erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Pieters-Banden

bouwkundig element
ID
40657
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40657

Juridische gevolgen

Beschrijving

Neogotische zaalkerk van 1910-1911 met aan de noordzijde het deels ommuurde en deels omhaagde kerkhof en verder naar het noordoosten de pastorie. De weg van de kerk naar de pastorie is trouwens geplaveid met oude, soms sterk verweerde grafstenen van vroegere pastoors van Oudenaken uit de zeventiende en achttiende eeuw.

Historiek

Ontstaan als villakerkje in de negende eeuw vormde Oudenaken eeuwenlang een parochiale eenheid met Sint-Laureins-Berchem. In 1160 werden beide kapellen geschonken aan de abdij van Affligem; een eeuw later (1260) behoorden de kapellen tot afzonderlijke parochies tot ze in 1619 opnieuw werden verenigd; het patronaatsrecht hoorde toe aan de abdij van Affligem.

Circa 1910 werd de toenmalige, achttiende-eeuwse kerk afgebroken en vervangen door de huidige, die op het kadaster werd ingetekend in 1912. De plannen voor de nieuwe kerk werden getekend door architect G. Cr. Veraart in 1908. De oude kerk lag op de plaats van het huidige kerkhof, ten noorden van de huidige kerk. Het was een eenvoudig dorpskerkje van drie traveeën met ingebouwde westertoren en een rechthoekig koor van één rechte travee met driezijdige sluiting; het koor werd ten zuiden geflankeerd door de sacristie, ten noorden door een magazijn.

Beschrijving

Georiënteerde éénbeukige kerk opgetrokken uit baksteen op breukstenen onderbouw, onder hoog leien zadeldak. Voor de onderbouw werd materiaal waaronder ijzerzandsteen en arkose, gerecupereerd van de oude kerk; beperkte verwerking van natuursteen. De plattegrond vertoont een éénbeukig schip van vijf traveeën met uitspringende westertoren en een lagere vijfzijdige apsis met aan de noordzijde de aansluitende L-vormige sacristie en magazijn.

Vierkante westertoren met verjongende, versneden hoeksteunberen en vier geledingen onder tentdak van groene leisteen. De gepolijste baksteen van de westgevel vertoont een kleurcontrast met de overige zijden. De onderste geleding omvat een steekboogdeur met blind boogveld in geprofileerde spitsboogomlijsting van blauwe hardsteen, gemarkeerd door driekwartzuiltjes met acanthusbladkapiteel; het boogveld draagt als opschrift "Laudetur/ Jesus-Christus/ Amen". Rechts reliëf met oorlogssymboliek voor de oorlogsslachtoffers. Roosvenster in de tweede geleding en drie lichtgleuven in de derde; helemaal bovenaan gekoppelde spitsbogige galmgaten. De zuidgevel wordt gemarkeerd door een driekwartronde traptoren met lichtgleuven, de noordgevel door blinde spitsboogvelden en de kleine, voormalige doopkapel. De traveeën van het schip worden geritmeerd door versneden steunberen op een sokkel van kalkzandsteen, waartussen kleinere steunberen die bekroond worden door een oculus en links en rechts worden geflankeerd door een smal spitsboogvenster. Het koor wordt verlicht door kleine roosvensters.

Eenvoudig bepleisterd interieur met bakstenen spitstongewelf waarvan de gordelbogen neerkomen op polygonale halfzuilen met lijstkapiteel en polygonale sokkel.

Fresco "De Acht Zaligheden" op de scheidingsboog tussen schip en koor, gesigneerd Georges de Geetere en door chronogram 1918 gedateerd.

Meubilair: marmeren altaar en communiebank uit het begin van de jaren 1950. Achttiende-eeuws koorgestoelte, vroeg-negentiende-eeuwse communiebank neogotische preekstoel; laatbarokke, eiken biechtstoel van 1759.

  • Kadaster Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Sint-Pieters-Leeuw, afdeling IV (Oudenaken), 1912/3.
  • Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed, Plannenarchief Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen (KCML), Parochiekerk Sint-Pieters-Banden, Oudenaken.
  • COEKELBERGHS D. & JANSSENS W. 1981: Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Brabant. Kanton Sint-Kwintens-Lennik, Brussel, 31-32.
  • S.N. 1998: Hallensia, jaargang 20, nummers 3-4, Themanummer gewijd aan Georges De Geetere.

Bron: KENNES H. met medewerking van VAN DAMME M. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Sint-Pieters-Leeuw, Deelgemeenten Sint-Pieters-Leeuw, Oudenaken, Ruisbroek, Sint-Laureins-Berchem en Vlezenbeek, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB8, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Pieters-Banden [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40657 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.