erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Pieters-Stoel

bouwkundig element
ID
37915
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37915

Juridische gevolgen

Beschrijving

Kleine zaalkerk, midden 17de eeuw gebouwd door commandeur Quaedt de Beeck, het koor in 1652, het schip in 1660 en de toren in 1661. Het gebouw ligt op een heuvel, temidden van het ommuurde kerkhof, in een nog gave, landelijke omgeving.

De plattegrond beschrijft een éénbeukig schip van drie traveeën met voorstaande westtoren, en een koor van een rechte travee met driezijdige sluiting en sacristie aan beide zijden (die aan de zuidzijde uit midden 19de eeuw).

De kerk is grotendeels opgetrokken uit breuksteen, de toren heeft alleen een onderbouw van dit materiaal; het bovengedeelte is van baksteen, met kalkstenen hoekbanden. Zadeldaken en ingesnoerde naaldspits (leien). Rondboogvormige vensters met negblokken. Gelijkaardige portalen in noord- en zuidzijde van de toren, laatstgenoemde op de sluitsteen gedateerd 1661; het noorden voorzien van laat-gotische elementen aan de posten. Al deze muuropeningen zijn gedeeltijke van hergebruikt materiaal, mogelijk afbraakmaterialen van de commanderie, die in deze periode herbouwd werd. Mogelijk waren de wanden van het koor oorspronkelijk blind, aangezien de vensters hier een gecementeerde imitatie zijn van die van het schip.

Bepleisterd interieur met een tongewelf over schip en koor, een halve koepel over de absis. Vóór kort verdween de neogotische beschildering van zoldering en wanden.

Mobilair: Schilderij op doek met voorstelling van een heilige franciscaan met zielen in het Vagevuur en God de Vader, door het wapen van commandeur Quaedt de Beeck op de lijst te dateren circa 1660. Christusbeeld, eik, oorspronkelijk gepolychromeerd en behorend tot de Calvarie (16de eeuw) waartoe ook het Onze-Lieve-Vrouwebeeld en Sint-Johannesbeeld, gepolychromeerde eik, behoorden, beide nu opgesteld op de plaats waar zich voorheen de zijaltaren bevonden; Sint-Petrus in nis, gepolychromeerd hout (tweede helft 17de eeuw); Sint-Cornelius, hout (tweede helft 18de eeuw); processiemadonna, gekleed, volkskunst (19de eeuw).

Hoofdaltaar, barok, beschilderde eik, met wapen van commandeur Quaedt de Beeck (circa 1660); altaarstuk op doek met voorstelling van de Geboorte van Christus en de Verkondiging aan de Herders, door F. Walschartz, Luik (1654). De zijaltaren werden uit de kerk verwijderd, het noordelijke verdween, het zuidelijke, een portiekaltaar, bevindt zich in de grafkapel van de familie Ernst de la Graete, op het kerkhof; het werd geschonken door commandeur von Rolshausen, 1666.

Twee biechtstoelen, geschilderde eik (18de eeuw). Kerkmeesterbank, eik (eerste helft 18de eeuw). Koorgestoelte, eik (tweede helft 17de eeuw) verworven in 1838 van de abdij Val-Dieu (Aubel). Doopvont, kalksteen (18de eeuw). Wijwatervat, kalksteen (17de eeuw).

Orgel van Pereboom en Leyser, Maastricht (tweede helft 19de eeuw); houten geschilderd en gepolychromeerd oksaal (17de eeuw) uit de abdij Val-Dieu (Aubel), overgebracht in 1841, voorzien van vier nissen en oorspronkelijk twee houten, gepolychromeerde beelden, een martelares en Sint-Cecilia, vóór kort gestolen. Klokmechanisme van het oorspronkelijk torenuurwerk, in de toren opgesteld.

Grafsteen van commandeur Quaedt de Beeck (+1661) tegen de buitenzijde van het koor; erboven een kruisbeeld waarboven een reliëf, eik (19de eeuw). Eveneens aan het koor, een merkwaardig gesmeed ijzeren kruis op kalkstenen sokkel ter herinnering aan een miraculeuze verschijning in 1799.

Op het kerkhof een aantal gedateerde grafkruisen uit verschillende perioden (1667-1702), en meerder ongedateerde uit een oudere periode.

  • Rijksarchief Hasselt, Kerkarchieven.
  • ERNST de la GRAETE H., La Commanderie de l'Ordre teutonique à Fouron-Saint-Pierre, in Société verviétoise d'Archéologie et d'Histoire, Publications hors-série, 2), Dison, 1964, pagina 38-42.
  • NIJSSEN J., St.-Pieters-Voeren. De kerk, in De Band, 1957, 2, pagina 4-7.
  • SIMENON G., Visitationes archidiaconales archidiaconatus Hasbaniae in dioeceseni Leodiensi ab anno 1613 ad annum 1763, Leodii, 1939, pagina 222-223.
  • S.N., De kerk van Sint-Pieters-Voeren,, Heemkring Voeren en Omstreken met medewerking van pastoor Colemont, [Voeren], 1991.
  • STRAET H.-G., onuitgegeven nota's.
  • WAUTHLE P., onuitgegeven nota's.
  • Pastoor COLEMONT, medegedeelde gegevens.

Bron: SCHLUSMANS F. 1992: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Voeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Pieters-Stoel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37915 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.