erfgoedobject

Zuiderterras

bouwkundig element
ID
4502
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4502

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Zuiderterras
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Door de bouw van de afdaken op de Scheldekaaien circa 1884, werd de Schelde aan het gezicht van de wandelaars onttrokken. In april 1879 reeds werd dit voorzien door volksvertegenwoordiger De Decker, die in de Kamer de idee opperde om langs de Schelde wandelterrassen op kolommen te bouwen, naar het voorbeeld van Genua.

Tussen de Schelde en de afdaken 20-21 werd circa 1884-1887 het Zuiderterras gebouwd. De verhoogde wandelweg zelf is in een functionele bouwstijl opgetrokken, aansluitend bij de afdaken. Een geasfalteerde wandelweg rust op kroonlijsthoogte van de naastgelegen afgewolfde zijde van de afdaken op ijzeren liggers. De liggers zijn aan de voet omgeven door twee kwartbolvormige gietijzeren stootblokken. De wandelweg is afgezet met gietijzeren leuningen.

Het Zuiderterras is bereikbaar via een dubbele trap tegenover de Sint-Jansvliet en een natuurstenen helling in historiserende stijl aan het Steenplein. Een gelijkaardige helling leidt de wandelaar naar het Noorderterras. Beide waren samen met de paviljoenen op het einde van de wandelterrassen een idee van Frans Gittens van circa 1880.

De neoclassicistische helling naar het wandelterras bestaat uit hard- en kalkzandstenen constructie waaronder een doorgang met arcade van zes traveeën in geblokte arduinen omlijsting. In deze doorgang waren kantoortjes met onder meer de kaartjesverkoop voor de boten naar Sint-Anna op Linkeroever. De helling is met kasseien bestraat; hardstenen balustrades boorden de weg af. Op de postamenten aan de voet van de helling naar het Zuiderterras zijn twee gebeeldhouwde leeuwen opgesteld met langwerpige schilden waarop het Antwerpse wapen. De hardstenen beeldhouwwerken zijn van de hand van Alphonse Peeters van 1887; de beelden zijn aan de binnenzijde van de plint gesigneerd. Op de volgende sokkels van de helling staan lantaarns; het dossier in het stadsarchief over het Zuiderterras bewaart detailtekeningen van deze lantaarns.

Op de knik in de helling staat een bronzen beeld van Minerva opgesteld, gerealiseerd door Marcello Mascherini. Het ruim vier meter hoge beeld rust op een laag hardstenen voetstuk. Het werd in 1958 opgesteld ter gelegenheid van de openluchttentoonstelling "Het Beeld in de Stad". De gemeenteraad van Antwerpen besloot het beeld aan te kopen.

Op het zuidelijk uiteinde van het Zuiderterras werd een paviljoen voorzien op vierkante plattegrond in neoclassicistische stijl, bekroond met attica en houten lantaarn. De vier identieke zijden waren geleed door platte pilasters en rondboogvormige doorbrekingen in geprofileerde omlijsting; een driehoekig fronton als beëindiging. In het interieur: opvallende gietijzeren zuilen met Korinthisch kapiteel, niet-gecanneleerde schacht, met aan de voet gecanneleerd en versierd gedeelte op basement, waarop met hout en pleisterwerk bezette I-ijzers. Dit paviljoen brandde af in 1973. In 1989-1991 werd het vervangen door een nieuw paviljoen naar ontwerp van de ArchitectenWerkGroep A.W.G. (bOb Van Reeth, Marc Van Bortel, Mica Franck, Geert Driesen).

  • Stadsarchief Antwerpen, Archief Autonoom Havenbedrijf Antwerpen, MA-HB # 272 (alle plannen), MA-HB # 1487, MA-HB # 1364, MA-HB # 1449-1450, MA-HB # 1453.
  • GOOSSENS M. & PLOMTEUX G. met medewerking van LINTERS A., STEYAERT R., ILLEGEMS P. & DE BARSEE L. 1976: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen 3NA, Brussel - Gent, p. 303-304, 351-352.
  • HAZENBERG ARCHEOLOGIE 2009: Herinrichting Scheldekaaien, onuitgegeven nota, catalogus nummer 33.
  • VAN RUYSSEVELT A. 2001: Stadsbeelden Antwerpen. Anno 2001, Antwerpen, 2001, 24-25.

Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Afdaken 20-21 aan de Ernest Van Dijckkaai

  • Is gerelateerd aan
    Noorderterras en paviljoen

  • Is gerelateerd aan
    Paviljoen Zuiderterras

  • Is gerelateerd aan
    Steenplein

  • Is deel van
    Ernest Van Dijckkaai


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Zuiderterras [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4502 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.