erfgoedobject

Arenbergkasteel en watermolen

bouwkundig element
ID
42570
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/42570

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Arenbergkasteel en watermolen
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Arenbergkasteel
    Deze bescherming is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Arenbergkasteel: hoofdgebouw
    Deze bescherming is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Arenbergkasteel: watermolen
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Arenbergpark
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Arenbergpark en omgeving
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Arenbergkasteel
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Onbekende oorsprong; eerste vermelding in een akte van 1371. Zware donjon, opgericht door Rasse de Grez (1368-1450) en gesloopt op een niet nader bepaald tijdstip.

Domein afgestaan aan de Croys in 1446. Wederopbouw van het kasteel onder G. de Croy, tijdens de eerste helft van de 16de eeuw; voltooiing en afwerking onder F. II de Croy. Hertog K. II de Croy (1560-1612) liet het gebouw omgrachten en het interieur verfraaien, onder meer door middel van muurschilderingen; hij liet eveneens het park aanleggen en de dreef naar Leuven doortrekken. Tijdens de 18de eeuw werd de sinds 1611 bestaande schouwburg vernieuwd; de salons en sommige vertrekken der zijvleugels werden nieuw ingericht; het hele domein werd door middel van een omheiningsmuur omsloten.

Neogotische kapel naar ontwerp van Claes (1876-1879). Aan de universiteit geschonken in 1916. Restauratie aan de gang sinds 1966 (universiteitsgebouw): ontvangstzalen en leslokalen van de afdelingen architectuur). Ruim staatsieplein voor het langs de Dijle gelegen hoofdgebouw met twee verdiepingen. geflankeerd door hoektorens van vier hoog.

Bouwwerk in traditionele stijl, getuigend van laatgotische invloed doch tevens verrijkt met een paar renaissance-elementen. Peerspitsen uit de 16de eeuw bekroond met de keizerlijke adelaar. Zandstenen kruisvensters met één en soms twee middenkalven onder een enkele ontlastingsboog. Latere poort; jaartal 1768 op de houten makelaar. Latere zijvleugels ten dele gewijzigd en aangepast tijdens de 19de eeuw. Links de watermolen die ondanks latere verbouwingen zijn oorspronkelijk volume en mechanisme behouden heeft (17de en 18de eeuw).

 


Bron: GENICOT L.F., VAN AERSCHOT S., DE CROMBRUGGHE A., SANSEN H. & VANHOVE J. 1971: Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, Provincie Brabant, Arrondissement Leuven, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 1, Luik.
Auteurs: Genicot, Luc; Van Aerschot, Suzanne; de Crombrugghe, Anne; Sansen, Hadewych; Vanhove, Jacqueline
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De watermolen bij het Arenbergkasteel werd vermoedelijk rond 1636 herbouwd op een al voor 1286 gekende watermolensite, die toen van twee waterraderen werd voorzien. Rond 1722-23 en 1733-35 gebeurden ingrijpende herstellingen aan het sluiswerk, en afbeeldingen van de molen wijzen ook op aanpassingen van het molengebouw in de 18de eeuw. Rond 1875 onderging de watermolen een gevelrestauratie en uitbreiding volgens de toen geldende opvattingen, onder leiding van architect Claes. Op hetzelfde moment (1870-80) werd de molen voorzien van een nieuw arduinen sluiswerk en twee houten waterwielen. De waterwielen werden op het einde van de 19de eeuw vervangen door metalen wielen, en ook het sluiswerk onderging nog aanpassingen in de vroege 20ste eeuw. In 1940 werd het molenwerk uitgebroken en de molen ingericht als tekenzaal; uitwendig bleef de molen wel bewaard, evenals het sluiswerk en de beide waterraderen.

Het molengebouw bewaart een oude onderbouw van ijzerzandsteen en witte kalksteen, terwijl de rest van gebouw verbouwd werd in 1875. Het bakstenen volume is gevat onder een naar drie zijden aflopend dak, met leien bedekt en met acht dakkapellen, en wordt geopend door vensters in witte kalkstenen omlijstingen. Het sluiswerk bestaat uit vier waterkeermuren en oevermuren in blauwe steen en metalen elementen. De metalen stootraderen hebben een doormeter van vijf meter en zijn ongeveer 1,2 meter breed.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier DB002081, Watermolen met sluiswerk en waterraden (DE SCHEPPER J. 1999).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Arenbergpark

  • Is gerelateerd aan
    IJskelder van Arenberg


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Arenbergkasteel en watermolen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/42570 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.