Vandaag twee hoeves, die oorspronkelijk het Hof te Vijlst vormden, en een boerenburgerhuis (nummer 1-1A) en een boerenwoning (nummer 3) omvatten.

Historiek

Al rond 1300 was er sprake van een belangrijk hof, beheerd door Heinrici de Velst, waarrond een klein gehucht ontstond. Het hof kwam op het einde van de 14de eeuw in het bezit van de familie Trazegnies; in de 15^de eeuw was ze een bezit van de familie Jacobs en aanverwanten. Naar verluidt in de vroege 16^de eeuw kort in bezit geweest van de abdij van Groot-Bijgaarden. Nadien meermaals van eigenaar gewisseld. Omstreeks 1524 zogenaamd ’t Hof te Velst; een eeuw later Hof te Veylst.

De huidige bebouwing gaat in kern terug tot de 17^de of 18^de eeuw. Op de Villaretkaart (1745-48) is een U-vormige bebouwing zichtbaar op deze locatie en een aansluitend volume aan de straatkant, met ten zuidoosten ervan een omgracht hof. Op de kaart van Ferraris (1771-78) is de hoevebebouwing eerder verspreid, maar wordt het omgrachte hof ten zuidoosten ook nog steeds weergeven. Op de midden-19^de-eeuwse kaarten is de bebouwing sterk gereduceerd en is enkel de inplanting van de boerenwoning (nummer 3) en de herenboerenwoning (nummer 1) nog afgebeeld. Beide waren toen  opgesplitst tot twee percelen. Volgens kadastergegevens werd de herenboerenwoning (nummer 1) uitgebreid omstreeks 1866 in opdracht van viskoopman Georgius Delaroca. De boerenwoning (nummer 3) werd op dat moment uitgebreid met een losstaand bijgebouw ten zuiden van de woning. Dit bijgebouw werd volgens het kadaster omstreeks 1892 toegevoegd bij nummer 1. De overige hoevegebouwen bij beide boerenwoningen werden pas kadastraal geregistreerd in 1940, maar werden vermoedelijk reeds eerder gebouwd want ze zijn zichtbaar op de topografische kaart van 1930. Nummer 3 werd in het vierde kwart van de 20^ste eeuw voorzien van een nieuw woonhuis.

Beschrijving

Boerenburgerhuis (nummer 1) uit de tweede helft van de 18de eeuw, waarvan de indeling circa 1941 werd gewijzigd, onder meer door het verplaatsen van de Louis XV-trap. Boerenburgerhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder vernieuwd pseudomansardedak. Gedecapeerde, bakstenen voorgevel, geopend met steekboogvensters met in hardsteen vernieuwde lateien en lekdrempels, tussen kalkzandstenen dagkanten en voorheen beluikt. Vernieuwd schrijnwerk. Rondboogdeur in de derde travee in een kalkzandstenen omlijsting met kwarthol beloop. Vernieuwde (?) houten, rechthoekige deur met een houten deurwaaier met schelpmotief in het bovenlicht. Gedichte steigergaten. Zijgevel met muurvlechtingen, vermoedelijk aangebracht bij aanpassing van het dak tot de mansarde. Volgens gegevens van de eerste inventariscampagne (1975) erfzijdegevel met gelijkaardige vensters op de bovenverdieping, een toegevoegde deur en oculus op de begane grond (circa 1941) en een steekboogvenster (verplaatst?) met een grote bakstenen boog erboven. Rechts aanbouw met in de zijgevel een niskapel in gesinterde baksteen. Aanhorigheden rond het achtererf zonder belang.

Hoevegebouwen en voormalige boerenwoning (nummer 3) gegroepeerd rondom een gekasseide binnenplaats. De boerenwoning klimt in kern op tot de 17de of 18de eeuw doch circa 1910 verbouwd door onder meer het aanpassen van de toenmalige achtergevel tot huidige voorgevel. Boerenhuis met één bouwlaag en zadeldak (pannen) met twee dakvensters. Witgekalkte baksteenbouw op een gecementeerde plint met in de zijpuntgevels bewaarde aandaken, top- en schouderstukken uit de 17de-18de eeuw en muurvlechtingen. Rechthoekige vensters met houten kruisen of met middenstijl, naar het model van de nog bewaarde oorspronkelijke houten kruiskozijnen in de huidige achtergevel. Voorgevel voorzien van een rondboogdeur met hardstenen omlijsting, met bewaarde rechthoekige houten deur met houten waaiervormige roeden in het bovenlicht als in nummer 1-1A. Waterpomp op hardstenen sokkel tegen de gevel. Schuur en stallen ten oosten van het erf, vermoedelijk daterend uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. Witgekalkte, verankerde baksteenbouw op een gecementeerde plint, afgedekt door pannen zadeldak.