Teksten van Classicistische eenheidsbebouwing

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/3856

Classicistische eenheidsbebouwing ()

Deze panden aan de Bruul in Mechelen, vroeger gekend als het "Hof van Gestel" en later de "Zwarten Boek", vormen een aaneensluitend classicistisch gevelscherm. De gevel dateert uit 1788, het jaartal dat ook vermeld wordt op de fraaie rondboogpoort in Lodewijk XVI-omlijsting.

Historiek

Op deze plaats stond vroeger het middeleeuwse "Hof van Gestel", later "Zwarten Boek" (16de eeuw). Van dit pand bleven geen elementen bewaard. In 1972 werd echter bij de bouw van het achterliggende gebouw een 'kamerpot' in rood oxiderend gebakken aardewerk met loodglazuur teruggevonden die kan gedateerd worden in de 17de eeuw en mogelijk verwijst naar deze vroegere fase.

De huidige eenheidsbebouwing bestaat uit een groot herenhuis van acht traveeën gebouwd in 1788. Enkele jaren later, vermoedelijk omstreeks 1800, werd het pand uitgebreid werd met een gelijkaardig gebouw van vijf traveeën. Het opvallend ingekleurde gevelplan van de bouwaanvraag uit 1788 alsook een 19de-eeuwse tekening door Auguste Van den Eynde (1822-1861), worden bewaard in het Mechelse Stadsarchief.

Als bouwheer van het herenhuis uit 1788 staat Pierre André Joseph Pierets (1756-1824) vermeld. Hij was Licentiaet in de medecijnen, maître des cérémonies van de loge La Conconcorde en burgemeester van 1808 tot 1813. Hij staat vooral bekend als een typisch vroeg-19de-eeuwse vrijmetselaar.

Beschrijving

Het betreft een aaneensluitend classicistisch gevelscherm van dertien traveeën en drie bouwlagen onder een afdekkend kunstleien zadeldak met wolfseind. De bouwdatum "1788" wordt vermeld op de poort.

Het geheel is bepleisterd en geschilderd. De gevelbekroning geschiedt door middel van een doorlopende kroonlijst op klossen. De lijstgevel is voorzien van verdiepte rechthoekige bovenvensters in vlakkebandomlijstingen, per travee gevat in rechthoekige spaarnissen. Er zijn spiegelborstweringen op de derde bouwlaag.

De gedeeltelijk vernieuwde begane grond wordt begrensd door een doorlopende puilijst. De twee uiterst linkse woningen hebben aflijnende geblokte pilasters en een arduinen plint. De fraaie rondboogpoort is omschreven in een Lodewijk XVI-omlijsting op imposten en neuten met bladwerkcasementen in de zwikken. In het bovenlicht zit een medaillon waarin jaartal het "1788" is ingewerkt, tussen rankwerk en gedragen door een leeuwenkop. De flankerende geblokte pilasters met gegroefde consoles met drup, dragen het smeedijzeren balkon van de bel-etage.

De zijgevel in het Lekkernijstraatje is nagenoeg blind.

Inwendig is het gelijkvloers verbouwd tot winkels. In de hal zit een beglaasde deur aan binnenplaatszijde met sierlijke bloemmotieven in glas in lood, uit de 19de eeuw. Op de bovenverdieping is de originele constructie met plaatsen in classicistische en empirestijl behouden. Als voornaamste elementen vermelden we de balustertrap in nummer 78, de planken vloeren, de stucplafonds met getrokken lijstwerk en motieven, de marmeren schouwen en de strakke deuren.

  • Stadsarchief Mechelen, Inventaris gevels, nummer 244.
  • Centrale Archeologische Inventaris, CAI ID 206781 Bruul III.
  • Onroerend Erfgoed, digitaal dossier DA002137, Bruul 78-88 (S.N., 1997).

Auteurs:  Eeman, Michèle; Mondelaers, Lydie; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Eeman M. & Mondelaers L. & Kennes H. 2014: Classicistische eenheidsbebouwing [online], https://id.erfgoed.net/teksten/166582 (geraadpleegd op ).


Classicistische eenheidsbebouwing ()

Eertijds "Hof van Gestel", later "Zwarten Boek" (in de 16de eeuw). Aaneensluitend classicistisch gevelscherm van dertien traveeën en drie bouwlagen onder afdekkend zadeldak met wolfseind (kunstleien); 1788 gedateerd op poort. Volgens een bouwaanvraag van 1788 was de gevel oorspronkelijk acht traveeën breed, geritmeerd door pilasters onder kordonlijst. Pand later uitgebreid met links vijf traveeën. Heden bepleisterde en witgeschilderde lijstgevel met verdiepte rechthoekige bovenvensters in vlakke bandomlijsting, per travee gevat in rechthoekige spaarnissen; spiegelborstweringen op de derde bouwlaag. Gedeeltelijk vernieuwde begane grond onder doorlopende puilijst; nummers 86-88 met aflijnende geblokte pilasters en arduinen plint.

Fraaie rondboogpoort in Lodewijk XVI-omlijsting op imposten en neuten, bladwerkcasementen in de zwikken; bovenlicht met medaillon waarin jaartal 1788, tussen rankwerk en gedragen door een leeuwenkop. Flankerende geblokte pilasters met gegroefde consoles met drup, die het smeedijzeren balkon van de bel-etage dragen. Gevelbekroning door middel van een doorlopende kroonlijst op klossen. Nagenoeg blinde zijgevel in het Lekkernijstraatje.

Hal: beglaasde deur aan binnenplaatszijde met sierlijke bloemmotieven in glas in lood, uit de 19de eeuw.

  • STADSARCHIEF MECHELEN, Inventaris gevels, nummer 244.

Bron: EEMAN M., KENNES H. & MONDELAERS L. 1984: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Mechelen, Binnenstad, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 9n, Brussel - Gent.
Auteurs:  Eeman, Michèle; Mondelaers, Lydie; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Eeman M. & Mondelaers L. & Kennes H. 1984: Classicistische eenheidsbebouwing [online], https://id.erfgoed.net/teksten/3856 (geraadpleegd op ).