De Aurelianustoren is, samen met de Brakepoort, het enige restant van de middeleeuwse stadsomwalling rond Aarschot.

Historiek

Vermits Aarschot al in het begin van de 13de eeuw of mogelijk zelfs aan het eind van de 12de eeuw stadsrechten verkreeg, beschikte de stad toen wellicht al over stadswallen. In 1283 zou Godfried van Vierson de stad met nieuwe muren doen versterken. De volgende stadswallen zouden in 1357 onder Jan III van Harcourt gebouwd zijn en in 1488 hersteld worden na schade toegebracht door de stad Leuven die in opstand was gekomen tegen Maximiliaan, na de dood van Maria van Bourgondië.

Het hoger gelegen deel van de stadsomwalling was opgebouwd in baksteen en natuursteen, het lager gedeelte bestond echter uit een aarden gracht en wal.

Na het platbranden van de stad door de Spanjaarden in 1578 werd de stadsomwalling grotendeels verwoest. In 1782 werden, op bevel van de Oostenrijkse keizer Jozef II, de overige restanten van de stadsomwalling afgebroken. De Aurelianustoren bleef hiervan gespaard.

Beschrijving

De Aurelianustoren of Orleanstoren is een hoektoren van het hoger gelegen deel van de stadsomwalling en vormde dankzij zijn strategische ligging als hoogste punt van de streek de belangrijkste uitkijkpost van de oude stadsversterkingen. Mogelijk werd de toren na de troebelen aan het eind van de 16de eeuw pas in de loop van de 17de eeuw hersteld. De toren dateert bijgevolg in zijn huidige vorm uit de 16de-17de eeuw, maar gaat waarschijnlijk terug tot periode waarin Aarschot zijn eerste stadsomwalling kreeg.

De toren is opgetrokken uit baksteen op een sokkel van ijzerzandsteen, met speklagen in witte steen. De aanzetstenen van de voormalige ringmuur bleven bewaard aan de buitenzijde.

De benaming van de toren verwijst mogelijk naar het gelijknamig huis, omdat Graaf Jan IV van Harcourt en de heer van Aarschot, getrouwd was met Maria van Orleans.

De trappen die naar de Aurelianustoren leiden vanaf de huidige Albertlaan, werden rond 1937 aangelegd. Rond diezelfde tijd werd de toren binnenin ook gewelfd en werd er een wenteltrap en oriëntatietafel aangebracht.

De toren werd gerestaureerd in de loop van de jaren 1970 en in 1990.