erfgoedobject

Waterkasteel Baljuwhuis

bouwkundig element
ID
39932
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/39932

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalig waterkasteel, tussen 1602 en 1606 gebouwd door baljuw Thomas Spruyt; einde 17de eeuw, tweemaal beschadigd door de Franse troepen doch begin 18de eeuw heropgebouwd door C.F. Spruyt. Na de aankoop in 1870 door Markies d'Arconati, werden de ringgrachten gedempt met de afgegraven motte uit de onmiddellijke omgeving.

Een gravure in Gramaye (1610) toont de oorspronkelijke toestand, waarvan de inplanting en de vierkante plattegrond nog nagenoeg behouden bleven; de grachten werden echter gedempt en de vleugels, onder meer de woning ondergingen wijzigingen.

In zijn huidig voorkomen bestaat het hof uit in L-vorm opgestelde woonvleugels op de noord- en westzijde van een kleine binnenplaats die op de zuid- en oostzijde afgesloten wordt door bakstenen muren (voorheen dienstvleugels), op de zuidwest- en zuidoosthoek voorzien is van oude torens, en langs de oostzijde toegankelijk is via een poortgebouw.

Bakstenen toegangspoort uit het vierde kwart van de 18de eeuw met steekbooglatei en een geblokte omlijsting bekroond met een driehoekig bakstenen fronton voorzien van een met wapensteen gedicht oculus.

Op de noorderzijde, woonvleugel in traditionele bak- en zandsteenstijl uit de 17de eeuw; zadeldak (leien) op uitgewerkte houten modillons en ten zuiden een dakkapel met trapgeveltje (3 treden en top) en rondbooglaadvenster. Kruis- en kloosterkozijnen van zandsteen met bakstenen ontlastingsboog (sommige gerestaureerd).

Noordgevel met een afgeschuinde plint en kelderspleten, gemarkeerd door twee torenachtige uitspringende traveeën met schilddakje. Mogelijk dateert deze gevel, met schietgaten in de linkertorentravee, nog uit de bouwperiode. Zandstenen rondboogdeur met negblokken, imposten en sluitsteen in de zuidgevel (ongelijke latei, restauratie).

Zijtrapgevels (10 treden en top) geleed door speklagen in de top en voorzien van kruis- en kloosterkozijnen.

Tweede woonvleugel op de westzijde, daterend uit de 18de eeuw; twee bouwlagen van vijf traveeën op een souterrain, afgedekt met een schilddak (leien). Gevel op de binnenplaats geritmeerd door hoge steekboogvensters in een omlijsting van baksteen alternerend met arduin en met verbindend cordon aan de onderdorpels; holrond geprofileerde steekboogdeur ingeschreven in een rechthoekige omlijsting met ingediepte voegen, sluitsteen en druiplijst (idem als het westportaal van de dorpskerk); steekboogkeldervensters en -deur van arduin.

Achtergevel met bakstenen steekboogvensters en een kleine halfronde bakstenen toren waarvan de huidige muuropeningen recent zijn.

Ten zuidwesten en ten zuidoosten, brede ronde hoektorens met tentdak (leien); baksteenbouw op een plint met afschuining van zandsteen en een zandstenen daklijst; sporen van kruisvensters en voorts recente muuropeningen.

Restauratie, 1959.

  • VELGE L., Het Baljuwhuis te Gaasbeek en de motte, in Eigen Schoon en de Brabander, 1969, p. 135-145.

Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs: De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Waterkasteel Baljuwhuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/39932 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.