Neogotische kerk van 1860-1863 met ingebouwde resten van een kalkzandstenen westtoren van omstreeks 1300; omringend, gedeeltelijk omhaagd kerkhof. Ten zuidoosten van de kerk: beeld van Christus Koning in een plantsoen omgeven door een decoratief uitgewerkt ijzeren hek tussen pijlertjes van kalkzandsteen.

Historiek

Vermoedelijk ontstaan als hofkerk op het einde van de 8ste of het begin van de 9de eeuw.

Sedert de 12de eeuw en dit tot de Franse Revolutie werd Meuzegem samen met Imde als één parochie bediend door de premonstratenzerabdij van Dielegem (Jette). In 1112 werd de kerk immers door Odo, bisschop van Kamerijk, geschonken aan Galtemus, abt van Dielegem. De oorspronkelijke patroonheilige was Onze-Lieve-Vrouw, maar Sint-Niklaas werd vermoedelijk als patroonheilige toegevoegd na de overdracht van de parochie naar de vermelde abdij, waarvan de kloosterlingen de bediening verzorgden tot aan de Franse Revolutie.

Omstreeks 1860, ten tijde van pastoor Philippus De Pauw, werd de kerk zeer grondig aangepast naar een ontwerp van de provinciale architect L. Spaak: de zijbeuken werden verbreed, het dak werd twee meter verhoogd, een koor en transept werden toegevoegd. Van de oude romaanse kerk (13de eeuw) bleven enkel de onderste geledingen van de toren en de inwendige spitsboogarcade (16de-17de eeuw) bewaard. De eerstesteenlegging van de nieuwe kerk gebeurde op 24 juni 1860, zie gevelsteen met jaartal 1860 in de koorsluiting. De baksteen werd ter plaatse gebakken en de kalkzandsteen werd gerecupereerd van de afbraak. De nieuwe kerk werd ingewijd op 28 september 1863 door kardinaal Sterckx. Het beeld van Christus Koning, gelegen ten zuidoosten, werd ingehuldigd op 3 juni 1956, zie opschrift met chronogram 'MoChten aLLe paroChIanen U steeDs Lof sChenken'.

Beschrijving

De plattegrond vertoont een georiënteerde, longitudinale kruiskerk met een driebeukig schip van drie traveeën met een ingebouwde westtoren, een opvallend hoog en licht uitspringend transept met vlakke sluiting en een koor van twee rechte traveeën met driezijdige blinde apsis, geflankeerd door een sacristie enerzijds en een bergruimte anderzijds, beide onder lessenaarsdak. Het geheel onder leien bedaking vertoont een homogeen uitzicht en is opgetrokken uit ter plaatse gebakken veldovensteen met verwerking van gerecupereerde kalkzandsteen (van de oude kerk) voor de omlopende plint en de hoekkettingen.

De westgevel wordt gemarkeerd door de vrij gesloten ingebouwde toren, volledig van kalkzandsteen onder een ingesnoerde naaldspits. Het bakstenen spitsboogportaal waarvan het boogveld werd gedicht vertoont een eenvoudige rechthoekige deur en wordt geflankeerd door steunberen. Hogerop klein spitsboogvenster in een omlijsting van gesinterde baksteen. Het bovenste deel van de toren wordt afgelijnd door een cordon en bevat aan elke zijde een rondbogig galmgat.

De toren wordt geflankeerd door de bakstenen westgevels van de zijbeuken die voorzien zijn van vlechtingen en geopend worden door een eenvoudig spitsboogvenster met ijzeren roeden in ruit- of bloemmotief onder een waterlijst die de spitsboog volgt. Voortgaande op het gebruikte materiaal werd het parement vernieuwd. Het schip wordt verlicht door bredere spitsboogvensters met gelijkaardige roedeverdeling en hardstenen lekdrempels en waterlijsten met gestrekte uiteinden. De vensters in de westelijke traveeën, ter hoogte van de toren, zijn blind.

De sluitingen van de transeptarmen zijn opgevat als puntgevels met schouderstukken op hardstenen consoles en bekroond door een ijzeren kruis; ze worden geopend door een eenvoudig spitsboogvenster met ijzeren roeden, bekroond door een druiplijst met gestrekte uiteinden. Gelijkaardig kleiner venster in de top onder een druiplijst van gesinterde baksteen. Ook het koor en de zijruimten vertonen gelijkaardige muuropeningen. Tegen het koor neogotisch uitgewerkte grafplaten van een aantal pastoors van Meuzegem.

Interieur

Bepleisterd en beschilderd interieur met kruisribgewelven op pilasters, halfzuilen of consoles; straalgewelf in het koor neerkomend op consoles. Op de wanden geschilderde neogotische medaillons. Sporen van de oorspronkelijke polychromie zijn nog zichtbaar achter de zijaltaren. Tussen midden- en zijbeuken een eenvoudige spitsboogarcade met kalkzandstenen zuilen voorzien van een lijstkapiteel en een polygonale sokkel. Vloer van blauwe hardsteen met ingelegd bloemmotief (marmer) in het koor.

Voornamelijk 19de-eeuws meubilair. Gemarmerd houten hoofdaltaar met erboven 18de-eeuws gepolychromeerd houten beeld van Onze-Lieve-Vrouw op een maansikkel; gepolychromeerde houten zijaltaren met marmerimitatie, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw (noord) en Sint-Niklaas (zuid); eiken communiebank, preekstoel en biechtstoel; neogotische kruisweg bestaande uit gepolychromeerde reliëfs. Orgel, door sommigen toegeschreven aan orgelbouwer Nau uit Leuven, tweede helft 18de eeuw, gewijzigd in de 19de eeuw, waarschijnlijk door A. Coppin en in 1973 hersteld door Aerts & Castrel. Hardstenen doopvont van circa 1700 en verspreide 18de-eeuwse grafstenen.

Omringend, grotendeels omhaagd kerkhof, met uitbreiding aan westzijde. Het is toegankelijk via een bewaard ijzeren hek in de as van het kerkportaal; heterogeen gravenbestand vanaf het begin van de 20ste eeuw, waaronder een aantal neogotische stèles.

Landelijke parochiekerk met omringend kerkhof. Ingebouwde westtoren (13de eeuw?) en driebeukig schip van drie traveeën met laatgotische middenbeuk (16de of 17de eeuw?) op zuilen een neogotische zijbeuken, transept en koor, laatstgenoemde gedateerd 1860 (gevelsteen), architect Spaak(?).

Zandstenen westtoren en voorts baksteenmetselwerk op een zandstenen sokkel met gebruik van hards een voor de druiplijsten en dekstenen. Vroeg-gotische westtoren uit de 13de eeuw(?) met wijzigingen uit de 19de eeuw, onder meer het portaal en bovenvenster; korte steunberen met zwakke afschuining; een spitsboogvormig galmgat per gevel, even boven een dunne waterlijst aangebracht. Ingesnoerde naaldspits (vernieuwde leien).

Aangepast interieur met pseudokruisriboverwelving steunend op neogotische consoles. Bepleisterde laatgotische zuilen van de middenbeuk; beter bewaarde opstand voor de onderbouw van de toren, afgewerkt door middel van spitsboogarcaden op zuilen en halfzuilen.

Mobilair. Barok Mariabeeld (18de eeuw); vroeg-barokke preekstoelkuip (17de eeuw).