Traditionele pastorie door jaarankers gedateerd 1768 en ingeplant op een ruim perceel met aan de straat een poortgebouw uit dezelfde periode en ten oosten de bewaarde omgrachting van de oudere pastorie.

Historiek

Een eerste pastorie werd vermeld in 1406. Ze was wellicht gelegen achter de oude kerk, aansluitend bij de Molenbeek; ze werd verwoest in 1595.

Een nieuwe pastorie werd kort daarna opgetrokken langs de huidige Vroenenbosstraat. Ze werd in 1616 beschreven als een omwalde pastorie met buiten de omwalling een boomgaard. Het daaropvolgende jaar (1617), onder pastoor Gielis Breeckamn, werd een nieuw gebouw opgetrokken op hetzelfde omwalde stuk grond. Mogelijk kan dat geïnterpreteerd worden als een uitbreiding want latere 17de-eeuwse beschrijvingen spreken van "kleem ende deel van steen". Pastoor Jan Aerts trok tussen 1639 en 1650 nog een bakhuis en andere bijgebouwen op. Er was ook een hopakker.

In 1768 werd onder pastoor Antoinus Milius buiten de omwalling, in de voormalige boomgaard, een nieuwe traditionele pastorie met poortgebouw annex schuur opgetrokken. Een gevelsteen met opschrift boven de deur 'ANT./ MILIUS/ S.T.B.F.' (= Antonius Milius Signum Theologie Baccalaureus Fecit) herinnert aan de oprichting.

De Caerte Figuratief der cure goederen van Dworp (P.R. Culp, 1772) toont de pastorie met poortgebouw en ertussen een plein. Links ervan ligt een boomgaard. Het 'eiland' (binnen de vroegere omwalling) is bereikbaar via een brug en is door kruisvormige paden opgesplitst in vier delen. Vermoedelijk gaat het om de historische moestuin. Op de kruising van de paden is een ornament, boom of fontein voorzien.

Het pand werd in 1884-85 naar ontwerp van architect Goevaert vergroot met twee traveeën aan de rechter zijde. Het werd een verblijf voor de onderpastoors. Zij woonden voorheen in het kapelaniehuis of kosterhuis, de huidige herberg De Zwaan.

De pastorie werd begin 21ste eeuw gerestaureerd.

Beschrijving

Poortgebouw van één bouwlaag onder zadeldak (pannen), opgetrokken uit witgekalkte baksteen met gepikte plint; rondboogpoort in een omlijsting van arkose; rechthoekige vensters uit de 19de eeuw, links dichtgemetseld en rechts beluikt.

Pastorie van het dubbelhuistype, zeven traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak (kunstleien), door jaarankers '1768' gedateerd. Lijstgevel met rechthoekige benedenvensters met arkosen posten en negblokken doch hardstenen lekdrempels (19de eeuw); op de bovenverdieping zijn de getoogde vensters gevat in een gelijkaardige omlijsting met sluitsteen. Steekboogdeur in een rechthoekige hardstenen omlijsting met sluitsteen en druiplijst, bekroond met een gevelsteen met de initialen ANT/ MILIUS/ S.T.B.T. Het uitzicht van de vergroting van 1855 sluit hier volledig bij aan.

De ommuurde tuin bestaat uit een voortuin tussen poortgebouw en pastorie en de omwalling met het eiland ten oosten van de pastorie. Het oude voorplein is nu ingericht als een buxustuin. Er staat een lirodendron tulpifera. De rest van de tuin is met gras begroeid en heeft geen specifieke aanleg. Tegen de noordelijke tuinmuur, langs de Kerkstraat, staat een 19de-eeuwse Mariakapel. Ze draagt het opschrift "Edificium anno MDCCCXXXV R.D. BEECKMANS PASTORE". Vermoedelijk trok pastoor Beeckmans de kapel op in 1835 ter ere van zijn 10-jarig priesterschap in Dworp. De kapel werd hersteld in 2002, op hetzelfde ogenblik dat de oude tuinpoort op de hoek van de Kerkstraat en Vroenenbosstraat opnieuw werd opengemaakt.