Kasteel Ter Hasselt is een neotraditioneel landhuis op L-vormige plattegrond waarvan de traditionele kern, voortgaande op de jaarankers, opklimt tot 1665. Het neotraditionele uitzicht is het resultaat van een historiserende restauratie en uitbreiding die kadastraal werd geregistreerd in 1908. Op het domein bleef er ook een classicistisch tuinpaviljoen van 1805 en een neotraditionele duiventoren bewaard, evenals een zwembad uit de jaren 1960. Het landhuis is ingeplant aan de zuidelijke rand van het domein.

Historiek

Al in 1417 is er sprake van eender hofstadt gel. ter hasselt. In de loop van de 16de eeuw kwam een tak van de Milanese familie Caimo zich in de Zuidelijke Nederlanden vestigen. Het was een van hun afstammelingen die eigenaar werd van Ter Hasselt en een nieuw kasteel liet bouwen nadat het oude in 1572 tijdens de Tachtigjarige Oorlog door een brand was vernield.

De kern van het huidige gebouw dateert volgens de aanwezige jaarankers van 1665, toen het hof eigendom was van Servaas Caimo. Een figuratieve kaart van 1690 uit het kaartboek van de abdij van Grimbergen geeft een idee van het oorspronkelijke gebouw.

In 1671 was Jacobus Caimo de eigenaar; het hof werd toen omschreven als: …pachthoff (behalve steenen huys ende stalleken daartegen staende) metten huyssingh, stallinghe, waegenhuys, verkenskoten, backhuys, kaeshuys ende alle andere daeraen gheleghen gemeynlyck genaemt het Hoff ter Hasselt…. Naderhand kwam het hof via huwelijk in handen van de familie van der Gote, oprichters van het classicistische tuinpaviljoen in 1805.

Een oude foto van voor 1906 toont een neoclassicistisch landhuis op L-vormige plattegrond van twee bouwlagen onder gecombineerde bedaking met dakkapellen. De overigens vrij strak gehouden gevel wordt overwegend geopend door beluikte rechthoekige vensters en wordt voor een deel vooraf gegaan door een veranda.

In 1906 werd het goed aangekocht door Léon Courbon die aansluitend het landhuis historiserend liet restaureren en vergroten in neotraditionele stijl, waardoor het geheel min of meer zijn huidige vorm en uitzicht kreeg. Deze werken werden kadastraal geregistreerd in 1908. In 1956 werd het geheel verkocht aan Joseph Van Ginderachter, directeur van de brouwerij Martinas in Merchtem. De familie Desmedt-Van Ginderachter bleef tot vandaag eigenaar. In 1962 werd het landhuis echter door brand sterk beschadigd en door hen gerestaureerd.

Beschrijving

Het domein is vanop de straat toegankelijk via een poort en een voetgangersdeurtje met ten oosten en ermee verbonden door een muur het landhuis op L-vormige plattegrond. Ten noorden van de poort ligt de neotraditionele duiventoren. Het classicistische tuinpaviljoen ligt in het noordwestelijke deel van het domein, vlakbij de perceelgrens met nummer 69.

De inkom, op de hoek van de Nieuwelaan en de Zonnelaan, bestaat uit een bakstenen trapgevel op kalkzandstenen onderbouw en voorzien van hoekkettingen. De gevel vormt de omkadering voor een gedrukte rondboogpoort met rechts ernaast een dito voetgangersdeurtje; beide zijn gevat in een witstenen omlijsting; boven de poort de benaming Ter Hasselt en twee wapenschilden meer bepaald van de families Desmedt en Van Ginderachter. De houten poort vertoont een gesculpteerde makelaar met de voorstelling van de Heilige Maagd met Kind, een engelenhoofdje en onderaan het jaartal 1572. Rechts van de poort is er een gebogen bakstenen omheiningsmuur op natuurstenen onderbouw die de poort verbindt met het hoofdgebouw.

Het landhuis op L-vormige plattegrond, verkreeg zijn huidig neotraditioneel uitzicht grotendeels in de vroege 20ste eeuw: het betreft een verankerd bakstenen gebouw van twee bouwlagen onder gecombineerde steile zadeldaken (leien) tussen zijtrapgevels. Zoals gebruikelijk werd kalkzandsteen of witsteen gebruikt voor de plint, speklagen, steigergaten, negblokken en kruiskozijnen. De bouwchronologie is nog af te lezen uit bouwnaden en het verschil in bouwmateriaal. De traditionele kern bevindt zich centraal. De gevels langs de straat zijn vrij gesloten met onregelmatig geplaatste rechthoekige muuropeningen waaronder bol- en kruiskozijnen. Markant zijn de vele speklagen, de regelmatige hoekkettingen en de aflijnende geprofileerde kroonlijst.

Langs de tuinzijde worden de gevels op regelmatige basis geopend door kruiskozijnen. Het centrale deel, meer bepaald de traditionele kern, draagt de jaarankers "Ao 1665". De begane grond vertoont een classicistisch geïnspireerde uitbouw die refereert aan een korfbooggalerij door de opeenvolging van muuropeningen, gescheiden door geblokte pilasters die de geprofileerde omlopende waterlijst met sluitsteen opvangen. In de korte gevel is er een deur in een neoclassicistische entablementomlijsting met guirlandes en een geprofileerde kroonlijst op voluutconsoles. Deze uitbouw, aangebracht door Léon Courbon in het begin van de 20ste eeuw, vormt de basis voor een terras omgeven door een balustrade ter hoogte van de eerste verdieping.

De neotraditionele duiventoren op vierkante plattegrond, telt twee bouwlagen onder een leien tentdak, bekroond door een piron. Het uitzicht met de witstenen onderbouw, hoekkettingen, kruis- en bolkozijnen en speklagen, sluit aan bij de neotraditionele stijl van het hoofdgebouw. Bovenaan zijn er aan de vier zijden duivengaten met een landingsplaatje. Aan de zuidzijde aansluitende gebogen volière.

Op de plaats van een vroegere vijver werd in de jaren 1960 een kinderzwembad annex stookplaats aangelegd, een fraai complex van breuksteen, duidelijk geïnspireerd door voorbeelden uit de 'Nouveau Jardin Pittoresque'.

Classicistisch tuinpaviljoen: achthoekige, bakstenen constructie met kalkzandstenen hoekkettingen, onder een leien dak, bekroond door een lantaarn met een koepeldakje dat uitloopt op een klokkenkamertje met spits. De rechthoekige deur is gevat in een eenvoudige omlijsting van witte kalkzandsteen. Het wapenschild boven de deur en de gevelplaat (rechts van de deur) met vermelding "Hic me posuit/ Nob. Dna/ Lucia van der Gote/ hac 5 augusti 1805" verwijzen naar de familie van der Gote die toen eigenaar was. Overigens gesloten gevels met uitzondering van twee rechthoekige vensters onder hardstenen latei en voorzien van bewaard schrijnwerk.