Teksten van Pastorie gedateerd 1634

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/43357

Pastorie gedateerd 1634 ()

Het betreft een dubbelhuis in bak- en zandsteenbouw met twee verdiepingen onder een gebogen zadeldak en kroonlijst op houten modillons. In de voorgevel gedateerd "IHS/ ANNO/ 1634".

Historiek

Voor 1632-1634 bevond de pastorie zich in de buurt van de kerk op de ‘Curtenberg’. Bij een ruil in 1632 werd deze pastorie aan de abdij overgedragen in ruil voor "een huys, hove, backhuys ende andere syn toebehoorten … gheheten de Verckensdelle". Dit (lemen) huis is de voorloper van de huidige pastoriegebouwen aan de westelijke rand van het abdijdomein.

Meteen na de ruil, in 1634, werd dit lemen huis aangevuld met een stenen constructie. Op afbeeldingen van de abdij (Sanderus: 'Chorographia Sacra Brabantiae' en Guillaume Gansemans: kaartenboek van de abdij) is de toenmalige configuratie van de pastoriegebouwen af te leiden als twee afzonderlijke gebouwen onder een zadeldak, waarvan de noklijnen loodrecht op elkaar staan. De nok van één van de gebouwen (het in 1634 gebouwde nieuwe stenen huis) loopt evenwijdig met de gracht achter het huis.

Het bouwvallige lemen volume wordt in 1725 (gedateerd op dakspant) afgebroken om op die plaats het "nieuwe quartier" op te trekken. Kort nadien in 1732 kan vermoedelijk een aansluitende bouwcampagne gesitueerd worden. Deze datum komt voor op een oude postkaart (vermoedelijke geschilderd op de locatie van een datumplaat onder de cementbepleistering?) en houdt mogelijk verband met de afwerking en verbetering van de werken in 1725 naar aanleiding van klachten en het iets hoger optrekken van dat nieuwe volume.

In 1768 komt er opnieuw een bijna verdubbeling van het volume door de aanbouw van een hele reeks kamers aan de achterzijde (grachtzijde) van het gebouw, zowel op de gelijkvloerse als op de eerste verdieping. Er kwam een nieuwe traphal en gang ter ontsluiting van de nieuwe ruimten, aansluitend op de bestaande circulatie. Opmerkelijk is dat het vloerniveau van deze bouwfase een halve meter hoger ligt, hoogstwaarschijnlijk het gevolg van een hoge grondwaterstand en het daardoor minder diep uitgraven van de kelder. Mogelijk werden op dat moment – in het licht van de nieuwe bouwstijl met steekboogvormige vensteropeningen en platte bandomlijstingen – de kruisvensters in het oude deel verwijderd.

In de 19de en 20ste eeuw vonden nog een aantal – niet gedateerde – en meer kleinschalige ingrepen plaats, zoals het toevoegen van bijgebouwen, het verbouwen van zolders (met toevoeging van een dakkapel), de oprichting van de toegangspoort en de omheiningsmuur.

In 1851 vestigde pastoor Joannes-Henricus Aerts een middelbare school voor jongens in de pastorie. In 1971 kocht de gemeente Kortenberg een woonhuis in de Bosstraat als nieuwe pastorie. De oude pastorie bleef leeg staan. In 1988 verkocht de gemeente de oude pastorie en werd deze door de nieuwe eigenaars gerestaureerd.

Beschrijving

Het dubbelhuis telt twee verdiepingen en vijf traveeën onder een geknikt zadeldak en kroonlijst op houten modillons. Het hoofdgebouw wordt geflankeerd door twee bijgebouwen en voorgevel gedateerd "IHS/ ANNO/ 1634". Het geheel is in traditionele bak- en zandsteenstijl met plint afgezet met een geprofileerde lijst, zandstenen deurposten met gemoulureerde sokkel en in oorsprong kruisvensters. De voorgevel van het hoofdgebouw werd vermoedelijk in de 19de of 20ste eeuw met een grijze cementbepleistering afgewerkt. De achtergevel en de zijgevel van het rechtse bijgebouw zijn niet bepleisterd en opgebouwd in baksteen met zandstenen hoekkettingen.

  • Archief Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant, DB000418, Oude pastorie, Voorontwerp Provinciaal Comité voor Brabant – Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, 03/09/1973.
  • Archief Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant, DB000418, Oude pastorie, De Oude Pastorij van Kortenberg (Scriptie Jan Nys), 30/05/1980.

Auteurs:  Van der Veken, Bert
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie gedateerd 1634 [online], https://id.erfgoed.net/teksten/150951 (geraadpleegd op ).


Pastorie 1634 ()

Dubbelhuis met twee verdiepingen, gebogen zadeldak en kroonlijst op houten modillons; voorgevel gedateerd IHS/ 1634. Bak- en zandsteenbouw; plint afgezet met een geprofileerde lijst; zandstenen deurposten met gemoulureerde sokkel; voorheen kruisvensters. Voorgevel gewijzigd en gecementeerd in de 19de of 20ste eeuw. Uitbreiding bestaande uit een zij- en achterbouw (midden 18de eeuw); steekboogvensters met zandstenen omlijsting. Poort voorzien van natuurstenen stijlen. Grondstuk blijkbaar ingekort voor de nieuwe straataanleg.


Bron: GENICOT L.F., VAN AERSCHOT S., DE CROMBRUGGHE A., SANSEN H. & VANHOVE J. 1971: Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, Provincie Brabant, Arrondissement Leuven, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 1, Luik.
Auteurs:  Genicot, Luc; Van Aerschot, Suzanne; de Crombrugghe, Anne; Sansen, Hadewych; Vanhove, Jacqueline
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie gedateerd 1634 [online], https://id.erfgoed.net/teksten/43357 (geraadpleegd op ).