erfgoedobject

Hoeve Het Rood Kloosterken

bouwkundig element
ID
38891
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/38891

Juridische gevolgen

Beschrijving

Vakwerkhoeve uit de 18de eeuw bekend als Het Rood Kloosterken, gelegen in het glooiende landschap van Dworp.

Historiek

De oudst bekende eigenaar van het Rood Kloosterken in het gehucht Kitsem was het Brusselse Sint-Jansgasthuis. Een eerste vermelding dateert uit 1588. De herkomst van de naam is onduidelijk. Het naastliggende perceel werd in de 17de eeuw het 'Kloosterveld' genoemd. Uit 19de-eeuwse archiefdocumenten én het archief van R. Lemaire, bleek dat de hoeve toen groter was dan vandaag. Resten van ijzerzandsteen die in de beginjaren 1980 archeologisch werden onderzocht, bleken fundamenten te zijn en bevestigden de oorspronkelijk grotere afmetingen van de hoeve. De oudste fase van het Rood Kloosterken lag deels onder en ten noorden van het huidige gebouw. Ze bestond uit een stal, wagenkot en wellicht een woongedeelte. Die constructie werd door Franse troepen platgebrand tussen 1689 en 1692. De hoeve werd kort nadien heropgebouwd bovenop de oude fundering.

Kaartmateriaal en archeologisch onderzoek suggereren als bouwjaar 1713, het type vakwerkbouw en de constructiemethode wordt door A.M. Consult gesitueerd tussen de 17de en de 19de eeuw. R. Lemaire vermeldt nog het jaartal 1768 op de haardroei. Dat gegeven kon in 1984 niet meer geverifieerd worden. A.M. Consult wijst er op dat het Rood Kloosterken bouwelementen uit zowel de leembouw als de stenen hoevebouw combineert en schuift de bouwperiode daarom naar de tweede helft van de 18de eeuw. De hoeve behoort volgens hen tot het overgangstype tussen beide bouwtechnieken. Dezelfde studie wijst er op dat de bouwtechniek behoort tot die van Midden-, West-Brabant en Oost-Vlaanderen. Het pand werd uitgebreid in de eerste helft van de 19de eeuw. In het tweede of derde kwart van de 20ste eeuw werd de hoeve opnieuw verkleind. In 1996 werd het Rood Kloosterken gerestaureerd onder leiding van architect A. Van Eemeren uit Antwerpen.

Beschrijving

Dwars op de rijweg ingeplant woonstalhuis in vakwerk, tien traveeën en één bouwlaag onder een overstekend pannen zadeldak. Het vakwerk steunt op een bakstenen voet en werd ingevuld met leem. Goed bewaarde constructie in stijl- en regelwerk met uitstekende ankerbalken en houten kozijnen voor deuren en vensters. De vensters aan de voorzijde zijn beluikt. Aan de achterzijde werd een aanbouw onder zadeldak opgetrokken. De hoeve vertoont de voor de streek vaker voorkomende structuur van woonhuis en stal onder doorlopend dak. Binnenin bleef die oorspronkelijke structuur herkenbaar met in het woongedeelte een bakstenen schouwmantel.

  • Gemeentearchief Beersel, Gemeentearchief Dworp dossier monumenten en landschappen: hoeve Wortelenberg/Rood Kloosterken en bouwdossier B240/1996.
  • Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant, Lopend archief, Beersel, Rood Kloosterken (A.M. CONSULT bvba 1996: Dworp Rood kloosterken, onuitgegeven nota's).
  • Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant, Lopend archief, Beersel, Rood Kloosterken (PAESMANS G. 1995: Beersel (Dworp): wortelenberg 3: het Rood Kloosterken, interne nota).
  • VAN EENOOGE D. 1984: Het Rood Kloosterken – een archeologisch vooronderzoek, Monumenten en Landschappen 3.5, 30-39.

Auteurs: Mertens, Joeri
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De hoeve is gelegen te midden van een historisch landschap. De bewoningsgeschiedenis van de streek gaat terug tot de prehistorie: enkele losse vondsten wijzen op een bewoning in het neolithicum, waarschijnlijk op één van de omringende hoogten. Er zijn tevens aanwijzingen dat de huidige dorpskern reeds in de Romeins tijd bewoond was.

Het oude Dworp vertoont een verspreid nederzettingspatroon: de kern en oudste agglomeratie is de huidige dorpskern, terwijl meer afgezonderde hoeven in de loop der tijd groeipolen werden van secundaire agglomeraties. Tot deze gehuchten behoorden vooral kleinere hoeven, gewoonlijk van het Brabantse langgeveltype. De hoeve Rood Kloosterken behoort tot een van deze gehuchten.

De vroegste afbeelding van de hoeve komt voor op de Chaerte figurative van de Goederen geleghen onder de prochie van Dworpe, opgemaakt in 1713. De hoeve is er afgebeeld als een langwerpig gebouw onder zadeldak. Op de Ph. Vander Maelen-kaart uit 1846 blijkt dat het gebouw toen 40 meter lang was en 8 meter breed. Het huidige gebouw is 22 meter lang en 8,5 meter breed.

  • VAN EENHOOGE D. 1984: Het Rood Kloosterken - een archeologisch vooronderzoek, M&L Monumenten en Landschappen 3.5, 30-39.
Auteurs: Mortier, Sophie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve Het Rood Kloosterken [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/38891 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.