erfgoedobject

Kasteeldomein van Crombrugghe

bouwkundig / landschappelijk element
ID
38248
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/38248

Juridische gevolgen

Beschrijving

"Kasteel van Crombrugghe" met bijhorende dienstgebouwen en oranjerie gelegen in een groot domein met bos en een aangelegd park en vijver, met de Leernsesteenweg verbonden door een dubbele eiken- en beukendreef.

Kasteel voor het eerst vermeld in 1698 als "speelgoed met motte en neerhof", eigendom van de familie Van den Hecke-Van Vaernewijck. Sinds begin 18de eeuw eigendom van de heren van Drongen, onder meer A. Walckiers, die door landmeter A.F. Benthuys in 1776 een plattegrond liet opmaken van zijn "verblijfhuis" en vier hoeven. Het plan toont een onregelmatige rechthoekige omgrachting met een klein buitengoedje met poortgebouw en een dreef naar de steenweg. In 1786 verkocht aan graaf J.B. d'Hane Steenhuyse samen met de heerlijkheid van Drongen. Kort nadien, vermoedelijk aan het einde van het ancien régime, in het bezit gekomen van de familie van Crombrugghe en sindsdien nog steeds in het bezit van deze familie. Onder meer bewoond door J. van Crombrugghe, burgemeester van Gent in 1826-36 en 1840-42 en bekend om zijn collectie oranjebomen. Circa 1845 vergroting en wederopbouw van het landhuis en heraanleg van de dreven. In 1948, ontpleisteren van de gevels van het kasteel en vermoedelijk ook van de dienstgebouwen.

Imposant empirehek en afsluiting vermoedelijk uit midden 19de eeuw, ingeplant in het perspectief van de dubbele dreef naar de Leernsesteenweg en aldaar afgesloten door een ijzeren ketting aan vier paaltjes. Fraaie gietijzeren hekken tussen twee vierkante gemetste hekpijlers met bekronende siervazen. Toegangshek zelf tussen vier gietijzeren gecanneleerde zuilen met voor- en achteraan in het midden aangebrachte medaillons met vrouwenhoofdjes en bekronende siervazen. Afsluithekken op bakstenen muurtje.

Nummer 2. Kasteel

Heden bakstenen gebouw op U-vormige plattegrond, met elf traveeën en twee en een halve bouwlaag onder schilddak (leien), gebouwd naar ontwerp van L. Minard in 1845-47. Voorgevel gemarkeerd door uitspringende, door hoekblokken afgezette zijrisalieten onder driehoekig fronton, centraal gedeelte met lijstgevel van vijf traveeën met geblokt middenrisaliet en bekronende attiek met balusters en siervazen. Gecementeerde onderbouw met schijnvoegen, geritmeerd door rondboogvensters met luiken (in risalieten) en persiennes (in centrale gedeelte). Rechthoekige bovenvensters in vernieuwde natuurstenen (?) omlijsting onder druiplijst, in centrale gedeelte rustend op consoles, en in zijrisalieten voorzien van fraaie gietijzeren leuningen met vaas- en vogelmotief. Gemarkeerde middentravee met rechthoekige deur in arduinen omlijsting onder druiplijst en bel-etagevenster in rondboogomlijsting met gesculpteerd boogveld.

Zijgevels van vijf traveeën met onder meer rondboogvormige benedenvensters en rechthoekige bovenvensters.

Elf traveeën brede achtergevel met middenrisaliet van vijf traveeën afgezet met hoekblokken. Rechts drie traveeën met oculi in plaats van rechthoekige venstertjes in de halve-verdieping.

Interieur met behouden classicistisch salon met fraaie stucplafonds in het oudere (eind 18de eeuw?), centrale gedeelte achteraan.

Nummer 3, 4. koetshuizen, oranjerie en hovenierswoning

Ten noordoosten, naast het kasteel, koetshuizen, oranjerie en hovenierswoning haaks ervoor. Ten oosten, aansluitend bij de oranjerie, ommuurde moestuin met monumentale toegang met ijzeren hek tussen hoge, gecementeerde hekpijlers met bekronende siervazen.

Koetshuizen en dienstwoning. Ontpleisterd bakstenen gebouw van negen traveeën en twee bouwlagen naar ontwerp van L. Minard van 1845. Hoofdgedeelte van vijf traveeën onder schilddak (pannen, nok parallel aan de straat) op de begane grond geritmeerd door vijf rechthoekige poorten tussen Toscaanse pilasters, onder getoogde boog; bovenverdieping (woning) met rondboogvormige vensters in gecementeerde omlijsting met sluitsteen op imposten, verbonden door kordons. Rechts en links zijaanbouwsels van twee traveeën met twee bouwlagen onder afgewolfde daken met rechthoekige muuropeningen op de begane grond en lunetten op de bovenverdieping. Linker zijgevel met aangebouwde galerij op gietijzeren zuilbes.

Oranjerie. Ontpleisterd, rechthoekig bakstenen gebouw van elf traveeën en één hoge bouwlaag onder laag schilddak en aansluitend lessenaarsdak achteraan, vermoedelijk daterend van circa 1845. Zuidgevel geritmeerd door hoge rechthoekige vensters met metalen roedeverdeling onder rondboognissen rustend op geblokte, gecementeerde pilasters. Blinde fries bovenaan afgelijnd door een cordon. Rechter zijgevel met hoge poort onder rondboognis en aangebouwde travee met neogotische spitsboogvormige boogvelden met vierpasopeningen.

Nog oorspronkelijk interieur met behouden plantenrekken waarop nog enkele oranjebomen en tropische planten overwinteren.

Links tegen de muur aanleunende druivenserres en koude kassen ervoor.

Hovenierswoning. Ten oosten, haaks voor de oranjerie ingeplant gewit bakstenen gebouw. Langgestrekt gebouw van twaalf traveeën en één bouwlaag onder zadeldak (pannen, nok loodrecht op de straat) met aflijnende geprofileerde daklijst. Voorgevel, naar kasteel gericht, geritmeerd door zes korfboognissen waarin telkens twee rechthoekige vensters of een venster en deur gevat zijn (derde en drie rechter travee blind). Linker zijpuntgevel met overstekend dakschild en imitatievakwerk. Gekoppelde rondboogvensters en oculus met ingebouwd uurwerk in geveltop. Rechter zijpuntgevel met twee rondboogdeuren en een korfboogdeurtje ertussen. Sporen van twee lage korfboogpoorten.

Omringend park in landschappelijke stijl met excentrisch gelegen vijver met eiland en boothuis, uitgestrekte grasvelden en aangelegde dreven. Begin 20ste eeuw werd de voortuin heraangelegd met centraal gelegen grasparterres waarrond de oranjerieplanten worden opgesteld. Achter het kasteel staat een oude Libanonceder.

  • Rijksuniversiteit Gent, Fonds Vliegende Bladen, I, Leerne St.-Martin.
  • VAN HOOREBEKE W., Leerne aan-de-Leie, Ooidonk, in De Vlaamse Toeristische Biblioteek, 36, 1964, p. 1 -3.
  • VERMEULEN A., De Leie, natuur en cultuur, Tielt, 1986, p. 422, 490-492.

Bron: BOGAERT C. & LANCLUS K. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Deinze - Nazareth, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein van Crombrugghe [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/38248 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.