Ingeplant in de straatbocht met omringend kerkhof met lage bakstenen muur vermoedelijk daterend van 1683, doch herhaaldelijk hersteld en vernieuwd. IJzeren toegangshek aan bakstenen pijlers ten zuiden en twee kleinere toegangen ten westen en ten noorden. Tegen rechterpijler van hoofdtoegang, van bakstenen gemetste roepsteen met arduinen dekplaat.

Historiek

Patronaatsrecht in 1176 door de bisschop van Kamerijk afgestaan aan de Sint-Baafsabdij van Gent. De oudste geschiedenis van het kerkgebouw is onbekend. Vroeggotische eenbeukige kruiskerk met kruisingstoren van Doornikse kalksteen en veldsteen uit eind 13de eeuw - begin 14de eeuw. Midden 17de eeuw belangrijke herstellingswerken. Volgens opmetingsplan van 1905 was de oude westgevel voorzien van de jaarankers 1733, vermoedelijk wijzend op herstelling. Torenkruis gedateerd 1765. Grondig gerestaureerd en vergroot met twee zijbeuken in neogotische stijl onder leiding van architect A.R. Janssens (Gent) in 1906-1910. Herstelling van oorlogsschade circa 1920 en circa 1952. Herstellingswerken in 1981 en 1982 onder leiding van architect Mas.

Beschrijving

Georiënteerde kerk met plattegrond van een driebeukig basilicaal schip van drie traveeën, een kruising, transept, rechthoekig koor van twee traveeën vlakke sluiting, met ten zuiden de sacristie en een ronde traptoren en ten noorden, een bergplaats, ten westen van de noordelijke zijbeuk, vijfzijdige doopkapel. Neogotische westgevel met puntgevel op schouderstukken voorzien van spitsboogportaal met waterlijst steunend op hoofdjes als consoles en drieledig spitsboogvenster. Houten deur met ijzeren beslag. Westgevels van flankerende zijbeuken respectievelijk voorzien van polygonaal uitgebouwde doopkapel en tweeledig spitsboogvenster. Links naast portaal eenvoudige gedenkstenen van de Eerste en tweede Wereldoorlog. Schip in neogotische stijl verlicht door spitsboogvormige tweelichten in de zijbeuken en roosvensters als bovenlichten. Vierkante kruisingstoren van Doornikse steen door driehoekige verklimmingen overgaand naar achthoekige klokkenkamer onder naaldspits met torenkruis. Rechthoekig venstertje in elke gevel van de luikamer. Spitsbogige galmgaten met driepas in boogveld voorzien van omlopende waterlijst. Kroonlijst rustend op eenvoudige kraagsteentjes. Noordelijke transeptarm met gerestaureerd spitsboogvenster bekroond door waterlijst; in oostelijke muur gedicht venster na plaatsen van zijaltaar. Zuidelijke transeptarm voorzien van puntgevel met schouderstukken versierd met 13de- of 14de-eeuws zandstenen sculptuurwerk met bustes van een mensenpaar. Heden gedicht portaal met gesculpteerde mensenhoofden op de aanzetten en de sluitsteen van de waterlijst, vermoedelijk de 13de of 14de eeuw. Hoog spitsboogvormig tweelicht geflankeerd door dito beeldnissen met drielobbige spitsbogen met moderne beelden van Onze-Lieve-Vrouw en de Heilige Johannes. In oostelijke- en zijgevels van koor tweeledige spitsboogvensters met drielobtracering aangebracht na restauratie in begin 20ste eeuw.

Interieur

Beuken gescheiden door spitsboogarcade rustend op hardstenen zuilen met Corinthisch kapiteel. Houten spitstongewelven in middenbeuk, transeptarmen en koor aangebracht bij de restauratie in het eerste kwart van de 20ste eeuw. Kruisriboverwelving in de kruising, sluitsteen versierd met roos in cirkel, vermoedelijk uit de 14de eeuw. Houten klokkenstoel in 1966 vervangen door ijzeren. Kruisingspijlers van zandsteen met meervoudige versnijdingen en afgeschuinde hoeken, op de basis versierd met een hoekblad. Aan weerszij van hoofdaltaar, deuren naar verdwenen sacristie ten oosten achter het koor, versierd met medaillons. Neogotische balustrade van doksaal boven tochtportaal. Doopkapel gesloten door ijzeren hek.

Mobilair. Schilderijen: "Onze-Lieve-Vrouw schenkt de rozenkrans aan de Heilige Dominicus" in noordelijk zijaltaar, Vlaamse School, 17de eeuw; "Heilige Familie met knielende monnik" in zuidelijk zijaltaar, Vlaamse School, 17de eeuw; "Kruisiging" en "Graflegging", twee staties uit ommegang van Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën; Piëta, 17de of 18de eeuw.

Beeldhouwwerk: 18de-eeuwse calvariekruisbeeld nu aangebracht op de zuidoostelijke kruisingspijler, gekleede houten beelden van Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Gertrudis uit de 19de eeuw. Plaasteren polychrome heiligenbeelden op piëdestal met offerblok.

Hoofdaltaar eertijds met portiek van 1651, portiek verdwenen bij restauratie begin 20ste eeuw, en rococotombe en tabernakel uit de tweede helft van de 18de eeuw. Zijaltaren van geschilderd hout, in de noordelijke transeptarm toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw, van 1654, in de zuidelijke transeptarm van de Heilige Anna en de Heilige Bartholomeus uit begin 17de eeuw.

Eikenhouten lambriseringen in koor en transept van 1772. Twee eiken koorbanken uit de 17de of 18de eeuwx. Eiken communiebank eveneens van 1772 in rococostijl. Rijk gesculpteerde eiken preekstoel op voetstuk met Mariabeeld, vermoedelijk van 1787 en geplaatst tegen noordoostelijke kruisingspijler. Twee eikenhouten biechtstoelen uit de tweede helft van de 18de eeuw ingewerkt in lambrisering. Doopvont van zwart marmer met koperen deksel uit het vierde kwart van de 18de eeuw of het eerste kwart van de 19de eeuw.

Sporen van vroeggotische muurschilderingen achter de lambrisering en biechtstoel in noordtransept met voorstelling van figuren in spitsboognissen, vermoedelijk uit het eerste kwart van de 14de eeuw. Neogotische kruisweg van 1911 geschilderd op koperpanelen door K. Beyaert (Brugge).

Orgel door O. Reygaert (Geraardsbergen) van 1928; het oude orgel in renaissancestijl afkomstig van de Gentse Sint-Pietersabdij werd in de Eerste Wereldoorlog volledig vernield.

Glasraam in de oostelijke muur van koor met vier episodes uit het leven van Maria, eerste kwart van de 20ste eeuw. Drie marmeren grafstenen in vloer voor kruising; op kerkhof tegen gedichte deur in de zuidelijke transeptarm grafsteen van burgemeester E. Van der Beken van 1895.