is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve Het Hoes
Deze vaststelling is geldig sinds
Mogelijk gelegen op de plaats van het kasteel van de heren van Remersdaal, dat in 1285 door hertog Jan I van Brabant werd ingenomen in verwoest. De laatste resten van dit kasteel zouden begin 19de eeuw verdwenen zijn.
Thans belangrijke, U-vormige hoeve. Deze vorm heeft het gebouw reeds op de Ferrariskaart (1771-1777); aan de zuidoost-zijde is op de kaart een alleenstaand gebouw te zien, thans verdwenen, mogelijk de hogervermelde resten van het kasteel. De oudst bewaarde resten dateren uit de 17de eeuw: delen van een omheiningsmuur, voorzien van twee vierkante gebouwtjes, de inrijpoort en het woonhuis (gedateerd 1652), thans opgenomen in de recentere hoevegebouwen (tweede helft 19de eeuw).
De hogervermelde, bakstenen omheiningsmuur loopt langs de straat van aan het kerkplein tot aan de huidige hoevegebouwen, en is aan het noordoostelijke uiteinde, zijde kerkplein, voorzien van een vierkant gebouwtje van twee bouwl. onder tentdak (een soort hoektoren?), baksteen met breukstenen onderbouw; gesmeed ijzeren muurankers met krullen; aan de rechterzijde een gebouchardeerde kalkstenen hoekband. Rechthoekige vensters in een houten omlijsting met sponningbeloop en duimen; recente, hardstenen rondboogdeur.
Ten zuidwesten, vlak bij de hoeve, gelijkaardig, gebouwtje van één bouwlaag, voorzien van een tentdak (Vlaamse pannen); kalkstenen hoekbanden, kleine, kalkstenen venstertjes, in de zuidoostelijke gevel gedicht en vervangen door een venster uit de tweede helft van de 19de eeuw, en in dezelfde gevel, een rondboogdeur in een verankerde kalkstenen omlijsting met negblokken.
Onmiddellijk ten zuidwesten hiervan bevindt zich de inrijpoort: rondboogvormig, in een kalkstenen omlijsting met negblokken, opgenomen in een bakstenen gebouwtje met kalkstenen hoekbanden, onder schilddakje (thans leien, voorheen Vlaamse pannen). De omheiningsmuur loopt in zuidwestelijke richting verder tot aan de dienstgebouwen van de huidige hoeve. Deze is te bereiken via een oprit in zuidoostelijke richting, die door hogervermeld poortgebouw wordt geopend.
In de hoek tussen het vierkant gebouwtje en het poortgebouw bevindt zich een houten kruis op kalkstenen sokkel, met beschilderd Christusbeeld, voorzien van het opschrift: Mon Jésus/ misericorde/ 1870.
De huidige hoeve, met de gebouwen gegroepeerd rondom een ruim, rechthoekig, gekasseid erf, is bereikbaar via de noordoost-leugel, die van links naar rechts de inrijpoort, het woonhuis en een stal bevat. Inrijpoort en woonhuis in een twee verdiepingen hoog gebouw onder zadeldak, daterend van een wederopbouw in 1652 door Jan-Hendrik van Eynatten, heer van Remersdaal (datering en wapen op de sluitsteen van de woonhuisdeur); de poorttravee, links, is vernieuwd. De noordoostgevel is van breuksteen, op de bakstenen poorttravee na. Gesmeed ijzeren muurankers met krullen uit verschillende perioden. De originele muuropeningen aan deze zijde zijn de zeer kleine, thans gedichte kalkstenen venstertjes; in de tweede helft van de 18de eeuw of eerste helft 19de eeuw werden de huidige houten kozijnen aangebracht, voorzien van sponningbeloop en duimen. Bakstenen korfboogpoort (tweede helft 19de eeuw?) met gebouchardeerde kalkstenen posten, mogelijk hergebruikt materiaal. De erfzijdegevel is van baksteen, op een lage, breukstenen plint; kalkstenen keldervensters; verhoogde begane grond. Kleine, rechthoekige vensters in een kalkstenen omlijsting met negblokken en duimen; één gedicht, kalkstenen kloosterkozijn, waarschijnlijk uit de eerste helft van de 18de eeuw, en twee recente vensters. Lage rondboogdeur in een kalkstenen omlijsting met negblokken en hogervermelde datering op de sluitsteen.
De huidige dienstgebouwen werden in 1865 gebouwd (datering boven de schuurpoort) ter vervanging van oudere gebouwen op dezelfde plaats (de oude kern blijkt uit de breukstenen onderbouw in de noordoostelijke gevel van de stal): de bij het woonhuis aansluitende stal, de gelijkaardige stal ten noordwesten van het erf en de dwarsschuur ten zuidwesten. Bakstenen gebouwen onder zadeldaken, voorzien van gesmeed ijzeren, S-vormige muurankers, rechthoekige halfdeuren in kalkstenen omlijsting, gelijkaardige laadvensters, kleine, halfronde bakstenen vensters, en een korfboogvormige, bakstenen schuurpoort, voorzien van kalkstenen imposten en sluitsteen.
Bron: SCHLUSMANS F. 1992: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Voeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Remersdaal-Dorp
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve Het Hoes [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37804 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.