erfgoedobject

Hotel de Boisschot

bouwkundig element
ID
40886
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40886

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hotel de Boisschot
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd monument Huis van Boisschot
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Huis van Boisschot met omgeving
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hotel de Boisschot
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Oorspronkelijk vormde dit pand samen met Kerkstraat 1-3 het historische Hotel de Boisschot; vandaag is het gesplitst in drie wooneenheden.

Historiek

Het Hotel de Boisschot is gelegen op de plaats van het oorspronkelijke Huis De Wijngaard dat voor het eerst vermeld werd in 1463 wanneer er een akte werd opgesteld door Jan van der Meeren, die de Wijngaard verpandde voor 14 Rijnse gulden. In het midden van de 16de eeuw komt het geheel in bezit van Hendrik van der Meeren. Volgens de beschikbare literatuur bouwde Ferdinand de Boisschot in 1607 of 1609 hier 'een schoon stenen huis'.

Het erf besloeg de hele ruimte tussen de huidige Kerkstraat, Stationsstraat, Hector Henneaulaan en Vijverstraat. Ferdinand de Boisschot (1560-1649) die in 1605 dorpsheer werd van Zaventem, was markies van Groot-Bijgaarden en kanselier van de koning van Spanje in het hertogdom Brabant. Op 27 maart 1621 werd hij wegens speciale verdiensten tot baron verheven waardoor de heerlijkheid Zaventem een baronie werd. Ter gelegenheid hiervan zou hij de Sint-Martinusparochie het schilderij van Sint-Martinus van de hand van Antoon Van Dijck geschonken hebben. Aangezien Ferdinand De Boisschot meestal verbleef in zijn kasteel in Groot-Bijgaarden of in het Huis van Zaventem in Brussel werd de woning op 12 november 1635 verkocht aan drossaard Frans Van Ophem. De adellijke familie de Thisquen was eigenaar in de 18de eeuw; Jan Remakel de Thisquen, heer van Wouen, die het goed had aangekocht in 1721, liet de 'schoone hoffstede' verbouwen tot een 'speelgoet'. Zijn zoon Jan-Willem de Thisquen die het erfde had schulden en verkocht de boomgaard; op die plaats zouden later het gemeentehuis en de gemeenteschool worden gebouwd. De leggers van het primitief kadaster (1829) vermelden Jan Antoon Grietens, de toenmalige gemeentesecretaris, als eigenaar van het deel Kerkplein nummer 1 en Kerkstraat 1 dat toen één geheel vormde; hij verwierf in 1843 ook het gedeelte Kerkstraat 3, op dat ogenblik eigendom van Emanuel Dupont. In 1864 worden de eigendommen verkocht en opnieuw van elkaar gescheiden, Kerkplein 1 enerzijds en Kerkstraat 1-3 anderzijds, in 1874 gevolgd door een opsplitsing van het laatste deel in twee panden.

Hoewel het geheel volgens de literatuur zou opklimmen tot de vroege 17de eeuw en verbouwd werd in de eerste helft van de 18de eeuw verschilt de inplanting weergegeven op de Ferrariskaart van 1771-1777 grondig met het primitief kadasterplan: waar Ferraris twee vrijstaande volumes toont, een gespiegeld L-vormig volume ten westen en een rechthoekig ten oosten met ertussenin een kleiner blokvormig volume, geeft het primitief kadasterplan een volume weer dat duidelijk herkenbaar is in de huidige configuratie. Vermoedelijk gebeurden de grootste aanpassingen dus in het laatste kwart van de 18de of het eerste kwart van de 19de eeuw. In 1900 wordt het huidige aansluitende schuurvolume ingetekend, ter vervanging van een ouder niet aansluitend volume.

Beschrijving

De woning aan het Kerkplein is het meest oorspronkelijke deel; het betreft een in kern traditioneel woonhuis van vijf traveeën en twee en een halve bouwlaag onder een half schilddak (mechanische pannen); op een oude prentkaart, verzonden in 1901, waarop ook het kerkhof rond de kerk nog aanwezig is, is het pand afgebeeld met een zadeldak voorzien van dakkapellen tussen zijtrapgevels.

Het geheel is haaks op de straat ingeplant met aan de oostzijde een kleine, voorheen gekasseide binnenkoer, gedeeltelijk omgeven door een zandstenen muur met aan de straat bewaarde hekkenpijlers. De woning werd volledig opgetrokken uit lokale zandsteen, vandaag witgekalkt, op een afgeschuinde plint met keldervensters. De rechthoekige muuropeningen zijn meestal aangepast en/of gedicht; op hogervermelde prentkaart zijn de vensters althans op de bovenverdieping nog niet gedicht.

De vensters zijn vandaag voorzien van hardstenen lekdrempels; sporadisch zijn er nog sporen van de oorspronkelijke zandstenen omlijstingen. De kleinere, steekbogige bovenvensters zijn later ingebracht. De zware classicistische, eind-18de-eeuwse poortomlijsting van bepleisterde zandsteen is momenteel deels gedicht en vervangen door een venster; het betreft een geblokte entablementomlijsting met diamantkopsluitsteen, flankerende pilasters en een geaccentueerd hoofdgestel met trigliefen en een sterk uitspringende kroonlijst. De eenvoudige, omlopende houten kroonlijst rust aan de straatzijde op klossen en een tandlijst.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Zaventem, afdeling I (Zaventem), 1864/8, 1874/5, 1900/11.
  • LAUWERS J. 1979: Zaventem: zijn watermolens, zijn Sint-Martinus, zijn luchthaven, Tielt, 260-262.
  • MAES F. 1951: Oude woningen te Zaventem, Eigen Schoon en de Brabander 34.3-4, 73-86; 34.5-6, 149-164.
  • VANNOPPEN H. 1981: De geschiedenis van Zaventem, de industriegemeente van Midden-Brabant, Zaventem, 66, 705-706.
  • www.delcampe.be (geraadpleegd op 5 februari 2014).

Auteurs: Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Hotel de Boisschot

  • Is deel van
    Kerkplein


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hotel de Boisschot [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40886 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.