De door hoge esdoorns beschaduwde Amelgemkapel in barokstijl is gelegen op een verhevenheid en werd gebouwd in 1637 in opdracht van abt Outers (1613-1647) van de norbertijnenabdij van Grimbergen.

Historiek

De oudste vermelding van de kapel van Amelgem, vermoedelijk ontstaan als een domaniale kerk, klimt op tot de 12de eeuw. De abdij van Grimbergen bezat immers al in 1155 het 'altare de Amalrengem'. De kapel was volgens J. Heyvaert tot dan de zetel van een niet onbelangrijke, zelfstandige parochie. In 1287 werd Amelgem een afhankelijkheid van Meise. Vanaf de 14de eeuw werd het gehucht kerkelijk samengevoegd met Oppem.

De huidige kapel werd gebouwd in 1637 ten tijde van prelaat Christophorus Outers (1613-1647), ter vervanging van een oudere kapel die bouwvallig was geworden. Met de Franse Revolutie werd de kapel geschonken aan de nieuwe gemeente Oppem, gevolgd door Brussegem en Meise. Hoewel de kapel naderhand bedreigd werd met afbraak, bleef ze uiteindelijk behouden en werd ze een eerste maal gerestaureerd in 1830 en dit door toedoen van Amédée de Beauffort en zijn echtgenote Marie-Elisabeth Roose de Baisy ter gelegenheid van hun huwelijk. Naderhand kwam de kapel opnieuw in verval, gevolgd door herstellingswerken, vooral aan het dak, vanaf 1897. Net na de Eerste Wereldoorlog en in 1928 werd de kapel nogmaals opgeknapt. De jongste restauratie werd uitgevoerd in 1965 door de gemeente Meise.

Beschrijving

Barokke kapel op rechthoekige plattegrond van twee traveeën met driezijdige sluiting. Het geheel is opgetrokken uit kalkzandsteen en afgedekt door een leien zadeldak.

De als in- en uitgezwenkte topgevel uitgewerkte westgevel wordt begrensd door haaks ten opzichte van elkaar gestelde steunberen, bekroond met voluutvormige topstukken; de tweeledige top wordt gemarkeerd door een cordon en een bekronende lantaarn; het bouwjaar 1637 wordt weergegeven in een cartouche in de onderste topgeleding die overigens gemarkeerd wordt door voluutvormige vleugelstukken. Rondboogdeur in een geprofileerde omlijsting met imposten, sluitsteen en korte druiplijst; bekronend radvenster. De overige gevels worden geritmeerd door steunberen, waartussen eenvoudige rondboogvensters in het schip; de apsis is blind.

Interieur. Sober bepleisterd en beschilderd interieur met kruisriboverwelving waarvan de ribben worden opgevangen door vergulde consoles; de gewelven worden van elkaar gescheiden door geprofileerde gordelbogen neerkomend op consoles; gearmorieerde gewelfsleutels in beide rechte traveeën en Christusmonogram IHS in de apsis. Zwart-witte tegelvloer in dambordpatroon. Eenvoudig houten altaar met Mariamonogram.