Teksten van Pastorie Heilige Petrus en Paulusparochie

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/41819

Pastorie Heilige Petrus en Paulusparochie ()

Een vijf traveeën breed en twee bouwlagen hoog, bak- en natuurstenen dubbelhuis met symmetrische en evenwichtige gevelopbouw, gebouwd in 1752-1753.

Historiek

Aan de noordzijde van de kerk en voorafgegaan door een ommuurde voortuin met fraai gesculpteerde Louis XV-hekpijlers bevindt zich de pastorie. Reeds in 1536 wordt melding gemaakt van een pastorie en in de 16de eeuw is er sprake van een schuur, stal en boomgaard. De huidige pastorie werd gebouwd in 1752-1753 op kosten van de grote tiendheffers het kapittel van de Sint-Pieterskerk van Leuven en de abdijen van Rothem, Sint-Gertrudis en Vlierbeek. Sinds het concordaat is de pastorie eigendom van de gemeente met beschikkingsrecht voor de bedienaars.

Beschrijving

De bak- en natuurstenen (Gobertange) pastorie is opgevat als een dubbelhuis, vijf traveeën breed en twee bouwlagen hoog onder zadeldak (eternietleien) met bakgoot en centraal een bescheiden houten dakkapel met driehoekige bekroning. In de voorgevel werd de dakkapel verwijderd zoals blijkt uit bouwsporen en oude postkaarten.

Achter- en zijgevels tonen een witte bepleistering, in tegenstelling tot de voorgevel met zichtbaar metselwerk en bepleisterde plint. Begin deze eeuw was de voorgevel nog witgekalkt zoals merkbaar op oude postkaarten (één met datumstempel 1923). De hardstenen rondboogdeur met imposten en trapeziumvormige sluitsteen en de houten vleugeldeur met waaiervormig bovenlicht dateren vermoedelijk uit de tweede helft van vorige eeuw. In de achtergevel daarentegen bleef de oorspronkelijke deuromlijsting, weliswaar met dichtgemetselde opening bewaard.

Voor het overige zijn voor- en achtergevel identiek uitgewerkt waarbij de hoge rechthoekige vensters voor een symmetrische en evenwichtige gevelopbouw zorgen. Typerend zijn de Gobertange-omlijstingen van platte banden met oren en neuten op het gelijkvloers terwijl op de verdieping de lagere vensters zijn gevat in een licht vooruitspringende bakstenen omlijsting met natuurstenen onderdorpel. Naar analogie met andere voorbeelden mag redelijkerwijze worden verondersteld dat deze bakstenen omkadering oorspronkelijk was bepleisterd en beschilderd zodat het natuursteenaspect werd benaderd. Zoals gebruikelijk bij dergelijk woningtype zijn de zijgevels, op een paar zoldervensters na, volledig blind.

Tegen de linkerzijgevel werd circa 1970 een garage aangebouwd. Zij vervangt het oorspronkelijke bijgebouw (keuken, wasplaats), dat volgens oude postkaarten twee bouwlagen onder zadeldak telde. Links van de voordeur herinnert een gedenkplaat aan Govaart Wendelen (1580-1667), bekend humanist en astronoom, van 1620 tot 1633 pastoor van Geetbets.

Inwendig bleef de dragende structuur met moer- en kinderbalken en traditioneel eiken kapgebint bewaard. De plattegrond toont de klassieke middengang met aan weerszijden telkens twee ruime kamers. De dwarsverbinding naar de tuin is momenteel afgesloten door de plaatsing van sanitair achteraan in de gang, tegen de dichtgemetselde achterdeur. De binnenafwerking dateert overwegend uit de tweede helft van vorige eeuw: geprofileerd stucplafond op met denticulae versierde consoles en een zwart-witte tegelvloer in de gang, marmeren schouwen, binnendeuren omlijst door gegroefde pilasters en entablement, eiken trap met balusters en gegroefde trappaal. De tweede trappaal met Louis XVI-motieven gaat vermoedelijk terug tot de 18de eeuw.

  • BORGERS F. 1949: Geschiedenis van Geetbets. De parochie, Eigen Schoon en de Brabander 32, 104-122.
  • LEUS G. 1999: De heren van Bets; Kroniek van de rijke historiek van een dorp "zonder" geschiedenis, Geetbets.
  • WAUTERS A. 1887: Géographie et histoire des communes Belges. Arrondissement de Louvain. Canton de Léau, (anastatische herdruk van 1963), Brussel.

Bron: Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier DB002124, Parochiekerk Sint-Paulus en pastorie met ginkgo biloba (PAESMANS G., 1999).
Auteurs:  Paesmans, Greta
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Heilige Petrus en Paulusparochie [online], https://id.erfgoed.net/teksten/148411 (geraadpleegd op ).


Pastorie ()

Bak- en zandstenen gebouw met twee verdiepingen uit de tweede helft van de 18de eeuw. Rechthoekige vensters en centrale rondboogdeur op imposten; rechthoekige deur in het bijgebouw. Wijzigingen: dakvenster, beschilderde woning.

Aan de tuindeur (kerkzijde), fraaie zandstenen pijlers geflankeerd door grote volutes.


Bron: GENICOT L.F., VAN AERSCHOT S., DE CROMBRUGGHE A., SANSEN H. & VANHOVE J. 1971: Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, Provincie Brabant, Arrondissement Leuven, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 1, Luik.
Auteurs:  Genicot, Luc; Van Aerschot, Suzanne; de Crombrugghe, Anne; Sansen, Hadewych; Vanhove, Jacqueline
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Heilige Petrus en Paulusparochie [online], https://id.erfgoed.net/teksten/41819 (geraadpleegd op ).