Historiek

Kapel van het godshuis "Onse Vrouwen Convent", in de volksmond ook Schoenmakerskapel genaamd. Het godshuis werd in 1343 door de koopman Hendrik Suderman gesticht voor twaalf behoeftige vrouwen. De gotische kapel die uit de 15de eeuw dateert (vermeld in 1477), werd meermaals verbouwd en hersteld. Later "Aelmoesenhuys" genaamd, ressorteerde het godshuis vanaf de Franse tijd onder het Bestuur der Burgerlijke Godshuizen, en werd in 1887 afgeschaft. Vervolgens kwam de kapel onder het beheer van de kerkfabriek van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Graaf Florimond Joseph de Brouchoven de Bergeyck (Namen, 1839-Antwerpen, 1908), liet het rijtje huisjes van het godshuis in 1887 met een verdieping verhogen door de aannemer Louis Van Hellemont.

Architectuur

Kapel

Georiënteerd gotisch zaalkerkje van vier traveeën met een recht afgesloten koor, onder een zadeldak (nok parallel aan de straat, leien), rechts met aandak. De lijstgevel uit baksteenmetselwerk verankerd door smeedijzeren muurankers, rust op een kwarthol geprofileerde, zandstenen sokkel. Voorheen bepleisterd, werd het parement omstreeks 1925 gedecapeerd en hersteld. De sokkel heeft een kelderluik, twee getraliede keldermonden en een lage, blinde korfboogdeur in een zandstenen omlijsting in de derde travee. Het hoofdregister bestaat uit drie getraliede spitsboogvensters in een geprofileerde omlijsting met negblokken en een schuine afzaat vanaf een waterlijst. Een korfboogdeur doorbreekt de laatste travee, gevat in een geprofileerde, zandstenen omlijsting met een waterlijst die rechts eindigt in een bladornament. In de bekronende spitsboognis met oculus, staat een gekroonde natuurstenen Onze-Lieve-Vrouw met Kind, een beeld van de hand van Jan Baptist De Vos uit 1840. Het tweede register wordt geopend door ovale radvensters met ijzeren tracering; van de oorspronkelijke rechthoekige kozijnen resten in de eerste drie traveeën de lateien en ontlastingsbogen met een zandstenen sluitsteen. Een geprofileerde zandstenen daklijst boven steigergaten vormt de gevelbeëindiging. Verhoogd met enkele baksteenlagen, wordt deze laatste onderbroken door een getrapt dakvenster van drie treden met schouderstukken en een overhoeks topstuk; rechthoekig luik met kwartholle negblokken. Hogerop in het dakvlak een kleine dakkapel; houten dakruiter met een luidklok, zeshoekige helm en smeedijzeren kruis.

Interieur. Vlak afgedekt zaalkerkje, met houten galerijen aan weerszij. In de gebedsruimte werd later uitgebreid met de doksaaltravee, door incorporatie van de vroegere gang van het godshuis; omstreeks 1970 is de zuidzijde geopend naar de vroegere sacristie met een neogotische aankleding. Het laatbarokke kapelinterieur wordt gedomineerd door het monumentale, witgeschilderde en vergulde portiekaltaar met Korinthische zuilen en een geajoureerde bekroning, versierd met de Heilige Geest, engelen en God de Vader. Omlijste nissen met heiligenbeelden sieren de altaar- en zijwanden. Het eikenhouten doksaal en orgelkast uit de late 18de of de vroege 19de eeuw draagt medaillons van de Heiligen Jozef, Joachim en Anna; Delhaye-orgel. Glas-in-loodramen met voorstelling van Onze-Lieve-Vrouw van Toevlucht en wapens (kardinaal Jozef Ernest Van Roey en pastoor deken A. Zech), naar kartons van Louis Charles Crespin, uitgevoerd door het atelier Frans Calders en Zoon (Oscar Calders) in 1946.

Godshuis

Het godshuis, toegankelijk via een lange gang vanuit Schrijnwerkersstraat 14, telt nog acht woningen waarvan zes in rijbebouwing. Aan de zuidzijde van het perceel staan nog eens twee huizen dwars op het rijtje. Eenvoudige beschilderde lijstgevels van twee bouwlagen met rechthoekige doorbrekingen. Het rijtje van zes huizen werd in 1887 verhoogd met een tweede bouwlaag.

Kapel in volksmond ook Schoenmakerskapel genoemd. Godshuis ("Onse Vrouwen Convent") gesticht in 1343 door Hendrik Suderman voor behoeftige vrouwen, werd ook "Aelmoesenhuys" genoemd. Godshuis opgeheven in 1887, de huisjes die er nog staan werden grotendeels verbouwd in de 19de eeuw. Gotische kapel daterend uit 15de-eeuws jaartal 1477 op een recente gevelplaat - werd meermaals verbouwd en hersteld. Na de afschaffing van het godshuis kwam de kapel onder het beheer van het kerkbestuur van de kathedraal.

Georiënteerd zaalkerkje met een recht afgesloten koor onder leien zadeldak bekroond door een dakruiter met klok. Lijstgevel van twee bouwlagen en vier traveeën aan noordzijde (Schoenmarkt). Bakstenen parement op een kwarthol geprofileerde zandstenen plint waarin een keldermond in de tweede travee Getraliede spitsboogvensters in een geprofileerde omlijsting (negblokken) met afzaat op eerste bouwlaag, onder venster van derde travee, blinde korfboogdeur in een zandstenen omlijsting.

Vierde travee met korfboogdeur in een geprofileerde natuurstenen omlijsting omgeven door een waterlijst die links doorloopt onder de vensters en rechts eindigt in een bladornament: bekronende bakstenen spitsboognis met een oculus waarvoor een Onze-Lieve-Vrouwebeeld door J.B. De Vos (1840). Op tweede bouwlaag, ovale radvensters waarvan de eerste drie onder een hoger geplaatste ontlastingsboog met zandstenen sluitsteen (aanpassing?) en steigergaten. Geprofileerde zandstenen kroonlijst verhoogd door enkele lagen baksteen, daklijst onderbroken door een getrapt dakvenster met overhoeks topstuk; hogerop een kleine dakkapel.

Vlak afgedekt zaalkerkje; tweede en derde travee gaan hogerop in een soort koepel op vierkante basis, eveneens vlak afgedekt; rechts rechthoekige muuropeningen naar een aansluitende vierkante ruimte met neogotische binnendecoratie. Boven de spitsbogen loopt een houten galerij ter hoogte van de oculi. Barokke binnendecoratie met praalaltaar.

Het Godshuis, toegankelijk via een lange gang (Schrijnwerkersstraat nummer 14), telt nog acht woningen waarvan zes in lintbebouwing; aan zuidzijde van het perceel staan nog eens twee huizen dwars op de lintbebouwing. Eenvoudige beschilderde lijstgevels van twee bouwlagen met rechthoekige doorbrekingen. Tweede bouwlaag toegevoegd in het vierde kwart van de 19de eeuw.