erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Martinus met kerkhof

bouwkundig element
ID
42717
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/42717

Juridische gevolgen

Beschrijving

De grote, mooie gotische kerk beheerst de dorpshuizen, die er in een cirkel rondom geschaard zijn. Het basilicale grondplan voorziet in een zware toren met traptoren aan de noordoostzijde, vijf beuken van drie traveeën, een niet uitspringend transept en een op een vijfzijdige apsis uitlopend koor, geflankeerd door sacristieën.

Koor van ijzerzandsteen, voorzien van uitspringende steunberen die de traveeën ritmeren; eenvoudige lancetvensters (tweede helft 13de eeuw); oorspronkelijk niet overwelfd doch na de brand in 1751 overkluisd met een classicistisch tongewelf met houten bebording; eerste venster aan de noordzijde, aan de binnenkant opgevat als schijnraam. Noordsacristie met kruisribgewelven opgetrokken gelijktijdig met het koor; zuidsacristie uit de 18de eeuw.

Opbouw voortgezet met de zuidtranseptarm waar de sierbanden minder verfijnd zijn dan elders; dubbele rechthoekige travee overkluisd met kruisribgewelven (eerste helft 14de eeuw).

Tijdens de 15de eeuw oprichting van de noorddwarsarm en van het grootste deel der beuken op ronde zuilen: gotische overwelving met tenietlopende profielen; transept van zijn oostelijke en westelijke bogen beroofd sedert de toevoeging van de lagere overkluizing uit de 18de eeuw; oostelijke puntgevel van de beuk opgetrokken uit baksteen (idem). Westelijke uiteinden van de zijbeuken en noordwand pas later voltooid tijdens de 16de eeuw.

De enorme gotische toren behoort tot dezelfde bouwcampagne als de hoofdbeuk (15de eeuw); enig deel dat, op de onderbouw na, samen met zijn massieve steunberen opgetrokken is uit kalkzandsteen; onvoltooide torenspits; hoge arcade naar de beuk toe voorzien van diep uitgewerkte sierbanden; onder het doksaal overwelving uit de 18de eeuw.

Restauratie door R.M. Lemaire (1965).

Mobilair. Gotische Calvarie aan de ingang van hef koor (16de eeuw), gepolychromeerde houtsculptuur in folkloristische stijl (zuidzijbeuk, noordelijk zijaltaar); grote patroonheilige (circa 1800 ?); in de zuidzijbeuk, classicistische doopvont en opnieuw gebruikte gotische hefboom (15de eeuw).

Barokke zijaltaren, marmeren hoofdaltaar, classicistische lambrisering en Louis XV-credenstafel (koor), (18de eeuw), modern metalen altaarblok door R. Bonduel. Achteraan in de beuk, barokafsluiting verfraaid met koperen balusters (1626).


Bron: GENICOT L.F., VAN AERSCHOT S., DE CROMBRUGGHE A., SANSEN H. & VANHOVE J. 1971: Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, Provincie Brabant, Arrondissement Leuven, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 1, Luik.
Auteurs: Genicot, Luc; Van Aerschot, Suzanne; de Crombrugghe, Anne; Sansen, Hadewych; Vanhove, Jacqueline
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Het ommuurde quasi-ronde kerkhof bewaart nog graven en gietijzeren kruisen, uit de 19de en 20ste eeuw. In 1837 werd het niveau van het kerkhof verlaagd.

De kerkhofmuur is een lage heterogene constructie uit verschillende periodes. Hij is opgebouwd uit rechthoekige blokken ijzerzandsteen. Aan de noordwestelijke kant is hij afgedekt met grote platen kalkzandsteen, ook in het zuiden is dit het geval. In het noordelijke en uiterste zuidoostelijke deel is de muur afgedekt met ijzerzandstenen platen. Op de zuidoostelijke hoek is een restant van een laatgotische grafsteen in kalkzandsteen hergebruikt als deksteen. Ook de dorpel van de zuidelijke doorgang naar de pastorie is een hergebruikte grafsteen.

  • MINNEN B.(ed.) 2011: Den heyligen sant al in Brabant, De Sint-Martinuskerk van Wezemaal en de cultus van Sint-Job 1000-2000, deel 2, 103-109.
  • Centrale Archeologische Inventaris, CAI ID 3312 Sint-Martinuskerk.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Dorpskern Wezemaal


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Martinus met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/42717 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.