Ruïnes van een voormalige watermolen op de Laan. Het perceel ligt gekneld tussen de Leibeek en de Laan. De molen groeide uit van een ambachtelijke watermolen naar een grote industriële molen in de 19de eeuw. De site is belangrijk voor het industriële verleden van Tombeek en voor de molens op de Laan. De burgerwoning aan de overzijde van de Laan was vermoedelijk de voormalige directeurswoning van de molen uit de tweede helft van de 19de eeuw.

Historiek

Oorspronkelijk was het een graanwatermolen met onderslagrad op de Laan. Een eerste vermelding dateert van 1377 (Vande Putte). Hierna zullen er verschillende pachters actief zijn. Vanaf de 18de eeuw vestigden de Brusselse papiermakers Foppens er een papiermolen. Bij de verkoop van het prinsbisdom Overijse in 1817 werd er een beschrijving opgemaakt van de goederen, waaronder de molen. De molen kwam bij deze verkoop in handen van Jozef Stevens, landbouwer in Waver. Begin 19de eeuw werd het opnieuw een graanmolen. Tijdens de 19de eeuw zal de molen ook evolueren naar een industriële molen. In 1857 kregen Joseph en Grégoire Stevens de toestemming van de Bestendige Deputatie van de provincie Brabant voor het uitvoeren van verschillende veranderings- en vergrotingswerken. Het gebouw werd toen een imposant geheel van vier en een halve bouwlaag (zie oude foto’s). Tijdens de inventarisatie begin jaren 1970 was dit nog aanwezig. In 1876 werd de molen getroffen voor een brand en hersteld. De familie Stevens zou de molen tot in 1925 uitbaten.

Na de verkoop in 1929 werd de graanwatermolen opgeheven. Het onderslagrad verdween in 1929. In 1931 was de molen een zeemtouwerij met stoomkracht. In 1940 werd de molen nogmaals vernield en na de oorlog werd hij herbouwd als leerlooierij. In 1960 was het binnenwerk al verwijderd. In 1999 brandde de molen geheel uit, zodat er vandaag alleen nog maar ruïnes overblijven.

Beschrijving

Vandaag resten enkel nog maar ruïnes van de voormalige molen. Het terrein is grotendeels opgeruimd na de brand. Er resten nog een omheiningsmuur, verschillende muurresten van de voormalige gebouwen, waaronder een rondboog over de Laan en restanten van het sluiswerk. In de eerste inventaris uit 1975 werd de molen als volgt beschreven: "Vier en een halve bouwlaag, twaalf traveeën, onder schilddak (leien). Baksteenbouw. Muuropeningen met segmentboog en arduinen dorpel, getralied op begane grond. In eerste en tweede travee, begane grond en lager, rondboog over de Laan en speklaag van hardsteen; begane grond van achtste tot elfde travee ingenomen door twee poorten met houten latei en ontlastingsboog. Zevende travee van eerste verdieping af ingenomen door drie boven elkaar geplaatste laaddeuren op gietijzeren schoorstukken, voorzien van balustrade; de laadinstallatie loopt uit in een dakkapel, met hijsbalk. Rechte muurankers, en platte met bout; steigergaten tussen de traveeën der bovenste bouwlaag. Verticale bouwnaad tussen elfde en twaalfde travee en verschillende vensters verbouwd (hardstenen latei). Overbouwd waterwiel op de Laan, thans verdwenen; de waterwielkamer bezit troggewelven tussen ijzeren I-balken, op een plaats gesteund door een gietijzeren zuil gemerkt "L.J. MARIE, Constructeur Marchienne-au-Pont, N 102, 1874", doch geplaatst op een betonnen basement. Tegen de derde en twaalfde travee van het hoofdgebouw: haakse bijgebouwen in zelfde opbouw; twee bouwlagen, een travee aan voorgevel en twee aan zijgevel, onder schilddak. Dakkapel in voorgevel.

Het rechterbijgebouw vertoont een rechthoekige poort met hardstenen latei, later verlaagd door middel van een houten latei.

Linkerbijgebouw: dichtgemetselde rechthoekige poort in voorgevel met houten latei en ontlastingsboog; vergroot met één travee, twee bouwlagen, onder plat dak; rechthoekige openingen met rollaag als bovendorpel en arduinen onderdorpel."

Industriële molen op de Lane en Tombeek. Vier en een halve bouwlagen, twaalf traveeën, onder schilddak (leien). Baksteenbouw. Muuropeningen met segmentboog en arduinen dorpel, getralied op begane grond. In eerste en tweede travee, begane grond en lager, rondboog over de Lane en speklaag van hardsteen; begane grond van achtste tot elfde travee ingenomen door twee poorten met houten latei en ontlastingsboog. Zevende travee van eerste verdieping af ingenomen door drie boven elkaar geplaatste laaddeuren op gietijzeren schoorstukken, voorzien van balustrade; de laadinstallatie loopt uit in een dakkapel, met hijsbalk. Rechte muurankers, en platte met bout; steigergaten tussen de traveeën der bovenste bouwlaag. Verticale bouwnaad tussen elfde en twaalfde travee en verschillende vensters verbouwd (hardstenen latei). Overbouwd waterwiel op de Lane, thans verdwenen; de waterwielkamer bezit troggewelven tussen ijzeren I-balken, op een plaats gesteund door een gietijzeren zuil gemerkt "L.J. MARIE, Constructeur Marchienne-au-Pont, N 102, 1874", doch geplaatst op een betonnen basement.

Tegen de derde en twaalfde travee van het hoofdgebouw: haakse bijgebouwen in zelfde opbouw; twee bouwlagen, een travee aan voorgevel en twee aan zijgevel, onder schilddak. Dakkapel in voorgevel.

Het rechter bijgebouw vertoont een rechthoekige poort met arduinen latei, later verlaagd door middel van houten latei.

Linker bijgebouw: dichtgemetselde rechthoekige poort in voorgevel met houten latei en ontlastingsboog; vergroot met één travee, twee bouwlagen, onder plat dak; rechthoekige openingen met rollaag als bovendorpel en arduinen onderdorpel.