Teksten van Hoeve met losse bestanddelen

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40323

Hoeve met losse bestanddelen ()

Historische hoeve, heden zogenaamd het Hof van Ossel, gekenmerkt door een semigesloten inplanting van de losse bestanddelen. De hoevegebouwen klimmen in kern op tot de tweede helft van de 18de en de vroege 19de eeuw. De hoeve is nog in gebruik als landbouwuitbating en werd in het eerste decennium van de 21ste eeuw uitgebreid met een vrijstaande stal ten zuiden.

Historiek

Al op de Villaretkaart (1745-1748) bevonden zich op deze plaats twee parallelle, noordoost-zuidwest georiënteerde gebouwen en een kleiner, haaks bijgebouw. Op de Ferrariskaart (1771-1778) is echter een totaal andere inplanting van de bebouwing te zien in vergelijking met de Villaretkaart en de huidige toestand. Ook is de bebouwing beperkter in volume, namelijk een L-vormig volume en een kleiner bijgebouw. Hierbij staat ‘Vandenhore’ vermeld. De huidige semigesloten inplanting van vier losse gebouwen rondom een erf is daarentegen wel gelijkaardig aan de weergave op het primitief kadasterplan van circa 1830. Sindsdien werden in het kadaster geen wijzigingen van de volumes geregistreerd.

De hoeve wordt door de uitbater – zonder bijkomende motivatie – gedateerd in 1769. In ‘Brussegem in woord en beeld’ wordt ook verwezen naar een Osselse hoeve, Hof ten Abeele, die dateerde uit de jaren 1760, namelijk voorzien van het verweerde jaartal 1765 (?) op een verzorgde deurpost. Tijdens de inventarisatie van 1975 werd het huidige Hof te Ossel geïdentificeerd als Hof ten Abeele. Dit wordt echter door de 19de-eeuwse kaarten ontkracht. Op de Atlas van de Buurwegen wordt immers een andere, meer oostelijk gelegen hoeve aan de Osselstraat, benoemd als ’t Hof ten Abeele. Diezelfde hoeve wordt op de kaart van Vandermaelen aangeduid als ’t Hof ten Heele. Hoewel een exacte datering op basis van het kaartmateriaal niet mogelijk is, blijft het voor deze hoeve toch de meest betrouwbare bron. Op basis hiervan kan een bouwjaar in de late 18de of vroege 19de eeuw verondersteld worden.

Beschrijving

De hoevegebouwen zijn ingeplant aan weerszijden van een vierhoekig, gekasseid erf met centraal de mestvaalt. De boerenwoning bevindt zich ten noorden van het erf. Ten oosten en zuiden wordt het erf begrensd door stallen. De tweebeukige langsschuur van drie traveeën bevindt zich aan de westzijde van het erf. De hoevegebouwen bevinden zich in een relatief verwaarloosde staat. Ze zijn opgevat als eenlaagse volumes met een verankerd, roodbruin baksteenparement in kruisverband, hoofdzakelijk onder pannen zadeldaken; de schuur is afgedekt met golfplaten. Het woonhuis en de oostelijke stal zijn nog gedeeltelijk witgekalkt.

De boerenwoning klimt op tot de tweede helft van de 18de eeuw. Het dak wordt onderbroken door twee houten dakkapellen boven de zevende en achtste travee. De erfgevel wordt regelmatig geopend met steekboogvensters, gevat in hard- en zandstenen omlijstingen, voorzien van sponning en luikduimen. In de vijfde travee bevindt zich de toegangsdeur. Het rondboogdeurtje is gevat in een kalkzandstenen omlijsting met kwarthol beloop, posten voorzien van negblokken en imposten, en bekroond met een gegroefde sluitsteen en een op voluten uitlopende druiplijst. De deur wordt geflankeerd door de sporen van een deels dichtgemetselde, voormalige deur met tussendorpel (rechts) en een dichtgemetselde steekboogdeur (links). De straatgevel van de woonvleugel is grotendeels blind uitgewerkt en wordt geopend met enkele rechthoekige, getraliede vensters met hardstenen lekdrempels en onder houten lateien.

De oostelijke stalvleugel van zes traveeën wordt aan de erfzijde geopend met rechthoekige muuropeningen onder houten lateien. De stal bewaart een traditioneel houten kozijnraam met luik en grote hengsels.

  • Archief Heemkundige Kring Soetendaelle, Brussegem in woord en beeld (DE ROOY, s.d.).
  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Primitief kadaster Merchtem, afdeling III (Brussegem), sectie H.
  • Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België. Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen 2N, Gent.

Auteurs:  De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne; Verhelst, Julie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve met losse bestanddelen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/312036 (geraadpleegd op ).


Hof ten Abeele ()

Ingeplant bij een abeel en zogenaamd "Hof ten Abeele", hoeve met gebouwen uit 18de of 19de eeuw, in los verband gegroepeerd rondom de geplaveide binnenplaats.

Boerenhuis met één verdieping, zadeldak (pannen) en twee houten dakkapellen, uit de tweede helft van de 18de eeuw. Witgekalkte baksteenbouw met gebruik van natuursteen voor de omlijstingen. Steekboogvensters met sponning en duimen voor luiken. Rondboogdeur met kwarthol beloop, posten voorzien van negblokken en imposten, en bekroond met een bewerkte sluitsteen en een op spiraaltjes uitlopende druiplijst. Rechts, een deels dichtgemetselde voormalige deur met tussendorpel en links een dichtgemetselde steekboogdeur.

Eénlaagse witgekalkte hoevegebouwen onder zadeldak (pannen) met rechthoekige muuropeningen onder houten lateien. In de oostelijke stallen een traditioneel houten kozijnraam met luik en grote hengsels.


Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs:  De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve met losse bestanddelen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/40323 (geraadpleegd op ).