erfgoedobject

Den Os

bouwkundig element
ID
3982
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/3982

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Den Os
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Den Os: voorgevel en daken
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Traditioneel diephuis genaamd "den Os", reeds vermeld in het eerste kwart van de 14de eeuw, en vanaf 1550 in gebruik als accijnshuis. Verkocht in 1566, werd het pand vervolgens heropgebouwd door de meester-metselaars Pauwels Aelwijns en Dieric Hackaert, en stadssecretaris Peeter van Wesenbeke, maar brandde volledig af tijdens de Spaanse Furie in 1576. Pas in 1612 liet de familie De Groote “den Os” opnieuw optrekken. Tijdens de 18de en 19de eeuw was het pand in het bezit van de families Francot, Van Opstal, Schilders en Corluy. De Stad Antwerpen kocht “den Os” in 1877, voor inrichting van de kantoren van de ‘Rechterlijke Policie’ met woongelegenheid. Bij de aanpassingswerken naar ontwerp van stadsbouwmeester Pieter Dens uit 1878, voltooid in 1880, werden de trapgevel gerestaureerd en een traphal toegevoegd tegen de achtergevel. Het gebouw huisvestte de hoofdcommissaris, de staf van de burgerwacht en diverse politiediensten.

Diephuis van vijf traveeën, drie bouwlagen en een insteekverdieping onder een zadeldak (nok loodrecht op de straat, leien). De trapgevel met twaalf treden, door middel van muurankers 1612 gedateerd, heeft een parement uit bak- en zandsteen met speklagen en kwartholle negblokken, en gebruik van blauwe hardsteen voor de pui en insteekverdieping, voorzien van muurankers met gekrulde spie. Het opengewerkte gevelfront met een skeletstructuur, is opgebouwd uit registers van gekoppelde kruiskozijnen op begane grond en bovenverdiepingen en bolkozijnen op de insteekverdieping, alle met druiplijst; diefijzers op de begane grond en cordonvormende lekdrempels op de bovenverdiepingen. De rondboogdeur van het type 'diamantpoortje' in de linker travee heeft een geprofileerd beloop met neuten, diamantkopsleutel en -imposten, waarboven een gestrekte waterlijst op gecanneleerde voluutconsoles, en een rechthoekig bovenlicht met ijzeren traceerwerk; de deur rechts is een later verbouwd venster. Gemarkeerd door een omlopende waterlijst, wordt de tweeledige geveltop in het eerste register geopend door drie gekoppelde kruiskozijnen met druiplijsten, een rechthoekig drielicht in het tweede register en een balkgat in de top. Achtergevel: trapgevel in bak- en natuursteenbouw.

  • Stadsarchief Antwerpen, dossier MA#81499, plannen 697#1113-1115; foto FOTO-OF#5622.
  • ASAERT G. 2005: Honderd huizen aan de Grote Markt van Antwerpen. Vijf eeuwen bewoningsgeschiedenis, Zwolle/Antwerpen, 210-216.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Den Os [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/3982 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.