De omgeving van hoeve Den Hof, die een 18de-eeuws bakstenen gebouw en een omgrachte ophoging omvat, maakt integrerend deel uit van de historische leenhofsite Van den Bongart.

Historiek

De hoeve Den Hof omvat de restanten van het voormalige leenhof Van den Bongart. Dit leenhof was een groot leen van het leenhof van Daelhem. Volgens een leenverheffing van 1500 zouden onder dit subaltern leenhof vier onderlenen ressorteren: het leenhof Van de Bongart, met als achterlenen het leenhof Ottegraven ('s-Gravenvoeren) en de laathoven Komberg (of Caldenberg) en Cox: het leen- en laathof van de Berg. Door aankoop kwam het leen in 1637 in bezit van de familie de Loë-Imstenrade, heren van Mheer. In 1772 werden de leenhoven Van Gronsveld (eveneens te Sint-Martens-Voeren) en Van den Bongart door baron de Loë-Imstenrade tot één leenhof verenigd.

Beschrijving

De omgeving van de hoeve bestaat uit een homogeen grondstuk dat ongewijzigd is gebleven sinds de toestand weergegeven op de Ferrariskaart (1771-1778) en de kadastrale kaart van Popp in 1876. Op de kaart van Popp (1876) is de omgrachting met water nog duidelijk aangegeven. Het hof bestond uit drie volumes die geschikt waren in U-vorm.

Van de voormalige gebouwen van hoeve Den Hof bleef er slechts één bewaard: een bakstenen gebouw uit de eerste helft van de 18de eeuw onder zadeldak. Oorspronkelijk bestond dit gebouw uit anderhalve bouwlaag, in de 19de eeuw werd het met een halve bouwlaag verhoogd. In de zijgevel zijn nog muurpanden van silex bewaard. De oorspronkelijke muuropeningen zijn de bolkozijnen met kalkstenen omlijsting. De rechthoekige deur heeft een dito omlijsting.

Aan de toegang tot de hoeve bevinden zich twee hekpijlers. Het zijn massieve, stenen, rechthoekige hekpijlers met een eenvoudige siervaasbekroning. Tussen de hekpijlers is geen hek meer aanwezig.

Tegenover het gebouw is een duidelijke, circulaire verhevenheid in het reliëf waar te nemen. Het gaat hier om een kunstmatige grondophoging - waarschijnlijk een motheuvel - omgeven met grachten, die eveneens duidelijk waarneembaar zijn. Op het heuvellichaam bevinden zich de muurresten van een vierkante constructie, vermoedelijk een middeleeuwse donjon. Verder archeologisch onderzoek zal dit moeten bevestigen en verduidelijken.

De hoeve is omringd met een hoogstamboomgaard met geschoren veekeringshagen van meidoorn. Minstens vanaf de Kabinetskaart van de Ferraris is deze ononderbroken hoogstamboomgaard geweest.

Voormalige zetel van het leenhof Van den Bongart, een groot leen van het graafschap van Dalhem; vier onderlenen ressorteerden eronder. Door aankoop in 1637 in bezit van de familie de Loë-Imstenrade, heren van Mheer. In 1772 met het leenhof van Gronsveld tot één leenhof verenigd.

Van de verschillende gebouwen bleef slechts één bewaard, een gebouw van baksteen onder zadeldak, in kern van de eerste helft 18de eeuw. Oorspronkelijk anderhalve bouwlaag, thans met een halve bouwlaag verhoogd. Muurpanden van silex in de zijgevel. De oorspronkelijke muuropeningen zijn de bolkozijnen in kalkstenen omlijsting. Rechthoekige deur in dito omlijsting.

Tegenover het gebouw, bleven het tracée van grachten en muurresten van de middeleeuwse donjon bewaard.