erfgoedobject

Neoclassicistisch winkelhuis

bouwkundig element
ID
4291
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4291

Juridische gevolgen

Beschrijving

Neoclassicistisch winkelhuis op de hoek van Lange Koepoortstraat en Jeruzalemstraat, gebouwd in opdracht van de kinderen Kremers, naar een ontwerp door de architect Pieter Dens uit 1855. Datzelfde jaar liet J.B. Leemans ijzeren roeden aanbrengen in de twee winkelramen zijde Jeruzalemstraat. De pseudo-mansarde werd in 1924 in opdracht van Em. Packet aangebracht door de aannemer-bouwmeester Henri Frans Van Steenbergen. Laat-barokke Onze-Lieve-Vrouw met kind mogelijk uit de 18de eeuw op de hoek.

Het winkelhuis Kremers behoort tot het vroege privé-oeuvre van Pieter Dens waarover weinig bekend is, op enkele eigentijds gepubliceerde realisaties in Louis-Philippestijl na. Daartoe behoren de woning Blockx en de hotels Joostens op de Meir. Hij vervulde de functie van stadsbouwmeester vanaf 1 juli 1863 tot in 1884. Tijdens zijn ambtsperiode verrezen in Antwerpen van zijn hand onder meer de verdwenen Vlaamse Schouwburg aan de Kipdorpbrug, het oude Slachthuis aan de Lange Lobroekstraat, negen politiecommissariaten en een twaalftal scholen, met als belangrijkste het Koninklijke Atheneum aan de Franklin Rooseveltplaats en de Middelbare Meisjesschool in de Lange Leemstraat. Waar een sobere, robuuste baksteenarchitectuur, het exclusieve gebruik van rondbogen, en het verzaken aan overtollige ornamenten zijn vroege publieke ontwerpen kenmerkten, evolueerde zijn stijl vanaf midden jaren 1870 naar een meer decoratief, door de neorenaissance beïnvloed eclecticisme.

Hoekhuis van drie bij oorspronkelijk zes traveeën en drie bouwlagen onder een pseudo-mansarde met dakkapellen (kunstleien) Vandaag gecementeerd, waren de opstanden oorspronkelijk bepleisterd en beschilderd, met een ingehouden stucdecor in de eerste vijf traveeën, vanaf een plint uit blauwe hardsteen. Zijde Lange Koepoortstraat rustte de lijstgevel oorspronkelijk op een klassieke, houten winkelpui met middenportaal, pilasters en entablement. Gemarkeerd door kolossale hoekpilasters met ingediepte schacht, werd de bovenbouw geaccentueerd door geriemde vensteromlijstingen. De als risaliet behandelde eerste twee traveeën van de zijgevel vertoonden hetzelfde schema, wellicht met gebruik van blindvensters; de overige traveeën waren eenvoudiger van opzet met de privé-inkom in de voorlaatste travee. Regelmatig van ordonnantieschema, zijn de opstanden opgebouwd uit registers van rechthoekige deur- en vensteropeningen met individuele lekdrempels. De eerste verdieping van de voorgevel onderscheidt zich door deurvensters vanaf de puilijst, in oorsprong vermoedelijk voorzien van ijzeren borstweringen; de tweede verdieping door consoles onder de lekdrempels. Het oorspronkelijk klassieke hoofdgestel met een gelede architraaf, casementen in de fries en een ter hoogte van de pilasters gekorniste houten kroonlijst op klossen en tandlijst is verwijderd. De huidige winkelpui met overhoeks portaal dateert uit het interbellum.

Het natuurstenen Onze-Lieve-Vrouwebeeld van een onbekende maker, te dateren in de 18de eeuw, rust op een mogelijk latere sokkel uit terracotta. Het geheel werd gerestaureerd door Sander Peeters, behandeld met een monochrome verflaag in steenkleur, en teruggeplaatst in 1990. De gekroonde Madonna met het kind op linkerarm, en de scepter in rechterhand, vertrappelt de slang staande op een maansikkel. Vormgegeven als wereldbol, is de sokkel versierd met de symbolen van de vier evangelisten: de stier voor Lucas, de leeuw voor Marcus, de arend voor Johannes en de engel voor Mattheus. Koepelvormig metalen baldakijn en een smeedijzeren lichtarm met lantaarn.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1855#286, 1855#585 en 1924#19032.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Neoclassicistisch winkelhuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4291 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.