In de Charles Deberiotstraat, tegenover het stadspark en naast de bibliotheek van de Faculteit Theologie, bevindt zich één van de interessantste laat-neogotische ensembles van Leuven: het huis van professor kanunnik Henry de Dorlodot en het Kolenmuseum, nu het Paleontologisch Instituut van de KU Leuven. Tot het complex behoort ook woning Renaer, de eerste woning van professor kanunnik Henry de Dorlodot, grondlegger van de paleontologie aan de Katholieke Universiteit van Leuven en stichter van het Kolenmuseum en het latere Instituut voor Paleontologie. Deze classicistische rijwoning heeft een minstens tot 1700 opklimmende kern en een in het laatste kwart van de 18de eeuw aangepaste en in 1878 en 1910 verfraaide voorgevel.

Historisch overzicht

Henry de Dorlodot (1855-1929) was de grondlegger van de paleontologie aan de Katholieke Universiteit Leuven. Paleontologie is de leer van de versteende, voorwereldlijke levensvormen, de wetenschap der uitgestorven dier- en plantensoorten, van fossiele dieren (paleozoölogie) en fossiele planten (paleobotanie). In 1885 behaalde hij de graad van doctor in de theologie. Van 1885 tot 1890 doceerde hij dogmatische theologie aan het seminarie van Namen. Ondertussen behaalde hij ook de graad van kandidaat in de natuurwetenschappen. Vanaf 1890 doceerde Henry de Dorlodot cosmologie aan het toen pas, in 1889, door Kardinaal Mercier (1851-1926) opgerichte Hoger Instituut voor Wijsbegeerte. Hij was het echter grondig oneens met Mercier over de neothomistische oriëntatie van het instituut. Sinds 1882 doceerde Mercier een cursus "hoge wijsbegeerte van Sint-Thomas", een leerstoel opgericht op initiatief van paus Leo XIII met de bedoeling de leer van Thomas van Aquino aan te passen aan het moderne leven. Het conflict leidde tot het vertrek van Henry de Dorlodot: vanaf 1894 doceerde hij als gewoon hoogleraar de colleges geologie en stratigrafische paleontologie aan de Faculteit der Wetenschappen. Later keerde hij terug naar het filosofische domein. Hij bestudeerde de leer van Charles Darwin over de oorsprong der soorten. Hij was een uitgesproken aanhanger van het evolutionisme dat hij niet in tegenspraak achtte met de dogma's van de katholieke kerk. In 1913 publiceerde hij hierover Le Darwinisme au point de vue de l'orthodoxie chrétienne. Henry de Dorlodot onderhield contacten met Teilhard de Chardin die gelijktijdig gelijkaardige denkbeelden ontwikkelde. De Faculteit der Wetenschappen had zich in de loop van de negentiende eeuw ontwikkeld als een belangrijke wetenschappelijke instelling, mede door de invoering van laboratoriumonderzoek door scheikundige Louis Henry (1834-1919) en bioloog Jean-Baptiste Carnoy (1836-1899). De grondlegger van de geologische wetenschap aan de Katholieke Universiteit Leuven was Charles Louis de la Vallée Poussin (1827-1903). Zoölogie werd gedoceerd door Pierre-Joseph van Beneden (1809-1894). Henry de Dorlodot volgde van Beneden op bij diens overlijden. Hij ontwikkelde een belangrijke organisatorische en wetenschappelijke activiteit, waarbij hij niet zelden eigen financiële middelen inzette. Henry de Dorlodot leverde in het bijzonder een belangrijke wetenschappelijke bijdrage tot de studie van de paleozoïsche terreinen in België. In 1902 werd hem door de universiteit de titel van doctor honoris causa in de wetenschappen verleend.

Henry de Dorlodot woonde aanvankelijk in de classicistische woning, Charles Deberiotstraat nummer 36, nu om onduidelijke redenen bekend als Huis Renaer. In 1896 diende de Dorlodot bij het stadsbestuur een bouwaanvraag in voor een nieuwe woning rechts van het Huis Renaer; een door Theo Van Dormael (1872-1947) ontworpen neogotische herenwoning met een decoratieve interieurafwerking van de hand van Oscar Algoet (1862-1937).

Beschrijving

Half vrijstaande rijwoning met een minstens tot 1700 opklimmende kern en een in het laatste kwart van de 18de eeuw aangepaste en in 1878 en 1910 verfraaide voorgevel. Breedhuis met leien zadeldak en een onregelmatige ordonnantie van vijf traveeën in de eerste, en vier traveeën in de tweede bouwlaag. Verankerde baksteenbouw met zandstenen plint, keldermonden, ankers en steigergaten in de voorgevel, een aandak, muurvlechtingen en ankers in de vrijstaande zijgevel, en een rondboogdeur, steekboogvensters met negblokomlijstingen en een muizentandfries in de achtergevel. De centrale deur en dito vensters van de voorgevel - op de begane grond gevat in een natuurstenen platte bandomlijsting - geven aan de gevel een laatclassicistische karakter. In 1878 werd de gevel verfraaid met een tweeledig dakvenster, gevormd door twee getoogde vensters in geriemde omlijsting met rocaillesluitsteen en balustrade, en beide bekroond door een fronton met bladmotief, naar ontwerp van J. Vanderperre. De toen ook toegevoegde hardstenen lekdrempels - cordonvormig op de begane grond en ter hoogte van de dakkapel - geven de gevel een horizontaal karakter en doen vermoeden dat het pand eertijds bepleisterd was. De kleine dakkapellen met frontonbekroning werden in 1910 geplaatst. De (19de-eeuwse?) houten luiken werden verwijderd, het schrijnwerk met deels metalen roedeverdeling vervangen. De achtergevel met rondboogdeur en steekboogvensters in negblokomlijsting werd meermaals aangepast, zo getuigen onder meer bouwnaden, ontlastingsbogen, natuurstenen lekdrempels en gewijzigde vensteropeningen.

Interieur. Enkel de 18de-eeuwse trap in Lodewijk XV-stijl, een 19de-eeuwse (1878?) sierschouw in het salon op de gelijkvloerse verdieping (lokaal 00.01) en de deuren op de begane grond bleven bewaard.