mobilair: Beeld van Sint-Martinus te paard, gepolychromeerd hout (circa 1530); beeld van Engelbewaarder, gepolychromeerd hout (eerste helft 19de eeuw); beeld van Sint-Johannes de Doper, gepolychromeerd hout (eerste helft 19de eeuw); beeld van Christus aan het kruis, gepolychromeerd hout, neogotisch (tweede helft 19de eeuw). Tegen de westgevel van de zuidelijke zijbeuk, beeld van Christus aan het kruis, gepolychromeerd hout (14de eeuw).

Hoofdaltaar, portiekaltaar, gemarmerd hout (tweede helft 18de eeuw); zijaltaar (eerste helft 19de eeuw). Orgel van Pereboom & Leyser, Maastricht (1854) in eiken orgelkast met balustrade. Doopvont met maskers, kalksteen, romaans (12de eeuw).

Op het kerkhof, kalkstenen grafkuisen (eerste helft 17de eeuw); grafmonument van kanunnik C. de Haxhe.

  • DANIELS P. & PAQUAY J., Inventaire archéologique des objets existant dans les édifices publics. Canton de Tongres, II, Hasselt, 1918, p. 28-32.
  • de BORCHGRAVE d'ALTENA J., Notes pour servir à l'étude des oeuvres d'art du Limbourg, Luik, 1964, p. 101-102.
  • DUSAR A., Beknopte beschrijving van de gerangschikte monumenten op het grondgebied van de provincie Limburg, (De Tijdspiegel, 25, 1970, p. 26).
  • GEUKENS B., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Limburg. Kanton Tongeren, Brussel- St.-Truiden, 1976, p. 36-38.
  • PAQUAY J., Les paroisses de l'ancien concile de Tongres y compris les conciles de Hasselt et Villers-L'Evêque démembrés de même concile, (Bulletin de la Société d'Art et d'Histoire du Diocèse de Liège, 18, 1909, p. 132-144).
  • ROOSE P., inspecteur orgelzaken B.M.L., onuitgegeven gegevens.
  • TIMMERS J.J.M., De kunst van het Maasland, Assen, 1971, p. 158.

Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van VANTHILLO C. 1990: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kantons Riemst - Tongeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Tussen het kerkhof rond de kerk en de pastorietuin ten noordwesten bevindt zich het kerkhof van de benedictinessen. Dit kerkhof bestaat uit een grindterrein, waarvan de straatzijde, evenals de noordelijke en westelijke zijden door een eenvoudige baksteenmuur met pannen zijn afgelijnd. Aan de zijde van het burgerkerkhof is een betonnen sierafbakening voorzien. De begraafplaats bestaat uit een grafmonument en 54 grafzerken in blauwe hardsteen.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier DL002223, Tongeren: Uitbreiding kerkhofsite Rutten (S.N., 2002).
Auteurs: Declercq, Daan
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Martinus [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37568 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.