erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Amandus met kerkhof

bouwkundig element
ID
38344
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/38344

Juridische gevolgen

Beschrijving

Gelegen te midden van een deels met bakstenen en deels met betonplaten ommuurd kerkhof, met toegang tussen vierkante bakstenen pijlers. Volgens de legende werd een eerste, houten kerkje opgericht door de Heilige Amandus in de 12de eeuw. Huidige bakstenen kerk gebouwd in 1861-62 naar ontwerp van Charles 't Kindt ter vervanging van het oude, tot de 14de eeuw teruggaand kerkje dat in 1860 afgebroken werd. Eerstesteenlegging op 24 mei 1861, wijding op 11 augustus 1862. De in 1918 opgeblazen toren werd na de oorlog heropgebouwd.

De plattegrond ontvouwt een pseudo-basilicale kerk met drie beuken van vijf traveeën, een ingebouwde achthoekige toren, een koor van één travee met driezijdige sluiting. Baksteenbouw met verwerking van natuursteen voor deur- en vensteromlijstingen, dekstenen en kordons. Westgevel met iets uitspringende middentravee met rondboogportaal gevat in arduinen omlijsting op hoge neuten, met imposten en geprofileerde booglijst. Omlijste rondboogvormige vensters met roedeverdeling. Westtoren op vierkante basis met achthoekige klokkenkamer afgelijnd door kordons en doorbroken door rondboogvormige galmgaten en achthoekige leien naaldspits. Noord- en zuidgevels geleed door bakstenen lisenen en ertussen rondboogvensters. Op elke zijgevel twee reliëfs met taferelen in verband met de Heilige Amandus. Koor met twee rondboogvensters in zijgevels en blinde sluiting met calvarie onder houten luifel op gietijzeren zuiltjes.

Interieur

In 1938 geschilderd door T. Goethals (Gent). Pseudobasilicale opstand met schip en zijbeuken gescheiden door gemarmerde Ionische zuilen die een zwaar hoofdgestel ondersteunen waarop de gordelbogen en tongewelven van de middenbeuk rusten. Zijbeuken met vlakke zoldering met casementen. Koor met halfcirkelvormige apsis met koepelgewelf, beschilderd, in de koepel met engelen.

Mobilair

Schilderijen: Jezus aan het kruis, op paneel, uit de 18de eeuw; Lanssteek boven hoofdaltaar uit de 18de eeuw (kopie naar P.P. Rubens); Kroning van Maria door Heilige Drievuldigheid, boven noordelijk zijaltaar uit de 19de eeuw. Beeldhouwwerk: Heilige Amandus van Maastricht, gepolychromeerd hout van 1728(?); Heilige Antonius Abt, hout, uit de 19de eeuw. Hoofdaltaar: portiekaltaar gewijd aan Heilige Amandus in gemarmerd hout uit de 18de eeuw. Noordelijk zijaltaar gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw, hout, uit de 18de eeuw. Zuidelijk zijaltaar, houten portiekaltaar van Heilige Antonius Abt in Lodewijk XV-stijl uit de 18de eeuw. Eiken koorgestoelte gedateerd 1672. IJzeren communiebank. 19de-eeuwse preekstoel. Twee biechtstoelen, onder meer uit de 18de eeuw. Orgel door F. Loret-Vermeersch, 1843; wijzigingen en herstellingen in 1887 door P. Vergaert en tussen 1927-1932 door Gebroeders Reygaert; orgelmeubel getooid met musicerende engeltjes. Arduinen doopvont gedateerd van 1721. Dertien glasramen van 1936-37. Marmeren grafmonument uit eind 18de eeuw.

  • Archief Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, dossier 1035.
  • VANDENBUSSCHE-VAN DEN KERKHOVE C., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie Oost-Vlaanderen, Kanton Deinze, Brussel, 1976, p. 18-19.
  • VAN STEENKISTE G. & VAN DER EECKEN W., Zeveren, in Het Land van Nevele, IV, 1, 1973, p. 6-16.

Bron: BOGAERT C. & LANCLUS K. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Deinze - Nazareth, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Vergroend kerkhof omheen de pariechiekerk met 20ste-eeuwse graftekens.

De parochiekerk met omringend rechthoekig kerkhof staat ingetekend op de laat 18de-eeuwse Ferrariskaart. Het kerkhof is dan deels omzoomd met bomen en ten noordwesten afgeboord met een muur. De Atlas der Buurtwegen uit 1841 bevestigt het beeld. Ten westen is de muur ter hoogte van de weg duidelijk zichtbaar en ten noorden van het kerkhof loopt de buurtweg nummer 31.

Tegen de oostelijke koormuur hangt een neogotische calvarie onder een houten luifel, steunend op gietijzeren palen. Op het vergroende, deels ommuurde kerkhof bleven graftekens bewaard uit de 20ste eeuw. Vooral ter hoogte van de muur liggen art deco en modernistische familiekelders. Tot de opvallendste graftekens behoren het boomstamkruis met zerk voor Leo Rutsaert (+1921) en het grafteken voor de onderwijzer en burgemeester van Zeveren Edmond Bruyneel (+1923), een ontwerp van Antoon Van Parys. De stèle is gedecoreerd met een rotsig landschap waarin een kruis en bloemen zijn afgebeeld.

Het kerkhof werd bezocht in 2016.

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Amandus met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/38344 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.