Teksten van Pachthof van de Vuurmolen

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40475

Pachthof van de Vuurmolen ()

Semi-gesloten hoeve met een gebouwenbestand uit de 18de en 19de eeuw (aangepast in de 20ste eeuw), gelegen op een hoogte ten zuidwesten van het voormalige begijnhof en het centrum van Overijse.

Historiek

De hoeve met kern uit de 18de eeuw staat op de Ferrariskaart (1771-1778) aangeduid als Pachthof "Ternoudt". De hoeve staat op de kaart ingetekend als een groepering van vier losse gebouwen. Volgens Verbesselt was dit het "Hof ter Noirt" of "Hof Te Nots" dat tot het leen van den Hoorn behoorde en zo sloot het aan bij de borcht van de Beiers van IJse. Vanaf het begin van de 19de eeuw zien we de hoeve in zijn huidige configuratie als vier vleugels rond een binnenplaats. Bij de opmaak van het primitief kadaster (circa 1825) was de hoeve in eigendom van Jean Baptiste Brugmans (?). Een eerstvolgende wijziging op het kadaster werd pas in 1958 geregistreerd, waarbij er wijzigingen aan de bijgebouwen werden opgetekend. Door zijn ligging ten zuiden van de voormalige vuurmolen is er mogelijks een band met deze voormalige maalderij, waaraan de hoeve zijn naam ontleend.

Beschrijving

Verankerde bakstenen gebouwen gegroepeerd rond een rechthoekig, deels gekasseid, erf. Ten zuidwesten (evenwijdig met de straat) is het boerenhuis te situeren met aansluitend ten noorden voormalige stallen. Evenwijdig hiermee, ten oosten van het erf, de langsschuur. De noord- en zuidvleugel worden ingenomen door dienstgebouwen met onder andere voormalige stallen. Tussen het woonhuis en het haakse dienstgebouw is het erf toegankelijk via een rechthoekige poort onder klein zadeldakje.

Het boerenhuis van vijf traveeën en één bouwlaag onder zadeldak (nieuwe leien) met recentere dakvensters vormt mogelijk het oudste deel van de hoeve. De straatgevel wordt vandaag gekenmerkt door rechthoekige muuropeningen (uit de 20ste eeuw?) in een vlakke witstenen geprofileerde omlijsting. In de gevel zijn nog verschillende bouwsporen zichtbaar, zoals drie ontlastingsboogjes van de in het verleden smallere muuropeningen. De erfgevel op een gecementeerde plint werd ontdaan van de witte kalk en heeft rechthoekige muuropeningen onder dubbele ontlastingsbogen, verwijzend naar de voormalige kruiskozijnen, met geprofileerde witstenen negblokken en lekdrempels. In de gevel zit verder nog een rondboogvormige deur in een witstenen omlijsting met negblokken, imposten en een sluitsteen. Boven de deur was volgens de inventaris van 1975 het bouwjaar "Anno 1766" zichtbaar. Zijgevels met aandaken, vlechtingen en rechthoekige muuropeningen in de zichtbare gevel, eveneens met witstenen negblokken. Op de begane grond werd de vensteropening voorzien van dubbele ontlastingsbogen.

Het aansluitende dienstgebouw, voormalige stallen, van anderhalve bouwlaag onder zadeldak en rechterschild (pannen) is witgekalkt aan de nagenoeg gesloten straatzijde en daar voorzien van kleine getoogde muuropeningen. De erfgevel is voorzien van getoogde muuropeningen, een rechthoekige poort onder houten latei en een rondboogdeur met negblokken en twee rechthoekige luiken op de verdieping.

Witgekalkte langsschuur ten oosten van vijf traveeën onder zadeldak met wolfseinden (pannen). Rechthoekige poort onder houten latei in de puntgevel, een oculus in de top en enkele 20ste-eeuwse getoogde vensters. In de erfgevel verschillende recentere (20ste-eeuwse?) muuropeningen.

Witgekalkte dienstgebouwen ten zuiden en noorden, onder zadeldak en ten zuiden met wolfseinden (pannen). De gevels zijn voorzien van rechthoekige en getoogde muuropeningen, ten noorden hebben enkele rechthoekige poorten een houten latei.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Mutatieschetsen en bijhorende mutatiestaten Overijse, Afdeling VI (Overijse), 1958/120.
  • Ferrariskaart 1771-1778: Carte de cabinet des Pays-Bas autrichiens levée à l'initiative du comte de Ferraris, 1771-1778, schaal 1:11.520, originelen in de Koninklijke Bibliotheek, Kaarten en plans, Ms. IV 5.627, gegeorefereerd door het agentschap Informatie Vlaanderen [online], https://geo.onroerenderfgoed.be (geraadpleegd op 10 oktober 2019).
  • VERBESSELT J. s.d.: Tussen Zenne en Dijle VII, Het Parochiewezen in Brabant tot het einde van de 13de eeuw, deel XVII, Tielt, 59-63.

Auteurs:  Verwinnen, Katrien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pachthof van de Vuurmolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/313206 (geraadpleegd op ).


Pachthof van de Vuurmolen ()

Voorheen "Pachthof van de Vuurmolen", naar de molen die sedert 1961 buiten bedrijf is. Heden gesloten hoeve met gebouwen uit de 18de-19de eeuw rondom de geplaveide binnenplaats. Boerenhuis van vier traveeën met één bouwlaag en een zadeldak (kunstleien) met recentere dakkapellen, uit het derde kwart van de 18de eeuw.

Baksteenbouw met gebruik van zandsteen voor de omlijstingen. Witgekalkte erfzijdegevel met gecementeerde plint. Slanke rondboogdeur in een omlijsting met negblokken, imposten en sleutel, voorzien van het bouwjaar "Anno 1766" erboven. Rechthoekige vensters met dubbele ontlastingsboog wijzend op de kruiskozijnen, en heden met lekdrempels en dropmotief. Gedecapeerde (1970) achtergevel voorzien van vernieuwde muuropeningen van zandsteen, doch de oorspronkelijke ordonnantie van smalle vensters wordt aangeduid door de drie behouden ontlastingsboogjes van één rollaag. Gedecapeerde zijgevel (Spaanse baksteen) afgewerkt met vlechtingen en voorzien van zandstenen vensters, waaronder een voormalig kruisvenster met negblokken en dubbele ontlastingsboog.

In het verlengde van het boerenhuis, stal met zadeldak en rechterschild (pannen), uit de 18de eeuw met aanpassingen uit de 19de eeuw; een dichtgemaakte rondboogdeur van zandsteen met sleutel (18de eeuw) en voorts bakstenen muuropeningen uit de 19de eeuw.

Links en rechts, stalvleugels met zadeldak (pannen) en rechts met wolfseinden, uit de 19de eeuw. Tegenover de woning, langsschuur met zadeldak (pannen) en wolfseinden, uit dezelfde tijd. Baksteenbouw voorzien van rechthoekige of licht steekboogvormige muuropeningen.


Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs:  De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pachthof van de Vuurmolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/40475 (geraadpleegd op ).