erfgoedobject

Kasteel van gravin Jeanne de Merode

bouwkundig element
ID
41203
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/41203

Juridische gevolgen

Beschrijving

Kasteel opgericht in 1909-1911 naar ontwerp van P. Langerock, tijdens de Tweede Wereldoorlog bezet door de Duitsers, nadien rusthuis voor priesters en sinds 1973 ingericht als gemeentehuis met omliggend gemeentepark tussen de Boerenkrijglaan, de Hollandse dreef en de de Merodedreef.

Beschrijving

Kasteel met neotraditionele inslag geïnspireerd door het laatgotische Bisschopshuis (1547) van Rombout Keldermans in de abdij van Tongerlo. Souterrain en drie bouwlagen op grosso modo L-vormige plattegrond onder een complexe leien bedaking met markante (hoek)risalieten en polygonale torens; links voormalige, uitspringende huiskapel met driezijdige koorsluiting in neogotische stijl. Baksteenbouw met overvloedig gebruik van zandsteen en ijzerzandsteen, onder meer voor constructieve elementen als speklagen, kordons, hoek- en negblokken, aanzet- en sluitstenen en voor decoratieve elementen als uitgewerkte boogfriezen, consoles, borstweringen, hogels en topstukken naar laatgotisch patroon; sierankers. Gebruik van meer geavanceerde materialen en bouwtechnieken in het ijzeren gebint en ook een merkwaardige houten spiltrap met "geprefabriceerde" treden naar de zolder in de noordwestelijke toren.

Diverse historiserende vormen van muuropeningen: steekboogvensters, kruis-, klooster- en bolkozijnen en spitsboogvensters (voormalige kapel).

Oostelijke voorgevel met brede hoekrisalieten en een gevelindeling met drie registers belijnd door kordons en geritmeerd door halfzuiltjes en de verdiepte korfboognissen van de eerste en tweede bouwl. Ingangspartij en steektrap in het sterk uitspringend linker risaliet tussen hoektorentjes. Rechter risaliet met trapgevel onder uitgewerkte neogotische bekroning met kroon als topstuk, uurwerk opgenomen in een neogotische nis met kruisbloem en opschrift anno 1910 in het boogveld.

Interieur

Interieur met behouden binnenindeling en deels bewaard mobilair; benedenverdieping met deuren gedecoreerd met briefpanelen. In de hal een neogotisch getinte arduinen schouw met wapenschild van de Merode, korfboogdeurtjes in geprofileerde omlijsting van ijzerzandsteen. Gepolychromeerde tondo van geverniste terracotta met reliëf van de geboorte van Christus naar verluidt mogelijk van het atelier della Robbia (15de-16de eeuw), zie karakteristieke witte figuren tegen een azuurblauwe achtergrond en typische omkadering met festoen van bladeren, pijnappels en citroenen.

Kapel

Voormalige kapel met zandstenen korfboogdeur onder spitsboog met hogels, drie rechte travee met driezijdige sluiting en kruisribgewelven van ijzerzandsteen met bakstenen gewelfvlakken op colonnetten met bladwerkkapiteel. Neogotische trapzaal met uil als bekroning van de trappaal, gotische en neogotische koffers. Huidige raadzaal en kabinet van de burgemeester, respectievelijk het voormalig salon en de vroegere eetkamer, met neogotisch meubilair en schouwmantels in neorococo en neorenaissance; neogotische lambrisering (kabinet). Volledig onderkelderd met dienstvertrekken onder andere keuken en eerste steen met jaartal "A° Di 1909", gietijzeren zuiltjes onder de hal. Zolder met rode tegelvloer en ijzeren gebint: geklonken ijzeren spanten, dunne gordingen met I-profiel, kepers en ingewerkt keramisch onderdak. Een spiltrap tussen de bovenverdiepingen in het zuidelijk gedeelte van het gebouw vormde een directe verbinding tussen de slaapkamers van de gravin en de gouverante en de bediendenkamers.

Park

Omliggend park met neotraditionele portiers- (nummer 63) en hovenierswoning (Hollandse dreef nummers 1-3); verder voormalige schaapskooi en pomphuis. Park rondom het kasteel na de Eerste Wereldoorlog omgevormd tot siertuin door de toenmalige tuinman F. Verrezen. Vóór het kasteel: fontein van 1995 naar ontwerp van Architektuur Atelier BVBA.

  • ARREN P., Van kasteel naar kasteel, III, Kapellen, 1989, p. 263-268.
  • Het kasteel van gravin Jeanne de Merode, Opleiding tot gids: 8, 15, 22, 29 maart 1995.
  • VERREZEN R., Gravin Jeanne de Merode en haar kasteel, Heemkring Ansfried Westerlo v.z.w., Jaarboek 1983, p. 35-48.

Bron: KENNES H. & STEYAERT R. 2000: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Westerlo, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Boerenkrijglaan

  • Is deel van
    Kasteelpark Jeanne de Merode

  • Is gerelateerd aan
    Kastanjedreef in het park Jeanne de Merode


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel van gravin Jeanne de Merode [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/41203 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.