Ommuurde pastorie van de Sint-Pietersparochie uit de 18de eeuw met een brug over de gracht, een bakstenen ommuring, poortgebouw en wagenhuis.

Historiek

Sinds de 8ste eeuw maakte Bertem deel uit van het abdijdomein van Corbie in Picardië. Onder impuls van abt Adelardus ontstaat een eerste parochie met een personaat-eigenkerk. Een vicarius, vergoed met een competentie verving de abt en bediende de parochie. Bertem kwam tot ontwikkeling langs de Voer langs beide zijden geflankeerd door twee oude banen die Tervuren met Leuven verbonden. Vanop deze banen vertrokken verschillende plaatselijke wegen die de begrenzing van 13 primitieve hofblokken vormden.

Niettegenstaande kerk met hof op de rechteroever was gesitueerd was de bebouwing voornamelijk geconcentreerd langs de linkeroever van de Voer. Hier bevond zich ook het Cure of pastorieblok begrensd door de Vossemstraat en de vroegere Steenpoelstraat (nu Sint-Medardusstraat en Dottermansstraat). Dit cureblok werd nadien verder opgesplitst zodat enkel het omwalde pastorieblok bleef bewaard. Opvallend is de ligging, niet in de onmiddellijke omgeving van de kerk zoals gebruikelijk, maar op de tegenoverliggende oever, ter hoogte van de hoofddoorgang van de Voer. Tot in 1559 was de abdij in het bezit van de parochie. Nadien ging het patronaat over op D. Thomas Stapeltonius en de hertog van Aarschot, opgevolgd door de familie de Croy.

Beschrijving

De huidige pastorie daterend van 1770 is ingeplant te midden van een ruime, geheel ommuurde en omgrachte tuin. Ze is toegankelijk via een bescheiden poortgebouw met ingeschreven rondboog, met vooruitspringende sluitsteen en natuurleien afdekking. Een bakstenen brug verleent toegang tot het gebied binnen de rechthoekige omwalling. Dubbelhuis, vijf traveeën breed, twee bouwlagen hoog onder leien schilddak. Wit geschilderde bepleisterde gevels op natuurstenen onderbouw. De fraai geprofileerde steekboogdeur met entablement is met trigliefen versierd, waarboven een waaiervormig bovenlicht pronkt, 1770 gedateerd.

Beluikte steekboogvensters met vernieuwde onderdorpels op gelijkvloers en verdieping. Centraal in de gevel zit een opgaand dakvenster (laadvenster). De achtergevel is identiek opgebouwd. In de rechterzijgevel twee beluikte zoldervensters. Eénlaagse dienstvleugel ligt onder het lessenaarsdak tegen de linkerzijgevel.

Haaks op het hoofdgebouw ligt het voormalige wagenhuis, in baksteen met natuurstenen onderbouw en leien zadeldak. Zijtopgevel is met vlechtingen, top- en schouderstukken afgewerkt. De rondboogpoort is in baksteen.

De traditionele plattegrond toont in het midden een brede dwarsgang geflankeerd door ruime vertrekken. In de traphal ligt een zwarte marmeren tegelvloer en staat een eiken Louis XVI-trap met een fraai gesculpteerde eiken trappaal. Er zijn kamers met bewaarde 18de-eeuwse stucbepleistering, andere met 19de-eeuwse aankleding (zoals de plafonds en schouwen). De dakconstructie is in zijn geheel bewaard. De ruime kelders zijn overwelfd.

De pastorie van Bertem, nog steeds als dusdanig in gebruik, is geheel door een rechthoekige omwalling omringd. De ruime tuin met grasveld langs de achterzijde is begroeid met prachtige bomen van aanzienlijke omvang (beuk, treurwilg, eik, kastanje, berk .... ) die voor een sfeervolle omkadering zorgen. Het geheel is van de buitenwereld afgesloten door een stevige bakstenen muur.