erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Petrus en Paulus

bouwkundig element
ID
38362
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/38362

Juridische gevolgen

Beschrijving

Eerste Romaans kerkje vermoedelijk uit midden 12de eeuw daar in 1182 reeds het patronaat door de bisschop van Doornik afgestaan werd aan de Sint-Maartensabdij van Doornik. Volgens F. De Potter, binnenin nog Romaanse elementen, onder meer aan toren. Uitbreiding begin 16de eeuw in laat-gotische stijl, onder meer de achthoekige torengeleding en het koor. Volgens 17de-eeuwse documenten (onder meer kaart van 1629) een eenbeukige kruiskerk met slanke achthoekige kruisingstoren onder hoge naaldspits. Belangrijke veranderingen in 1668, vermoedelijk bijbouwen van twee smalle zijbeuken onder afzonderlijke zadeldaken. Nieuwe aanpassingen in de loop van de 18de eeuw. In 1866 bouwvallig en te klein: aanvraag tot sloping ingediend, hernieuwd in 1912 en geweigerd door de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen: toren en koor moesten behouden blijven. Restauratie en vergroting van de kerk aangevat in 1914 naar ontwerp van architect J. Goethals. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog waren noordbeuk en portaal reeds gesloopt. Toren in 1918 gedynamiteerd en kerk en omliggende bebouwing sterk beschadigd. Door het slopen van de bebouwing aan de Staatsbaan kwam meer ruimte vrij voor een grotere kerk. Heropbouw en uitvoering van het plan van 1913 met vier beuken in 1923- 1925.

Huidige grotendeels neogotische kerk met vier beuken van vier traveeën (vroeger twee), een niet uitspringend transept met kruisingstoren op vierkante aanzet en vier koren van twee en drie traveeën met driezijdige sluiting; traptorentje aan zuidelijk transept en traptorentje, vijfzijdige doopkapel, portaal en sacristie aan noordzijde. Baksteenbouw op plint van Doornikse kalksteen (sporen van oude delen). Twee middenbeuken en koren onder afzonderlijke zadeldaken, zijbeuken onder lessenaarsdaken (leien). Westgevel met dominerende hoge puntgevel van de nieuwe middenbeuk: twee geledingen, korfboogvormig portaal met flankerende venstertjes en hoog spitsboogvenster met gotische tracering op de bovenverdieping; links traptorentje en noordelijke beuk met spitsboogvenster. In het zuiden, dieper gelegen puntgevel van de oorspronkelijke middenbeuk, met spitsboogvenster en driehoekig bovenvenster met gotische tracering. Rechts, inspringende zuidbeuk en berging in de oksel. Noord- en zuidgevels gemarkeerd door spitsboogvensters. Vierkante toren op oude kruising met telkens twee rondboogvormige galmgaten op omlopende waterlijst. Overgang van vierkant naar lage achthoekige geleding via tentdakjes; vier uurwerken ertussen. Koren geritmeerd door spitsboogvensters met glasramen, in de middenkoren met aflijnende zandstenen hoekblokken.

Interieur

Vier beuken gescheiden door spitsboogarcaden op natuurstenen zuilen. Overwelving met spitstongewelven met bakstenen gordelbogen op consoles. Kruising met vier spitsbogen en bakstenen gewelf met zandstenen ribben en ten oosten klokkengat.

Mobilair. Schilderijen: Sint-Pieter in de gevangenis, gesigneerd A. Van den Heuvel, 1642; Mirakel van Sint-Antonius, Vlaamse School, 18de eeuw; Onze-Lieve-Vrouw met Kind schenkt de rozenkrans aan de Heilige Dominicus, Vlaamse School, tweede helft van de 18de eeuw.

Eiken lambrizeringen in koren (oorspronkelijk over de hele kerk) in Lodewijk XIV-stijl, midden 18de eeuw. Communiebank door F. de la Fosse, eik, 1696. Preekstoel van 1733. Biechtstoel op kroonlijstgedateerd 1615 (in sacristie) en 18de-eeuwse biechtstoel met beelden, eik, gerestaureerd in 1947 door J. de Sloovere.

Orgel door P. en L.B. van Peteghem, van circa 1785, vergroot en gerestaureerd in 1925 door Anneessens. Doopvont, arduin met koperen deksel, 15de eeuw.

Grafsteen van Marie Michele de Jausse, echtgenote van N.F. Basta, heer van Zulte, marmer, 1667 (ingewerkt in pijler van koor). Oude grafstenen in buitenmuur van sacristie.

  • Archief Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, dossier 1000.
  • DE POTTER F. & BROECKAERT J. s.d.: Geschiedenis van de gemeenten in de Provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 8, 25-32.
  • GOEMINNE L. 1980: De eerste dorpskerk van Zulte en de St.-Maartensabdij te Doornik, in Bijdragen tot de geschiedenis en de folklore van Zulte, 23-25.
  • S.N. 1972: Zulte in oude prentkaarten, Zaltbommel.
  • S.N. 1976: Bijdrage tot de geschiedenis van Zulte, Zulte, 43-47.
  • VANDENBUSSCHE-VAN DEN KERKHOVE C. 1976: Provincie Oost-Vlaanderen, Kanton Gent IV, Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische Bedehuizen, Brussel, 45-46.

Bron: BOGAERT C. & LANCLUS K. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Deinze - Nazareth, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Petrus en Paulus [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/38362 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.