Winkelhuis in neobarokstijl op de hoek van Oude Koornmarkt, Tempelstraat en Handschoenmarkt naar een ontwerp door de architect Jean Baptiste Vereecken uit 1883. Opdrachtgever was de Noord-Brabantse uurwerkmaker André Senten-Sonneveld (Bergen op Zoom, 1823-Antwerpen, 1884), echtgenoot van Antoinette Sonneveld (°Willemstad, 1823), die zich in 1854 vanuit Steenbergen te Antwerpen gevestigd hadden. Het betrof in oorsprong mogelijk twee gekoppelde panden. Voor de bouw werd een traditioneel diephuis uit de tweede helft van de 16de of de eerste helft van de 17de eeuw gesloopt. De trapgevel aan de Oude Koornmarkt en het brede, getrapte dakvenster aan de Tempelstraat, werden beide in de top geopend door een rondboogtweelicht, en bekroond door een overhoeks topstuk. Senten-Sonneveld was hier sinds 1870 gevestigd, en liet het pand in 1869 en 1874 verbouwen.
Jean Baptiste Vereecken bouwde vanaf midden jaren 1860 een succesvolle carrière uit in dienst van de belangrijkste Antwerpse makelaars- en bankiersfamilies, zoals Havenith, Grisar, Pecher, Bunge, Meeûs, Kreglinger, Good en Nottebohm. Hij ontwierp talrijke voorname herenhuizen op de meest prestigieuze locaties van Antwerpen en Berchem zoals het Stadspark en het Prins Albertpark, naast grote aantallen burgerhuizen in nieuwe wijken als het Zuid, onder meer ook voor eigen rekening. Daarbij bleef hij trouw aan een conventioneel eclecticisme van neoclassicistische inspiratie, of beïnvloed door de neorenaissancestijl. Vanaf midden jaren 1890 evolueerde de architectuurproductie van het bureau Vereecken, mogelijk door toedoen van zoon Emile, naar een rijker geornamenteerde neorenaissance- of neobarokidioom. Deze laatste zette de praktijk vanaf 1906 in eigen naam voort, tot midden jaren 1920.
Het op beide hoeken afgeschuinde pand omvat drie bouwlagen en zeven traveeën onder een mansardedak (nok parallel aan de Tempelstraat, leien). De bepleisterde en beschilderde lijstgevel rust op een rijk bewerkte winkelpui die afhelt naar de Handschoenmarkt, maar slechts voor de helft bewaard is (zijde Handschoenmarkt). Met rechthoekige vitrines en rondboogportalen op de hoeken, wordt deze laatste geritmeerd door geblokte pijlers met casementen en cartouches, en afgewerkt door een klassiek entablement met klossen, tandlijst, trigliefen en guttae. Nadrukkelijk horizontaal geleed door doorgetrokken borstweringen en entablementen, wordt de bovenbouw geritmeerd door geblokte pilasters. De compositie legt de klemtoon op beide hoektraveeën, die worden gemarkeerd door driezijdige houten erkers met wortelpilasters, een cartouche en rankwerk op de ingesnoerde console, en een balkon als bekroning. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige vensters, ontdubbeld tot tweelichten in de vierde en vijfde travee; in de middenas tekent zich de vroegere privé-inkom af. De eerste verdieping onderscheidt zich door een balustrade, pilasters en een entablement met consoles als vensteromlijstingen. Op de tweede verdieping hebben de vensters een geajoueerde borstwering met siersmeedwerk, een geriemde omlijsting met oren, een diamantkoppaneel boven de latei en een gestrekte waterlijst. Een klassiek hoofdgestel met een houten kroonlijst op modillons en consoles vormt de gevelbeëindiging. Houten dakkapellen met bewerkte pilasters en een gebroken, driehoekig fronton met sierbol, alterneren met aangepaste oeils-de-boeuf.
Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Braeken J. 2018: Winkelhuis in neobarokstijl [online], https://id.erfgoed.net/teksten/298506 (geraadpleegd op ).
Hoek met Tempelstraat - Handschoenmarkt nummer 16. Markant dubbel hoekpand in neobarokstijl uit het vierde kwart van de 19de eeuw, bouwaanvraag van 1883 naar ontwerp van architect J.B. Vereecken voor Senten-Van Zonneveld.
Bepleisterde en beschilderde lijstgevel van zeven traveeën en drie bouwlagen onder mansardedak (leien) met versierde dakkapellen en oculi. De begane grond met winkelpuien, ten dele aangepast langs de kant van de Oude Koornmarkt, loopt schuin af naar de Handschoenmarkt.
Plastisch versierde bovenbouw met geblokte muurpilasters en doorlopende decoratieve borstweringen (balusters, maaswerk). Rechthoekige vensters, op de eerste bouwlaag gevat in entablementen, op de tweede in geriemde omlijsting met oren en spiegel; gekoppelde vensters in de vijfde travee. De afgeschuinde hoeken zijn voorzien van een loggia op schelpvormig kraagstuk bekroond met balkon op de tweede verdieping. De afzonderlijk uitgewerkte vierde travee - kleine vierkante gekoppelde vensters, breed paneelwerk, onversierde borstweringen - markeert de scheiding tussen de twee symmetrische hoeken. Een oorspronkelijke deuromlijsting (rondboogvormig) op de hoek van de Handschoenmarkt.
Bron: GOOSSENS M. & PLOMTEUX G. met medewerking van LINTERS A., STEYAERT R., ILLEGEMS P. & DE BARSÉE L. 1976: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3na, Brussel - Gent.
Auteurs: Plomteux, Greet; Goossens, Miek
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Plomteux G. & Goossens M. 1976: Winkelhuis in neobarokstijl [online], https://id.erfgoed.net/teksten/4430 (geraadpleegd op ).