Herenhuis ()

Gekend als "Huis Vilain" en opgevat als een imposant herenhuis, markant "pleinwand vormend" gebouw dat quasi vrijstaand is ingeplant tussen het Klein Begijnhof en de Sluisstraat. Het werd opgetrokken in de laatste decennia van de 18de eeuw of circa 1800 (zie de hoger vermelde rooilijnaanpassingen in 1769 of tussen 1894 en 1815) en was mogelijk van bij oorsprong zo niet minstens sinds het tweede kwart van de 19de eeuw opgedeeld in een tweewoonst (reeds op het kadasterplan van 1813-1818/1825 ingetekend op twee percelen). In de loop van de 19de en 20ste eeuw werd het pand achteraan uitgebreid met bijgebouwen en ook modegebonden aangepast, onder meer vermoedelijk in 1895 - zie het jaartal in het fronton(?) - door vernieuwing van het schrijnwerk en vervanging van de gevelbepleistering door cementbezetting. Aan nummer 15, dat sinds 1960 de vzw Apostolische Visitatuur voor de Oekraïners in België huisvest, werden recent (2002-2004) beperkte restauratiewerken uitgevoerd, namelijk aan poort, gevels en bedaking. Voor zijn bestemming als bijhuis S.M. De Bie onderging nummer 17 in 1952-1953 een aantal interne verbouwingen voor inrichting van een gelijkvloerse verkoopzaal, achteraan een uitbreiding met stapelhal toegankelijk via Sluisstraat en, met betrekking tot de gevels, onder meer de vernieuwing van het schrijnwerk. Bij Koninklijk Besluit van 22.05.1974 werd het pand samen met het Klein Begijnhof beschermd als monument.

Het pand onderscheidt zich in de straat door zijn langgerekt volume van twee bouwlagen en tien traveeën onder schilddak en zijn "klassiek" opgevat gevelfront dat oorspronkelijk bepleisterd was, heden met schijnvoegen gecementeerd boven een zandstenen plint. Kenmerkend is de strak symmetrische uitwerking met een vier traveeën breed middenrisaliet onder bekronend fronton - waarin festoenversiering en blind oculus met jaartal 1895 – en hoektraveeën die de toegangspoorten bevatten. Verder door de cordonbelijningen en de ritmiek van de rechthoekige vensters die in het risaliet voorzien zijn van een geriemde omlijsting met oren en neuten, in de zijtraveeën van een bandomlijsting: alle met trapeziumvormige sluitstenen, de benedenvensters met behouden 19de-eeuwse houten luiken. De rondboogpoort in nummer 15, met zandstenen rechtstanden op neuten en een meerledige booglijst op imposten, is gevat in een rechthoekige omlijsting met zwikken tussen pilasters, onder een aflijnende druiplijst. Als karakteristieke ornamenten sieren festoenen, cannelures, loofwerk- en dropmotieven de verdiepte schachten, consoles en trapeziumvormige sluitsteen; het nog originele houten boogveld boven de deurvleugels is verfraaid met een Lodewijk XV-cartouche in stuc. In nummer 17 werd de gelijkaardige poort in een latere periode (volgens oude foto’s alleszins na 1918) versoberd.

Zijgevel aan het Klein Begijnhof vlak gecementeerd, met latere(?) muuropeningen in een travee; aan de Sluisstraat met zelfde bezetting als voorgevel en in drie traveeën gelijkaardig omlijste rechthoekige vensters en deur. Gedeeltelijk zichtbare, deels wit geschilderde bakstenen achtergevel met rechthoekige muuropeningen. Nog deels originele houten dakvensters onder afgesnuit, overkragend zadeldakje.

Van de oorspronkelijke interieurinrichting getuigt de ruimte-indeling met koetsdoorgang, traphal en kamers aan weerszij van een centrale gang die nog in grote mate in nummer 15 behouden bleef, in nummer 17 gedeeltelijk.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Vlaams-Brabant, archief Monumenten en Landschappen: Klein Begijnhof, beschermingsdossier (22.05.1974); Halfmaartstraat nummer 15, restauratiedossiers (2002-2004).
  • Stadsarchief Leuven, Modern Archief, dossier 109882 (bouwvergunning 01.09.11952).

Bron: MONDELAERS L. & VERLOOVE C. met medewerking van VAN ROY D., VAN DAMME M. en MEULEMANS K. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Leuven binnenstad, Herinventarisatie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB2, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Verloove, Claartje; Mondelaers, Lydie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis [online], https://id.erfgoed.net/teksten/128525 (geraadpleegd op ).


Herenhuis ()

Ruim herenhuis met laat-achttiende-eeuws uitzicht (mogelijk oudere kern). Strak symmetrisch opgevatte gevel; middenrisaliet bekroond met een van radvenster voorzien fronton. Rechthoekige vensters met naar boven uitstekende sluitsteen. Twee gelijksoortige rondbooginrijpoorten ingeschreven in een portiek in de uiterste traveeën. Latere aanpassingen, onder meer cementbepleistering: jaartal 1895.


Bron: GENICOT L.F., VAN AERSCHOT S., DE CROMBRUGGHE A., SANSEN H. & VANHOVE J. 1971: Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, Provincie Brabant, Arrondissement Leuven, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 1, Luik.
Auteurs:  Genicot, Luc; Van Aerschot, Suzanne; de Crombrugghe, Anne; Sansen, Hadewych; Vanhove, Jacqueline
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis [online], https://id.erfgoed.net/teksten/42302 (geraadpleegd op ).