Hallenkerk gewijd aan de Heilige Genoveva met kern uit circa 1200, later uitgebreid in verschillende fasen.

Historiek

Al voor 1290 was de kerk van Oplinter een bedevaartsplaats waar men, naar het voorbeeld van Parijs, de gunsten van de Heilige Genoveva kwam afsmeken als afweer tegen de pest. De oudste kern dateert van circa 1200. Gedurende de volgende eeuwen werd de hallenkerk steeds verder uitgebreid en vergroot. Verschillende branden (in 1506, 1597 en 1676) teisterden het gebouw.

De Sint-Genovevakerk heeft een laat-romaanse vierkante toren van circa 1200. Naast de toren werd een driebeukige gotische schip van vier traveeën, uitlopend op een koor van drie traveeën met vijfzijdige apsis gebouwd eind 13de-begin 14de eeuw. De smalle zijbeuken werden hierbij even hoog overwelfd dan de middenbeuk, waardoor een hallenkerk ontstaat. De bouw wordt toegeschreven aan bouwmeester Franco de Lintris, ook gekend als werkleider van de begijnhofkerk te Diest in 1329.

In de eeuw na de voltooiing van de hallenkerk werd achtereenvolgens bijgevoegd: een noordzijportaal en een noordtransept en een zuidelijk zijportaal en een zuidtransept. In de 15de en 16de eeuw werden twee grote kapellen aan weerszijden van het koor toegevoegd.

Ten gevolge van de branden in 1506, 1597 en 1676 stortte het gewelf van de middenbeuk van het koor in. Deze werd vervangen door een rococozoldering met voorstellingen uit het leven van de Heilige Genoveva. De zuilen van de beuken moesten toen ook verzwaard worden.

De kerk werd verschillende keren gerestaureerd. Tijdens de eerste restauratie in 1878 onder leiding van architect A. Van Assche werd de buitendecoratie van de pinakels en ramen gerestaureerd. Tijdens een tweede restauratiecampagne in 1931-1936 onder leiding van Prof. Kan. R. Lemaire werd het gotische koorgewelf herbouwd. In 1972-1985 werden ten slotte de daken en buitenmuren hersteld en de moderne sacristie achter het koor afgebroken.

Beschrijving

Het grondplan van de kerk omvat een ingebouwde westtoren, een schip met drie beuken van vier traveeën, geflankeerd door portalen en sterk uitspringende pseudo-kruisarmen, een koor van drie rechthoekige traveeën, met ruime zijkapellen en uitlopend op een veelhoekige apsis. Zware vierkante toren in overgangsstijl (circa 1200) met drie verdiepingen en begane grond overkluisd met zware kruisribgewelven. De toren werd hersteld in 1652 (gevelsteen), de spits dateert van 1710. Latere bijbouwen met twee verdiepingen: de zuidelijke, gelijktijdig met de beuk, verbergt de oorspronkelijke traptoren; de noordelijke uit de 15de eeuw.

Zijbeuken van dezelfde hoogte, samen met het schip gebouwd; originele lancetvensters met drielichten en gewelven; aangepast door:

• het toevoegen tijdens het eerste kwart van de 14de eeuw (noorden) en derde kwart van de 14de eeuw (zuiden) van diepe portalen op de westtraveeën (schenkers gebeeldhouwd op de fraaie kraagstenen aan de noordzijde); reeds Brabants maaswerk aan de zuidzijde
• het opbouwen van twee hoge kapellen opgevat als kruisarmen (15de eeuw), waarin de raamtracering (vernieuwd) naar flamboyante gotiek evolueert
• het vernieuwen van de zijpuntgevels in 1677 (muurankers) waardoor de balustrade, die vroeger de pinakels en waterspuwers verbond, verdween

Koor (circa 1325) in zijn oorspronkelijke toestand hersteld: zeer fraaie kapitelen aan de pilasters, die tot op de grond reiken, en gehistoriseerde gewelfsleutels; originele lancetvenster in het koor; mooie deur met gebeeldhouwd timpaan. Toevoeging van grote kapellen terzijde van het koor einde 15de eeuw en tijdens de 16de eeuw; de noordelijke, voorzien van kwartsieten en zandstenen speklagen getuigt van meer ontwikkelde Brabantse vormen; blinde muurtracering op binnenwanden; eigenaardige gewelfvlakken en vrij onverwacht perspectief doorheen de vanaf toen opengewerkte wanden van het koor. Restauratie door A. Van Assche (1878); van het koor door R. Lemaire (1931 en volgende).

Mobilair

Verscheidene volkskunstbeeldjes van 15de tot 17de eeuw (Sint-Rochus, Sint-Lucia, Ecce homo, enzoverder); gotische ‘Christus aan het kruis’ met gebeeldhouwde medaillons, in de noordkruisarm (begin 14de eeuw).

Altaar versierd met rolwerkmotieven in laatrenaissancestijl, in de noordtranseptarm (circa 1600?); houtwerk uit de 18de eeuw in de beuken (circa 1782).

In de kerk bevindt zich een orgel uit 1869 dat volgens een naamplaatje gemaakt werd door 'MANUFACTURE D’ORGUES D’EGLISE/ F. LORET/ MALINES'. Lichte transformatie rond 1932 door vermoedelijk Fa. Kerkhoff uit Brussel.