is aangeduid als beschermd monument Witte paardenkastanjes en winterlinde
Deze bescherming is geldig sinds
omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kapel van de Verlosser
Deze vaststelling is geldig sinds
omvat de aanduiding als beschermd monument Kapel van de Verlosser
Deze bescherming is geldig sinds
omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kapel van de Zaligmaker of kapel van de Verlosser
Deze vaststelling was geldig van tot
Op het kruispunt van de Dorpsstraat en de Kapelstraat te Ransberg en Hoeleden (beide deelgemeenten van Kortenaken) bevindt zich een eeuwenoude kapel die omringd is door twee witte paardenkastanjes (Aesculus hippocastanum) en één winterlinde (Tilia cordata).
Het betreft een kleine barokke constructie op een octogonale plattegrond, opgetrokken uit bak- en zandsteen en afgedekt met een gebogen piramidale bedaking uitlopend op een kleine peerspits. Aan de buitenzijde zit een gevelsteen met blazoen en jaartallen 1692-1699, die refereert aan de bouwcampagne in opdracht van de heer van Neerlinter en zijn vrouw. De gevelsteen bevindt zich links van de geblokte korfboogvormige deuromlijsting onder druiplijst en bevat volgend opschrift: "Dese capelle hebben laten maeken H.J.F. De Trips VB ende Anne-Marie Hoen de Cartels ende Philippine de Spies de Bullesheim, Baronnes van Eys, vrye H. ende vrouwen tot Neerlinter, annis 1692 ende 1699". Op deze plaats was sinds 1653 een grote volksdevotie ontstaan voor een kruisbeeld, dat oorspronkelijk tegen een eik hing. Op 28 november 1722 kende paus Innocentius XIII een volle aflaat toe aan de gelovigen die de kapel bezochten op een vrijdag tijdens de vasten.
Meubilair: het schilderij van de Calvarie verkeert in slechte toestand; verder zijn er enkele beelden, onder meer een gepolychromeerd beeld van Christus Salvator Mundi (Verlosser) en een houten altaar met een met putti verfraaid houten, barok antependium.
Vanuit de Kapelstraat en de Dorpsstraat komende van Neerlinter staat de Kapel van de Verlosser op een hoogte. De drie bomen rond de kapel zijn een baken omdat zij in de zichtas staan van beide straten. De bomen en de meidoornhaag op de steilrand erachter versterken het beeld van de historische kapel. Tot in de 18de eeuw was er in de omgeving veel bos aanwezig, daarna stond de kapel als opvallend herkenningspunt in een open landschap. De omliggende bebouwing is 20ste-eeuws. Van bij de kapel is er een zicht op de Roelbeekvallei. De site gevormd door de kapel en de omgevende bomen is ingericht als ontmoetingsplaats en had dan ook een belangrijke religieuze betekenis.
De witte paardenkastanjes hebben een respectievelijke stamomtrek van 3,04 en 3,41 meter (gemeten op 1,50 meter hoogte, opname in 2009) en een maximale kroondiameter van vijftien en zeventien meter. De stamomtrek van de winterlinde bedraagt 2,91 meter, de kroondiameter 14,50 meter. Deze bomen vormen een historische eenheid met de kapel.
Auteurs: Van der Linden, Geert; Vanmaele, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)