erfgoedobject

Gesloten hoeve

bouwkundig element
ID
39194
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/39194

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Gesloten hoeve
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Gesloten hoeve
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Dorpskern Leerbeek
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Boerenburgerhuis
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Uit de 18de en 19de eeuw daterende vierkantshoeve, opgetrokken in baksteen met gebruik van hardsteen en arkose voor deur- en vensteromlijstingen.

Schuin tegenover kerk en pastorie, vlak naast de Laarbeek bevindt zich een middelgrote vierkantshoeve die de hoek vormt van Sint-Pietersplein en Edingsesteenweg. Over ontstaan en betekenis is niets bekend, wat enigszins bevreemdt gezien haar centrale ligging in het dorp, vlakbij de kerksite.

Zowel op de Ferrariskaart (circa 1777) als op de Poppkaart is een volume voorgesteld dat in grote lijnen overeenstemt met het huidige uit de 18de en 19de eeuw daterende complex. De hoeve is opgetrokken in baksteen met beperkt gebruik van natuursteen (hardsteen en arkose) voor deur- en vensteromlijstingen en afgedekt met afwisselend zwarte en rode mechanische of handvormpannen.

Het naar het plein gerichte woonhuis telt zeven traveeën en twee bouwlagen onder een pannen zadeldak. De houten bakgoot rust op hardstenen modillons. Typerend voor het uitzicht van de voorgevel is de ritmering van het gelijkvloers met beluikte steekboogvensters in een vlakke, hardstenen omlijsting met Louis XV-sluitsteen met onderling verbonden boven- en onderdorpels. De inkomdeur toont een identieke omlijsting met houten tussendorpel en waaiervormig bovenlicht met houten onderverdeling. Op de nu onleesbare cartouche bevond zich het jaartal 1783 samen met de initialen van de eigenaars. De rechthoekige verdiepingsvensters met hardstenen dorpels zijn van recentere datum. Ook aan de erfzijde met rechtstreekse keldertoegang en een hardstenen steekboogdeur werden de vensteropeningen aangepast. Niettegenstaande inwendig de dragende structuur van moer- en kinderbalken, samen met het eiken kapgebint bleef bewaard bleven er verder weinig originele elementen in situ aanwezig.

Aan de overzijde van het nog grotendeels gekasseide erf bevindt zich, onder meer afgaande op bouwnaad en dakstructuur, een in twee bouwfasen gerealiseerde langgerekte koestal: een sobere bakstenen constructie met bakstenen gewelven op I-liggers. De oudste, wellicht tot de 18de eeuw teruggrijpende rechterhelft is herkenbaar aan de hardstenen deur- en vensteromlijstingen. Merkwaardig is tevens de afwerking van de kopgevel waar de gekoppelde deuren met trapeziumvormige latei en brede omlijsting in arkose alsook de boogvormige trogopeningen verwijzen naar de vroegere varkenshokken. Een eigenaardigheid in de linkerhelft zijn de onderaan in de muur uitgespaarde hondenhokken. Aan de zuidzijde van het erf bevinden zich de vroegere paardenstallen met tussenin de grote toegangspoort onder houten latei die uitgeeft op de Edingsesteenweg. Ook deze vleugel is opengewerkt met hardstenen muuropeningen en gaat vermoedelijk eveneens terug tot de 18de eeuw. Tegen één van de gewelven zijn in een donkergetinte baksteen een kruisteken en de initialen V I C aangebracht.

De driebeukige langsschuur met vier bakstenen sokkels die het spantwerk dragen bevindt zich aan de oostzijde van het erf. Eén van de trekkers draagt het opschrift P.J.BOGAERTS en P. TONDEUR 1887. Of het jaartal wijst op nieuwbouw of op verbouwingen is niet meteen duidelijk. Typerend is de insprong van het volume aan de erfzijde, ter hoogte van de aardappelkelder, waardoor een torenvormig effect ontstaat.

Langs de oostzijde aansluitend op de dorpsbebouwing wordt de hoeve in zuidelijke richting omkaderd door een grote weide met fraaie meidoornhaag.

  • VERBESSELT J. 1993: Het parochiewezen in Brabant tot het einde van de 13e eeuw. Leerbeek- Het Kestergewoud. Dekenij Halle VI, 24, Brussel.
  • VRANCKEN J. (1980): Pajottenland, een land om lief te hebben, (Ternat).

Bron: Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier DB002125, Sint-Pietersplein: dorpskern met Sint-Pieterskerk, pastorie en vierkanthoeve
Auteurs: Paesmans, Greta
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Dorpskern Leerbeek


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gesloten hoeve [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/39194 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.