erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Pieter met kerkhof

bouwkundig element
ID
37940
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37940

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Sint-Pieter
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Parochiekerk Sint-Pieter
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Dorpskern Teuven
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Neogotische kerk, in 1871-1877 gebouwd naar opdracht van architect Plénus, nadat de oude, in 1822 heropgebouwde kerk, in 1870 volledig door brand werd verwoest. De kerk is wat hoger gelegen dan het straatniveau, en omringd door het ommuurde kerkhof.

De plattegrond beschrijft een driebeukig schip van vijf traveeën met ingebouwde westtoren, en een koor van twee rechte traveeën met driezijdige sluiting.

Bakstenen gebouw, afgewerkt met hardsteen voor plint, lijsten, omlijstingen der muuropeningen en afdekkingen van de steunberen; het maaswerk der vensters is van zachte gele natuursteen.

Toren van vier geledingen onder ingesnoerde naaldspits (leien), voorzien van overhoeks geplaatste steunberen, een polygonaal traptorentje tegen elke zijgevel, spitsboogportaal, waarboven een spitsboogvenster, een uurwerk en op elke zijde een spitsboogvormig galmgat. Midden- en zijbeuken zijn voorzien van respectievelijk zadeldak en lessenaarsdaken (leien), en van spitsboogvensters. Het koor is afgewerkt met steunberen en verlicht door middel van smalle, hoge spitsboogvensters.

Het bepleisterde interieur behield de oorspronkelijke neogotische beschildering. Spitsbooggewelven gedragen door colonnetten; straalgewelf boven het koor. Zij- en middenbeuken van elkaar gescheiden door een spitsboogarcade op hardstenen zuilen met bladkapiteel.

Mobilair: Geschilderde kruisweg, neogotisch, uit het atelier van H. Scheen, Roermond. Kruisbeeld, gepolychromeerd hout (19de eeuw). Hoofdaltaar met retabel, beelden van Sint-Hubertus, Sint-Paulus, martelares, Sint-Lambertus, gepolychromeerde eik, neogotisch, Ramakers uit Geleen (eind 19de, begin 20ste eeuw); zuidelijk zijaltaar met Onze-Lieve-Vrouw van Lourdesbeeld, gepolychromeerde eik, Ramakers uit Geleen (eind 19de, begin 20ste eeuw); noordelijk zijaltaar met Sint-Petrusbeeld, gepolychromeerde eik, vervaardigd in Luik (eind 19de, begin 20ste eeuw). Koorbanken door Ramakers uit Geleen; communiebank; preekstoel met voorstelling van de vier Evangelisten, Luik; twee biechtstoelen, Luik; alle van gepolychromeerde eik, neogotisch (tweede helft 19de eeuw); kerkbanken, eik, neogotisch, door Ramakers uit Geleen (tweede helft 19de eeuw). Orgel, Vermeulen uit Weert (circa 1880, getransformeerd in 1949). Hardstenen doopvont (1887). Neogotische muurschilderingen van Scheen & Zn. (circa 1902). Neogotische glasramen door Nicolas en Zonen uit Roermond (1885).

  • DUBOIS F., Notes historiques sur Teuven, Aubel, sine dato.
  • GEUKENS B., Fotorepertorium van de Belgische bedehuizen. Provincie Limburg. Kanton Sint-Martens-Voeren, Brussel, 1975, pagina 21-22.
  • NIJSSEN J., Manuscript Voerense percelen, 1992.
  • S.N., Heemkring Voeren en omstreken, De kerk van Teuven, sine loco, 1991.
  • Deken LEMMENS, meegedeelde gegevens.

Bron: SCHLUSMANS F. 1992: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Voeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Kerkhof

Kerkhof omheen de parochiekerk met 20ste-eeuwse graftekens.

Historiek

De kerk met wat vermoedelijk het kerkhof van Teuven is, staat afgebeeld op de laat-18de-eeuwse Ferrariskaart. Het kerkhof is dan blijkbaar omzoomd met bomen. Ook op de Atlas der Buurtwegen uit 1841 staat er een haag afgebeeld ter hoogte van weg nummer 2. Het situeringsplan van de kerk uit 1871 geeft reeds een indicatie van de westelijke trappenpartij en de bijhorende keermuur langs de weg. Een postkaart omstreeks 1909 toont inderdaad de kerk met de trap en het omheinde voorplein en een met naaldbomen beboomde heuvel aan de zuidzijde. Tot 2017 stonden op deze plek met zekerheid lorken. Tegen de westgevel van de kerk hangt dan een calvariekruis. De postkaart toont enkele eenvoudige kruisen en een tweetal hoge stèles aan de noordwestzijde van de kerk. De stèles stonden waar vandaag de Mariagrot staat. Deze staat niet op de kaart wat een constructie tijdens het interbellum doet vermoeden. Het kerkhof werd in 2013 gedeeltelijk geruimd en vergroend.

Beschrijving

Het kerkhof is ook vandaag nog deels omhaagd en deels met een smeedijzeren hek omheind. De kerk en het kerkhof zijn in het westen bereikbaar via een natuurstenen neogotische trappenpartij. Het deels geruimde kerkhof is grotendeels vergroend. Ten noorden van het toegangshek staat een Lourdesgrot opgetrokken uit lavasteen.

Op het kerkhof bevinden zich op enkele vroeg 20ste-eeuwse hardstenen graftekens in eclectische en neoclassicistische stijl na, voornamelijk naoorlogse graftekens tot de jaren 1990. Verspreid op het kerkhof en tegen de zuidgevel van de kerk staan enkele houten, gietijzeren en smeedijzeren grafkruisen. Het geheel van graftekens, meestal van het stèle-met-zerk-type illustreert voornamelijk de naoorlogse evolutie in funeraire vormgeving en materiaalgebruik van het modernistische grafteken (gietijzer, hardsteen, composietsteen, kunststof, hardsteen en graniet, in combinatie met marbriet voor de tekstplaten).

Ten westen van de kerk staat het modernistische oorlogsmonument ter herdenking van de inwoners van Teuven die zijn omgekomen in de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Voor het oorlogsmonument liggen Belgische oorlogsgraven uit de Tweede Wereldoorlog aangevuld met oud-strijders uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Alle graven hebben identieke hardstenen kruisen.

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
  • C&C FEXER BVBA EN TEAMVANMEER! CVBA 2022: Parochiekerk Sint-Pieter met kerkhof, Voeren, 20-21, 72-91.
Auteurs: Mertens, Joeri
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Pieter met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37940 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.