erfgoedobject

Pastorie Sint-Niklaasparochie met tuin

bouwkundig / landschappelijk element
ID
44594
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/44594

Juridische gevolgen

Beschrijving

Het pastoreel huis van Buggenhout werd opgetrokken op het Curenveld, op de plaats waar reeds in de 16de eeuw een pastorie stond. Toen deze afbrandde tijden de godsdienstoorlogen kwam er geen nieuwe tot in de tweede helft van de 18de eeuw. Het archief met bouwrekeningen bleef uitzonderlijk bewaard waardoor de bouw volledig kan gevolgd worden. De pastorie van Buggenhout werd gebouwd in opdracht van Eerwaarde Heer Judocus Frans De Leener van 1776 tot 1779. Oorspronkelijk was ze ook omwald. De aanhorigheden met schuur, karren- en washuis werden gebouwd in 1777. Het plan werd getekend door bouwmeester Judocus Sibens uit Nieuwenrode. Het metselwerk in Ruppelmondse en Boomse baksteen werd toevertrouwd aan Peeter van Wemmele en Daniël Rijdams. Plaveien werden te Boom, dakpannen te Rumst aangekocht. Metsers Rijdams en Van Frachem plaatsten de plaveien. Arduin werd aangekocht bij Petrus De Reck te Brussel en verder ter plaatse bewerkt door Arnold Huygens. De door Lamal uit Brussel geleverde schaliën werden door De Mayer uit Puurs geplaatst. Schrijnwerker Laurent de Vidts leverde met zekerheid het buitenschrijnwerk en de trap. De trappaal werd gesneden in een Brussels atelier. Het overgrote deel van het hout werd door de bouwheer zelf aangekocht en ter beschikking gesteld van de schrijnwerker en aannemer. Nagels werden gekocht bij F. De Gram en G.H. Beijdael in Brussel en Petrus Franquin te Mechelen. Bij E. Groesins en later bij Remori te Malderen werden de nodige kleurstoffen aangekocht: loodwit, krijtwit, zwartsel, oker, vitrioli, smout. Glas werd geleverd door J.B. Droeshout uit Merchtem en het ijzerwerk door smeden J.B. Van Opstal en Lepaige uit Buggenhout, A. Van Gersemeter en Joannes Dierickx uit Dendermonde. Het plafonneerwerk werd uitgevoerd door Simon Joseph Bertran en twee gezellen. De werken namen 9 maanden in beslag. Haar voor het pleisterwerk werd op verschillende plaatsen aangekocht.

De pastorie is een typisch 18de-eeuws gebouw, opgetrokken uit baksteen met vijf traveeën en twee bouwlagen onder een leien schilddak. De gevel is afgewerkt door een gepleisterde kroonlijst onder een driehoekig fronton met oeil-de-boeuf. De centrale toegangsdeur is gevat in een spiegelboogvormige geprofileerde arduinen omlijsting op neuten met druiplijst in Lodewijk XVI-stijl. De voordeur behield zijn oorspronkelijk deurblad. Het bovenlicht is getralied evenals één raam in de zijgevel. Alle ramen zijn voorzien van een hardstenen omlijsting en duimen van de vroegere luiken. Enkel op de benedenverdieping zijn luiken aanwezig. Zowel voor- als achtergevel hebben een identieke opbouw.

De witgekalkte gewelfde kelder is voorzien van kruisgewelven. De woning behield haar traditionele 18de-eeuwse indeling. Een mooie eikenhouten trap in Lodewijk XVI-stijl, geplaatst in een van de gang afgesloten traphal, slingert zich naar boven tot op de zolderverdieping. Een vermoedelijk later aangebracht ijzeren hek sluit de bovenverdiepingen af van de gelijkvloerse verdieping. Op de eerste verdieping bevinden zich twee nissen met heiligenbeelden.

Het interieur werd rijkelijk ingericht. De hal is voorzien van een marmeren vloer met in patroon gelegde witte en zwarte marmertegels. Het oorspronkelijk 18de-eeuws binnenschrijnwerk bleef bewaard. Plafonds en wanden in gangen en salons zijn voorzien van stucwerk in vroege Lodewijk XVI-stijl. De strikken en guirlandes van het classicisme worden afgewisseld met de reeds stroeve elegantie van het rococo. In het grote salon werd de schouwopening afgesloten met een naïeve schildering op doek voorstellende een schaapsherder in een Breugeliaans landschap. (19de eeuw?). Hetzelfde salon heeft bovendien hangkasten in rococostijl.

Het binnenschrijnwerk bleef intact bewaard maar de verflaag werd weggenomen. De bovenverdieping wordt over de lengte in twee gesplitst door de centrale gang. Langs de straatzijde situeren zich drie slaapkamers en langs de tuinzijde vier. Het gebruikte stucwerk is verfijnd doch soberder dan op de gelijkvloerse verdieping. De dakconstructie behield het oorspronkelijk gebint met telmerken.

Een poort met zadeldakje, aansluitend bij het koetshuis, geeft toegang tot de voortuin. De linker zijde hiervan wordt ingenomen door het langgestrekte koetshuis met stal en washuis, opgetrokken uit baksteen onder pannen zadeldak, en eveneens daterend van 1777. De voorgevel is voorzien van drie korfboogpoorten met groengeschilderd houtwerk gevat in een witgeschilderde vlakke omlijsting en twee getoogde deuren met getralied bovenlicht. Een gepleisterde hollijst lijnt de gevel af.

De oorspronkelijke omgrachting, haag en tuinaanleg met boomgaard, siertuin en wandelpaden afgezet met buxus werd volgens archiefdocumenten gerealiseerd door Dom De Froy uit Brussel in 1778-79. Nu is de grote tuin nog deels omgracht en omhaagd en heraangelegd in landschappelijke stijl met vijvertje en brug in imitatieboomstammen, slingerpaden en een verhoogd punt met pittoreske elementen. Het prachtige plantenbestand bestaat onder andere uit beuk, eik, wilde kastanje, taxus en hulst.

  • Pastorie Buggenhout, archief.
  • BOEYKENS G., Bijdrage tot de geschiedenis van Buggenhout, Buggenhout, 1970, p. 72-74.
  • SERVAES P., De Pastorij te Buggenhout, Bouwperikelen (1-5), in Heemkring Buggenhout vzw Ter Palen, XII, 4, 1988, p. 154-159; XIII, 1, 1988, p. 8-13; XIII, 2, 1989, p. 68-73; XIII, 3, 1989, p. 127-130; XIII, 4, 1989, p. 171-177.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Bogaert, Chris
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Sint-Niklaasparochie met tuin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/44594 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.