Teksten van Het Prieel van Roosen

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4210

Het Prieel van Roosen ()

Historiek

Traditioneel diephuis genaamd "Het Prieel van Roosen", te dateren omstreeks 1580-1600, met een voorgeschiedenis die op basis van archiefstukken teruggaat tot de 14de eeuw. “Het Prieel van Roosen” vormde in oorsprong een eenheid met het achter aanpalende “de Roose” in de Gildekamersstraat. Het pand werd samen met de drie aanpalende huizen “De Lelie” en “Rattenborch” en "'t Steenken”, gerestaureerd door de Stad Antwerpen, als onderdeel van het nieuwe Etnografisch Museum met hoofdgebouw aan de Suikerrui, dat hier gevestigd was van 1988 tot 2009. Architect Roger Verdun tekende in 1979 voor het ontwerp van de ingrijpende restauratie, die in 1982-1988 werd uitgevoerd. Het project beoogde de reconstructie van de voor- en achtergevels naar het oorspronkelijke beeld, deels op basis van de nog aanwezige bouwsubstantie, deels als vrije interpretatie. Inwendig werden de vier panden samengevoegd en heringedeeld aangepast aan de nieuwe functie. Samengevoegd met de gebouwen van het vroegere Volkskundemuseum in de Gildekamersstraat, onderging het complex in 2016-2018 een grondige renovatie in opdracht van de Provincie Antwerpen, tot het DIVA, het nieuwe museum voor diamant, juwelen en edelsmeedkunst.

Van de vier aanpalende panden was "Het Prieel van Roosen" vóór de restauratie van 1982-1988 het minst goed bewaard. De voorgevel, oorspronkelijk een trapgevel, was in 1855 in opdracht van de heer Claes volledig heropgebouwd in neoclassicistische stijl, met hergebruik van de hardstenen poort. Het betrof een oorspronkelijk bepleisterde en beschilderde lijstgevel gekenmerkt door een zijrisaliet en een mezzanine, waarvan het baksteenparement was gedecapeerd, onder een afgesnuite bedaking. De achtergevel, een verankerde trapgevel in bak- en zandsteenbouw met drieledige top was vanaf de eerste verdieping dab weer vrijwel intact bewaard, met uitzondering van de venstermonelen, druiplijsten en topgeleding. De restauratie hield de vrije reconstructie in van de voorgevel, geïnspireerd op de trapgevel van “'t Steenken”. De achtergevel werd gereconstrueerd.

Architectuur

Diephuis van vier traveeën, drie bouwlagen en een insteekverdieping, onder een zadeldak (nok loodrecht op de straat, leien). De gereconstrueerde trapgevel van elf treden met een overhoeks topstuk is opgetrokken uit baksteen en witte natuursteen verankerd door smeedijzeren muurankers, op een hardstenen pseudo-renaissancepui met insteekverdieping. In de rechter travee is de hardstenen rondboogpoort in laatbarokstijl uit de eerste helft van de 18de eeuw geïntegreerd. De geprofileerde archivolt met sluitsteen, spiegels in de zwikken en imposten, rust op vlakke rechtstanden met neuten, en is afgewerkt met een gestrekte waterlijst. Op de eerste en tweede verdieping, registers van kruiskozijnen vanaf waterlijsten, zoals de kozijnen van de geveltop met druiplijsten en kwarthol geprofileerde negblokken. De drieledige, door waterlijsten gemarkeerde geveltop, wordt in het eerste register geopend door een rechthoekig drielicht waarvan het middenluik met een latei op korbelen wordt geflankeerd door kruiskozijnen; een rechthoekige drielicht met lager middenluik doorbreekt de tweede en een rechthoekig luik de derde geleding.

Achtergevel: drie traveeën brede trapgevel in verankerde bak- en zandsteenbouw, met kruis- en kloosterkozijnen op de begane grond en bovenverdiepingen, bolkozijnen op de insteekverdieping, en een deur met gedeeld bovenlicht. De drieledige geveltop wordt geopend door twee rechthoekige drielichten en een rechthoekig luik.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1854#599, dossier MA#68192, plannen 326#7950-7956.
  • VAN DER WEE P. 1983: De monumenten Kaasstraat 7, 9 en 11/13, of: hoe het groeide en nu verdwijnt, Bulletin van de Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek 1983.1, 19-26.

Auteurs:  Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Het Prieel van Roosen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/298122 (geraadpleegd op ).


Het Prieel van Roosen ()

De voorgeschiedenis van de huizen Kaasstraat 7, 9 en 11 gaat op grond van archiefstukken terug tot de 14de eeuw. De huidige huizen dagtekenen van de periode tussen omstreeks 1580 en 1610. De huizen genaamd "de Lelie", "Rattenborch" (Kaasstraat 9) en "Het Prieel van Roosen" (Kaasstraat 7) maakten respectievelijk deel uit van de bekende voormalige gilde- en ambachtshuizen "de Lelie", "Valkenborch'" en "De Roose" aan de westzijde van de Gildekamersstraat die mede het gebouwencomplex vormen waarin het Volkskundemuseum gevestigd is. De huizen aan de oostzijde van de Kaasstraat maken deel uit van het Etnografisch Museum.

Diephuis van vier traveeën en vier en een halve verdieping onder afgewolfd zadeldak (Vlaamse pannen) opklimmend tot omstreeks 1580-1610, doch verbouwd in de loop van de 19de eeuw. Bakstenen lijstgevel met licht vooruitspringend hoekrisaliet; pui gemarkeerd door middel van de gekorniste en doorlopende lekdrempel. Rechthoekige vensters met arduinen lekdrempel en strekse latei.

Behouden renaissance-portaal van blauwe hardsteen uit de eerste helft van de 17de eeuw: rondboog met sleutel en imposten: rechtstanden op neuten, met een eenvoudig kwarthol-profiel uitgewerkt; gestrekte druiplijst en verdiepte zwikken.

Getrapte achtergevel in traditionele bak- en zandsteenstijl. Rechthoekige muuropeningen met deels bewaarde zandstenen omlijstingen wijzen op vroegere kruisen kloosterkozijnen.


Bron: GOOSSENS M. & PLOMTEUX G. met medewerking van LINTERS A., STEYAERT R., ILLEGEMS P. & DE BARSÉE L. 1976: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3na, Brussel - Gent.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Goossens, Miek
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Het Prieel van Roosen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/4210 (geraadpleegd op ).