In groot omringend park gelegen kasteel met 19de-eeuws uitzicht, in kern mogelijk opklimmend tot de 18de eeuw. Kasteel met kasteelpark en ommuring beschermd op 21 mei 2003.

Historiek

Het kasteel de Grunne, genoemd naar de familie die het sinds 1895 in bezit heeft, is gelegen in een deels ommuurd bebost kasteelpark, dat overeenkomt met de dries van Oppem. Oorspronkelijk werd de dries langs de noordoostzijde begrensd door de Wezembeek, deze loopt nu echter onder de Jan Baptist Overloopstraat. Het kasteel gaat terug op het 15de-eeuwse Bogaardenklooster.

Het ontstaan van het klooster is te kaderen rond de oprichting van een kapel gewijd aan Sint-Salvator door ridder Wouter van den Heetvelde en zijn vrouw Anna van Coudenberghe. Deze zou in 1474 gebouwd zijn, en wordt vermeld in een akte van 1487. De schenkers richtten naast de kapel een klooster in dat voor het onderhoud van de stichting zou instaan, mogelijk teruggaand op een oudere hoeve uit de 14de eeuw. Dit klooster werd bevolkt door bogaarden (de mannelijke tegenhangers van begijnen). In het midden van de 17de eeuw werd het klooster vernield tijdens de invallen van de Fransen en Hollanders. Het werd heropgebouwd, vermoedelijk in vakwerkbouw, en versteende fasegewijs. Volgens een kaart uit het kaartboek van de abdij Ter Kameren was het versteningsproces in 1718 compleet. Een kaart uit 1768 van P.C. De Becker, een kaart van 1772 (C.J. Everaert) en de Ferrariskaart (1771-1778) tonen het klooster als een gesloten complex van twee bouwlagen.

In 1797 werden de kloosterlingen verdreven en werden de gebouwen verkocht als nationaal goed. In eerste instantie werden de gebouwen opgekocht door een ex-kloosterling, maar in de primitieve kadastrale legger wordt de weduwe van een notaris als eigenares vermeld. In 1833 waren de kapel en de straatvleugel reeds gesloopt en de resterende dwarsvleugel was omgevormd tot kasteel ("maison de campagne", zomerverblijf). In 1839 kocht Engelbert Lauwers het domein, en bracht enkele grondige wijzigingen aan. De weg die door het domein liep werd opgeheven in 1849 waardoor er een groot park kon aangelegd worden, en er werd begonnen met de uitbouw van het ten westen gelegen hoevetje (Beekstraat 174), dat uiteindelijk uitgroeide tot een gesloten hoeve, momenteel woning. André De Boeck, eigenaar sinds 1874, voorzag het kasteelgebouw van de huidige eclectische (neobarok en neorococo) stucafwerking rond 1880, en legde de trappartij geflankeerd door liggende leeuwen aan in 1890, na afbraak van de losstaande achterliggende L-vleugel.

In 1895 kwam het domein in handen van François graaf Hemricourt de Grunne, vleugeladjudant van Leopold II en Albert I. Het kasteel is nog steeds in bezit van de familie de Grunne. Hij bouwde tegen de noordwestvleugel een eclectisch geïnspireerde kapel en verlengde de noordwestvleugel met een arcade en een terras. In 1942 vond er een brand plaats, het belvedère-terras boven de linkse ingangstravee werd niet meer heropgebouwd, en de zuidoostelijke gevel werd ontpleisterd.

Beschrijving

Gebouw op U-vormige plattegrond met de open zijde naar het zuidwesten. In kern mogelijk opklimmend tot de 18de eeuw, huidig uitzicht echter 19de-eeuws. Tweelaags gebouw onder schilddaken doorbroken door verscheidene dakkapellen en dakvensters. In het algemeen vrij sober uitzicht met strakke opeenvolging van rechthoekige vensteropeningen.

De noordoostelijke gevel (voorgevel) echter werd rond 1880 voorzien van een rijke neobarokke en neorococo stucafwerking. Lijstgevel van elf traveeën en twee bouwlagen, derde travee uitgewerkt als risaliet, hoger opgetrokken en oorspronkelijk bekroond door steil schilddak met belvedère op de nok, dak echter niet terug opgebouwd na brand van 1942. Risaliet afgeboord door pseudohoekkettingen, steekbogige deur met hierboven twee gestapelde steekboogvensters gevat in doorlopende lijst, telkens licht gebogen geriemde waterlijst met gestrekte uiteinden. De achtste travee is eveneens hoger opgetrokken, uitgewerkt als barok portaal geflankeerd door geblokte pilasters in kolossale orde, onderaan rechthoekige deur met klassiek portaal onder doorbroken (door balkon) rondboogfronton. Risaliet bekroond door gebroken rondboogfronton met beeldnis, op zijn beurt met rondbroogfronton gebroken door vaasornament.

Steekboogvormige vensters in omlijstingen die over de twee bouwlagen doorlopen. Geriemde waterlijsten met gestrekte uiteinden, zwaar uitgewerkte sluitstenen. Lijstgevel bekroond door fries met door consoles geflankeerde panelen, hierboven de kroonlijst.

De rechterzijgevel (noordwestelijke gevel) is een rijk uitgewerkte halsgevel met rolwerk.

Een plaatsbezoek werd niet toegestaan.

Voormalig Bogaardenklooster. Heden Kasteel de Grunne. Stichting van een door Penitenten te onderhouden fundatie wordt vermeld in 1487, na de oprichting van een kapel in 1474 door W. van den Heetvelde en A. van Coudenberghe. Een figuratieve kaart van 1762 toont een eenvoudig U-vormig geheel, dat verwantschap vertoont met de bestaande gebouwen. Sedert de Franse Revolutie meermaals verkocht, wordt het goed einde 19de eeuw verworven door de familie de Grunne.

Heden gaat het om een ommuurd, boomrijk park met een U-vormig kasteel van twee bouwlagen afgedekt met schilddaken (leien), in kern daterend uit de 18de eeuw; aangepast einde 19de eeuw, onder meer kregen de gevels aan de parkzijde rond 1870-1880 een neorococoversiering van stuc, die in de rechtervleugel na brand in 1942 werd gedecapeerd, en werd er in 1898-99 een kleine uitspringende kapel toegevoegd, en later nog een bijgebouw met arcade in het verlengde van de linkervleugel. Heden is herinrichting in meerdere appartementen aan de gang.

Op de oude kern wijzen: de zichtbare zandstenen onderbouw, en een rest van een afgeschuinde plint, in de niet bepleisterde gevels, doch voornamelijk de ordonnantie en inrichting van het interieur: de brede, doorlopende kloostergang aan de binnenplaatszijde, het plaveisel, de schouwen, stucplafonds en deuren, daterend uit de 18de eeuw.

Bij de ingang, voormalige hoeve, rond 1955 aangepast en verbouwd tot woning. Witgeschilderde gebouwen van baksteen met schilddak (pannen) gegroepeerd rondom de geplaveide binnenplaats. De voormalige stalvleugel behoudt een oudere kern, mogelijk 17de- of 18de-eeuws: een rondboogpoort met negblokken, imposten en sleutel van zandsteen, en drie rechthoekige dakvensters van zandsteen, met puntgevel, top- en schouderstukken van baksteen.