is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Sint-Lambertus
Deze vaststelling is geldig sinds
is aangeduid als beschermd monument Parochiekerk Sint-Lambertus
Deze bescherming is geldig sinds
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Sint-Lambertus
Deze vaststelling was geldig van tot
Classicistische pseudo-basilica, gebouwd 1782-1786, in opdracht van J.B. Cogels, aansluitend bij de laat Rheno-mosaanse toren uit de 14de eeuw. Tot in de jaren 1930 bevond zich het kerkhof ten noorden van de kerk, op de plaats van de huidige parkeerplaats.
De plattegrond beschrijft een driebeukige schip van vijf traveeën met voorstaande westtoren, en een koor van twee rechte traveeën met driezijdige sluiting. Het gebouw heeft een zuivere oost-westelijke oriëntatie.
Vierkante mergelstenen toren onder ingesnoerde naaldspits (leien). Drie geledingen, gescheiden door middel van waterlijsten. De bovenste geleding is voorzien van rondbooglisenen, waarbinnen op elke zijde twee smalle, rondboogvormige galmgaten.
Schip en koor zijn van baksteen onder zadeldaken (leien), afgewerkt met kalksteen voor de plint, de hoekbanden en de omlijstingen der getoogde vensters. Portaal in de westelijke travee aan noordzijde: rondboogportaal in een rechthoekige omlijsting van geblokte kalksteen, afgelijnd met een geprofileerde druiplijst, op de sluitsteen gedateerd 1786. Boven het portaal werd een gesmeed ijzeren kruis van het type "Goesens" aangebracht.
Bepleisterd interieur in classicistische stijl. Midden- en zijbeuken gescheiden door middel van een rondboogarcade op zuilen. Overwelving der middenbeuk door middel van een tongewelf op gordelbogen, gedragen door een gekorniste kroonlijst. Vlakke zoldering boven de zijbeuken en halve koepel op gordelbogen boven het koor.
Mobilair: Kruisbeeld, gepolychromeerd hout (16de eeuw); kruisbeeld, gepolychromeerd hout (eerste helft van de 17de eeuw); beeld van Sint-Antonius van Padua, gepolychromeerd hout (1651); beeld van Sint-Barbara, gepolychromeerd hout (1720); beeld van Sint-Lambertus, gepolychromeerd hout (1651); beeld van Sint-Servatius, gepolychromeerd hout (1651).
Hoofdaltaar: portiekaltaar (begin 18de eeuw) met voorstelling van Calvarie (schilderij op doek) als altaarstuk; noordelijk zijaltaar (begin 18de eeuw), met Onze-Lieve-Vrouwebeeld, gepolychromeerd hout (1707); zuidelijk zijaltaar (begin 18de eeuw). Eiken koorgestoelte (18de eeuw). Communiebank (gedeeltelijk), eik (vierde kwart van de 18de eeuw). Preekstoel, eik (begin 18de eeuw). Twee biechtstoelen, eik (eerste helft van de 17de eeuw). Kerkbanken, eik (1843). Doksaal, eik (vierde kwart van de 18de eeuw). Orgel, Pereboom & Leyers, Maastricht, 1875. Doopvont, hardsteen (16de eeuw); deksel, messing (eerste helft van de 19de eeuw). Wijwatervat (begin 18de eeuw).
Tegen de de noordelijke buitenmuur: grafkruisen uit de 17de en de 18de eeuw.
Bron: SCHLUSMANS F. 1992: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Voeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Restant van het kerkhof met een uitzonderlijk grote collectie aan 16de tot 18de-eeuwse grafkruisen.
De muur ten noorden van het kerkhof zou stammen uit 1625. Dat wordt bevestigd door de Ferrariskaart uit de late 18de-eeuw en de Atlas der Buurtwegen uit 1841. Volgens de Ferrariskaart was het kerkhof ten zuiden omzoomd met bomen. Het kerkhof verdween in de jaren 1930 toen de straat werd verbreed. Volgens foto’s uit 1942 werd het kerkhof vervangen door een parkje en opnieuw met een muur en een metalen omheining afgesloten. Toen werden ook de historische grafkruisen tegen de kerk geplaatst. Na de Tweede Wereldoorlog werd het kerkhof vervangen door een plein.
Tegen de kerk werden naast een viertal 19de-eeuwse graftekens niet minder dan 37 natuurstenen grafkruisen uit de 16de tot de 18de eeuw opgesteld. Het is de grootst bekende verzameling aan grafkruisen op één plaats van deze voor Limburg en Brabant typerende graftekens. Opmerkelijk is de rijke funeraire symboliek op de grafkruisen. Van volgende grafkruisen is de graftekst nog leesbaar:
Verder zijn vermeldenswaardig twee 16de-eeuwse (?) fragmentair bewaarde natuurstenen grafkruisen. Vermoedelijk stond op de voet het grafschrift. Beide kruisen hebben in de oksels dieper liggende bloemachtige motieven en centraal een in hoogreliëf uitgewerkte Christusfiguur. Op beide graftekens zou volgens J. Nijssen in gotische letters een naam staan. Dat kon in 2022 niet meer geverifieerd worden.