erfgoedobject

Geheel van drie gekoppelde woningen

bouwkundig element
ID
4234
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4234

Juridische gevolgen

Beschrijving

Geheel van drie gekoppelde woningen in neotraditionele stijl op de hoek van Gorterstraat en Kleine Kraaiwijk, gebouwd in opdracht van de heren Ceulemans, naar een ontwerp door de architect Henri Smits uit 1882. Tot de bouwheren behoort de handelaar-kruidenier Jean Baptiste Ceulemans. Aannemer J. Dieltiens voerde de werken uit, volgens de gevelsteen voltooid in 1883.

Het vastgoedproject behoort tot het vroege oeuvre van Henri Smits, die eind jaren 1870 zijn debuut maakte. Hij ontwierp aansluitend nog diverse bouwprojecten voor Jean Baptiste Ceulemans, waaronder in 1883 een aanpalend winkelhuis in de Kleine Kraaiwijk, en twee gekoppelde woningen met een cichoreifabriek in de Van Craesbeeckstraat (gesloopt), alle in neotraditionele stijl, en in 1884 twee gekoppelde burgerhuizen in neoclassicistische stijl in de Kapucinessenstraat. Tijdens een succesvolle loopbaan, vroegtijdig beëindigd door zijn overlijden in 1914, realiseerde de architect een groot aantal nieuwbouwprojecten in Antwerpen, zowel voor residentiële als bedrijfsarchitectuur. Van meet af aan paste hij in zijn ontwerpen simultaan zowel de conventionele neoclassicistische stijl als een meer pittoresk neotraditioneel idioom toe. Van deze laatste strekking zijn de bouwprojecten Ceulemans en de eigen architectenwoning aan de Wapper uit 1897 representatieve voorbeelden.

Symmetrisch van opzet omvat het complex twee gelijkaardige rijhuizen met topgevel, die een afgeschuind hoekhuis met getrapte dakvensters flankeren. Drie bouwlagen hoog onder zadeldaken, omvatten de rijhuizen elk drie traveeën, en het hoekhuis vier traveeën. De opstanden hebben een parement uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband, geaccentueerd door gele baksteen voor de ontlastingsbogen, en verankerd door smeedijzeren muurankers. Van blauwe hardsteen is gebruik gemaakt voor de geprofileerde plint, van witte natuursteen voor speklagen, lateien, waterlijsten, steigergaten, kraag- en dekstenen. Bij het hoekhuis (Kleine Kraaiwijk 2) ligt de klemtoon op de hoektravee met het inkomportaal, die over de bovenverdiepingen is uitgewerkt als een hoger opgetrokken schoorsteen, overstekend op kraagstenen. Versierd met neogotisch maaswerk en diamantkoppen, en bekroond door een bewerkt topstuk met een driehoekig pseudo-fronton, draagt deze laatste een gevelsteen met het opschrift: "Dit hoekhuis is gebouwd/ ten jare MDCCCLXXXIII/ H. Smits Bouwmeester/ J. Dieltiens Aannemer". Getrapte dakvensters van drie treden met schouderstukken en overhoeks topstuk onderbreken in de uiterste traveeën de houten kroonlijst op klossen. De flankerende rijhuizen onderscheiden zich door variaties in de geveltop, in het linker pand (Kleine Kraaiwijk 4) een combinatie van een trap- en puntgevel met drie overhoekse fialen, in het rechter pand (Gorterstraat 1) een combinatie van een hals- en trapgevel met voluten en een overhoeks topfiaal. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige muuropeningen met ontlastingsbogen en cordonvormende lekdrempels, de inkomdeuren met middenkalf. Rechthoekig drielicht onder een rechthoekig luik in de geveltoppen.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1882#813 (woningen Gorterstraat, Kleine Kraaiwijk) en 1883#802 (woningen en cichoreifabriek Van Craesbeeckstraat).

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Geheel van drie gekoppelde woningen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4234 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.