Neogotische kerk van 1910-1912 naar ontwerp van P. Langerock van 1909 gelegen in de as van de Meerlaarstraat.
Historiek
Oorspronkelijk eerste lemen bidhuisje als woonplaats van kluizenaars uit begin 15de eeuw (zie aflaatbrieven van 1419 en 1420), in 1468 overeenkomst tussen abt van Averbode en inwoners van Meerlaar in verband met inzegening van de kapel en het Sint-Niklaasaltaar met één wekelijkse mis (geen zondagsmis), eerste stenen kapel opgericht in 1547, in 1803 bouw van een grotere kapel en oprichting van een onafhankelijke parochie, kapel in 1849-1851 vervangen door een eerste kerk naar ontwerp van E. Gife mogelijk vergroot naar ontwerp van P.J. Taeymans van 1898 (zie archiefstuk).
Beschrijving
Georiënteerde driebeukige kruisbasiliek met vierkante toren van vier geledingen onder ingesnoerde naaldspits in zuidelijke kooroksel, aansluitende bergplaats en sacristie. Schip en zijbeuken van vier traveeën, transept van één travee en koor van drie rechte traveeën met vijfzijdige sluiting.
Baksteenbouw met gebruik van natuursteen voor de plint, kordons, omlijstingen en venstertraceringen, leien zadel- en lessenaarsdaken. Ritmerende steunberen en spitsboogvensters met drielob- en visblaastraceringen. Westelijke en zuidelijke korfboogdeuren in geprofileerde natuurstenen spitsboogomlijsting met kruisbloem, boogvelden met driepasnissen en heiligenbeeld. Grafmonument van de familie Schollaert-Helleputte tegen de koorsluiting.
Interieur
Bepleisterd en beschilderd interieur met spitsbogen op hardstenen zuilen; aansluitende schalken met hardstenen sokkel en kapiteel onder de dunne belijnende gordelbogen van het houten spitstongewelf; doorgetrokken kordon onder de spitsboogvormige bovenvensters. Ziende kap in de zijbeuken. Koorpartij gemarkeerd door het straalgewelf van de sluiting en de hoge spitsbogige tweelichten.
Mobilair
19de-eeuws Sint-Antoniusbeeld en neogotische biechtstoelen. Glasramen in koor uit jaren 1920 naar ontwerp van Ladon (Gent), onder meer gedateerd 1926 en 1927 en in noordelijke transeptarm van 1874 afkomstig uit de vroegere kerk.
- Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten & Landschappen, Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Antwerpen, Monumenten en Landschappen, dossier A/0819.
- Kadaster Antwerpen, Mutatieregisters Laakdal/Vorst, schetsen 1851/6.
- Provinciaal Archief Antwerpen, Kerken, plannen 25, Vorst.
- Kasteel Meerlaar Vorst-Laakdal, 1956-1986, Historische gegevens verzameld door J. Pals.
- PALS J., De Sint-Niklaasparochie onder Vorst-Kempen, in De Zuiderkempen, III, nummer 3, 1934, 80-91.
